SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

42
31 http://www.urbanxchange.
nl, Kloosterman (H), ‘De
intelligente netwerkstad en
het belang van de plek’,
2002
32 Huisjes in FD: De waarde
van vrije vogels, 17 mei
2008
BEWEEGREDENEN
zijn. Het spreekt voor zich dat deze ontwikkeling in de inrichting
en het gebruik van publieke ruimte ook grote gevolgen heeft voor
de zakelijke dienstverlening. Met name in de zakelijke, financiële
en creatieve dienstverlening spelen zich momenteel een drietal
economische revoluties af: ten eerste ontstaan er nieuwe vormen
van economische productie en management (kenniseconomie),
ten tweede is er de formatie van een geïntegreerde wereldeconomie
(globalisering) en in de derde plaats vindt er een technologische
revolutie plaats ten gevolge van de ingrijpende veranderingen
op het gebied van informatie- en communicatietechnologie.
Met name die laatste factor heeft een enorme invloed op de functie
van ‘het kantoor’. Tegenwoordig wordt in principe overal gewerkt;
thuis of onderweg hebben kenniswerkers de beschikking
over telefoon en internet, afspraken vinden plaats in restaurants
of cafés, cursussen, trainingen of vergaderingen worden gehouden
in conferentieruimtes van hotels, etc. The City is the Office.
Het kantoor krijgt hierdoor een andere functie; de nadruk komt
er vooral te liggen op innovatie en kennisoverdracht.
Het volledig vervangen van kantoorwerken door thuiswerken
heeft echter niet plaatsgevonden. Dit heeft met name te maken
met het grote belang van menselijke contacten, zoals in hoofdstuk
twee beschreven is. Een inspirerende werkomgeving is dan
ook een serieuze productiefactor geworden en de eisen die
hierdoor gesteld worden aan zowel de ‘clubachtige’ inrichting
van het kantoor zelf, als die van de omgeving waar dit kantoor
zich bevindt, worden steeds groter. En dat laatste heeft zeker niet
alleen betrekking op bereikbaarheid en parkeren. De plek moet
niet anoniem zijn; de organisatie wil zich kunnen identificeren
met de omgeving. Men wil een kantooromgeving met een stedelijk
karakter, ook op de locaties buiten de binnenstad. Van the city
is the office wordt er steeds meer een trend zichtbaar naar the
office is the city – organisaties willen al die ‘stedelijke’ elementen
in en om hun locatie, dus onder handbereik hebben. 31 In het
artikel De waarde van vrije vogels 32 wordt van deze ontwikkeling
een aardig voorbeeld gegeven: een technologisch georiënteerd
bedrijf haalde, in plaats van binnenhuisarchitecten, kunstenaars
in huis om vergaderzalen te transformeren in product launch
rooms. Men zette dus bewust creatief talent in om een inspirerende
werkruimte te realiseren waarin de fantasie wordt geprikkeld
en hierdoor blijken medewerkers sneller tot besluitvorming
te komen.
5.4.1 De Zuidas
Onderzoekers van de Jan van Eyck Academie in Maastricht
hebben naar de symbolische waarde van de Zuidas gekeken.
Deze locatie slaagt er namelijk in om bedrijven aan te trekken,
ondanks het feit dat meer dan genoeg vergelijkbare kantoorruimtes
leegstaan aan dezelfde ringweg van Amsterdam. Toch
is de Zuidas nauwelijks te kwalificeren als ‘bruisende nieuwe
stadswijk’; de dynamiek van de Zuidas berust volgens de onderzoekers
dan ook vooral op afspraken en codes waarbij met
name de daar gevestigde banken en advocatenkantoren belang
hebben en die vooral draaien om representatie, voorspelbaarheid
en kwaliteit. In de publieke ruimte van de Zuidas komen veel
gelijkgestemden die zich prettig voelen in food courts (een verwijzing
naar de Engelse benaming voor rechtbank?) noodle-bars,
fitnesscentra, etc.
De indruk ontstaat dat de Zuidas tot een moderne creatieve stad
wil uitgroeien, maar volgens Van der Velden et al. gaat de vergelijking
met Florida’s concept om twee redenen mank: allereerst
zijn de (huur)prijzen op de Zuidas veel te hoog voor de creatieve
klasse en ten tweede is hier geen sprake van het ‘reanimeren’ van
een verloederde stadswijk door kunstenaars en dergelijke, maar
van een duur zakencentrum dat door een geheel ander soort
‘creatieve’ klasse op een totaal andere wijze gebruikt wordt. Het
argument van goede bereikbaarheid, waarmee de Zuidas zich
als stedelijk gebied wil profileren, impliceert in feite al dat het
hier juist niet om een stedelijk gebied gaat. Het heeft meer weg
van een ‘reservaat’ voor advocaten en bankiers en de werkelijke
maatschappij bevindt zich op grote afstand. Vergeleken met
bijvoorbeeld the City of London waant de Zuidasser die in het
weekend werkt, zich in een spookstad; alles is dicht, zelfs de