SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

steden onderling. En Pine en Gilmore introduceerden het begrip
‘beleveniseconomie’ in de ontwikkeling van publieke ontmoetingsplaatsen
voor vrije tijd- en zakelijke besteding. Deze onderzoekers
onderscheiden belevenissen en transformaties.
Van belevenissen kan worden gezegd dat ze relatief consumptief
zijn (een goed restaurant), bij transformaties gaat het om processen
waar mensen beter van hopen te worden (opleidingen,
persoonlijk advies). Uitgangspunt voor dit alles ligt vaak in historische
steden, die hun legitimering ontlenen aan oude gebouwen
met hun cultuur en traditie. De structuurverschuiving van de
economieën naar een kenniseconomie zou op vanzelfsprekende
wijze een keuzevoorkeur voor ‘zachtere’ vestigingsplaatsen meebrengen.
12
High-tech vereist high touch 13 , stelt Hospers, waarmee hij bedoelt
dat kennisuitwisseling en onderling overleg met collega’s
en anderen in de buurt de mensen weer op nieuwe ideeën kunnen
brengen. Anders dan economen zijn geografen en sociologen
zoals Amin en Cooke vooral geïnteresseerd in de software
van de economie. Zij leggen minder nadruk op traditionele en
geavanceerde productiefactoren en vestigen in plaats daarvan
vooral aandacht op de interactie tussen ondernemers. Historisch
gegroeide sociale relaties zijn hierbij de focus van de sociale wetenschappers;
dit vanuit de gedachte dat mensen handelen vanuit
een gezamenlijke kennis van historische continuïteit, vooral op
het gebied van kennisoverdracht en face tot face contacten. 14
Zachte, sociaal culturele factoren kunnen uistekende innovatieve
ontwikkelingen voortbrengen, die op hun beurt van belang zijn
voor de harde economische opbrengsten.
3.2.3 Gedragswetenschappelijke locatietheorie
Gedragswetenschap is gebaseerd op onderzoek naar gedrag van
mensen. De gedragswetenschap gaat uit van directe observatie
om drijfveren van de ondernemer te achterhalen, in tegenstelling
tot de klassieke locatietheorieën waarbij men uitgaat van veronderstelde
beweegredenen. In dit hoofdstuk ligt de nadruk op de
motieven van ondernemers bij het zoeken naar een geschikte
vestigingsplaats. Het gaat hierbij om de drijfveren die uiteindelijk
leiden tot een besluitvorming. Hierbij kunnen zakelijke, maar
ook persoonlijke motieven en omstandigheden een rol spelen.
Aan de hand van psychologische inzichten wordt een theoretische
verklaring van de locatiekeuze van bedrijven geformuleerd.
Een ondernemer kiest economisch uit een aantal mogelijke locaties,
beperkt door tijd en kosten en geïnspireerd door intuïtie en
gevoelens van ambitie en winstvooruitzichten, meestal met voorbijgaan
aan alternatieve locaties, gevoed door zijn eigen sociale
omgeving en zijn eerdere ervaringen. In de theorie van Herbert
Simon 15 spelen psychologische gegevens uit de gedragswetenschappelijke
theorie een principiële rol. Mensen kunnen nooit
alles weten en laten zich leiden door onvolkomen en subjectieve
informatie en door ervaringen, vooroordelen en eenzijdige informatie
uit de media. 16 Simon, noemt het begrip bounded rationality;
hij voegt psychologische inzichten toe aan de klassieke
economische opvattingen met de bedoeling uit te leggen dat er
nooit sprake kan zijn van ‘absolute rationaliteit’.
Ook rationele beslissingen zijn gevuld met onzekerheid en subjectiviteit.
De economic man is allereerst een homo psychologicus
en maakt een rationele keuze binnen de grenzen van zijn
inschattingsvermogen. Hij is zich bewust van de mogelijkheid
onvolledig geïnformeerd te zijn en risico’s te lopen, wat hem
overigens niet weerhoudt van keuzes maken.
Deze nieuwe econoom, die zich bewust is van zijn bounded rationality,
zoekt samenwerking; niet alleen in algemene zin, maar
ook bij het kiezen van zijn standplaats, juist omdat er steeds
meer keuzemogelijkheden zijn. Door technologische vernieuwingen
is er een breder aanbod van alternatieve vestigingsplaatsen,
zonder dat de winstgevendheid wordt geschaad. Hierdoor
kan de kwaliteit van de omgeving op basis van persoonlijke aard,
sfeer, uitstraling of locatiegedrag van anderen (collega’s en/of
concurrenten) meer prioriteit krijgen.
Dit impliceert dat de uitkomsten van de handelingen van de ondernemer
niet primair bepaald worden door de economische ge-
12 Musterd et al., ‘Comparing
paths of creative knowledge
regions’, p.6-9, 2007
13 Hospers, ‘Slimme streken
op zoek naar de determinanten
van regionale innovatiekracht’,
p.115, 2006
14 ibid.
15 Simon, The new science
of management decision,
1960
16 ibid.
BEWEEGREDENEN
23