SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

aantrekkingskracht genereert voor het grotere gebied. Deze keepfactor
stelt zich dus te weer tegen een ‘lichtzinnige’ verhuizing.
In plaats van te verhuizen zoekt men naar mogelijkheden om
door middel van verbouwingen de tekortkomingen van het gebouw
te verbeteren en oude technische onvolkomenheden door
modernisering meer up to date te brengen.
3.2 Systeem van locatietheorieën
Een locatietheorie probeert door samenhangende uitspraken de
doorslaggevende keuze voor een vestigingsplaats van een bedrijf
in een geheel van verklaringen weer te geven.
Locatietheorieën zijn ontwikkeld door economen (niet door geografen),
maar de laatste decennia worden de ‘klassieke’ theorieën
aangevuld met nieuwe invloeden uit de gedragswetenschappelijke’
(behavioural) en institutionele economische benaderingen
(embeddedness). Een allesomvattende, optimale locatietheorie
bestaat vooralsnog echter niet.
3.2.1 Klassieke locatietheorie
Klassieke theorieën gaan uit van de goed geïnformeerde, rationeel
handelende zakenman, de zogenaamde economic man.
Deze economic man is voorzien van alle beschikbare informatie
over alle benodigde marktfuncties en productiefactoren, op
grond waarvan hij adequaat kan handelen. Volgens deze klassieke
theorie kan men op deductieve wijze via logisch redeneren
tot wetmatigheden komen. De rationeel ingestelde zakenman
wordt dus verondersteld hiertoe volledig in staat te zijn en streeft
daarbij naar winstmaximalisatie. De keuze van vestigingsplaats is
hierbij belangrijk.
Vanuit deze theorie heeft men statistische methoden ontwikkeld
die behulpzaam kunnen zijn bij de zoektocht naar de optimale
locatie voor een onderneming. In de jaren vijftig van de vorige
eeuw beschikte men in de economische geografie alleen nog
maar over deze werkwijze. Nu heeft men de beschikking over
computers die met steeds complexere modellen steeds omvangrijker
aantallen regionale data kunnen verwerken. Deze multicriteria-analyses
kunnen inmiddels met Gis-systemen in beeld
gebracht en met behulp van kaartmateriaal aanschouwelijk gemaakt
worden. Zij worden ook nog steeds gebruikt in ruimtelijke
economische rapportage. 3
De economische geografen Weber, Christaller e.a hebben locatietheorieën
ontwikkeld, waarin zij ervan uitgaan dat het lokale
gedrag van ondernemers kan worden geïnterpreteerd op basis
van schaalniveaus, agglomeratie-economie en samenhang tussen
locaties. De kwaliteit van infrastructuur in ruimere zin, zoals
communicatie-netwerken, wegen, spoorlijnen, stations, waterwegen
en vliegvelden speelt een belangrijke rol in deze theorieën,
daar deze een voorwaarde is voor de interactie tussen bedrijven,
klanten en toeleveranciers. Bereidwilligheid en de mogelijkheid
om te overleggen met elkaar zijn belangrijk en worden beschouwd
als de basis waarop men tot besluitvorming kan komen.
In aanvulling hierop wordt de beschikbaarheid van financiële
instellingen en de aanwezigheid van geschoolde krachten van
belang geacht. Financiële factoren zoals belastingstelsels, rentestand,
looneisen, arbeidsrecht, minimumlonen, systemen met
betrekking op welzijn en wonen, werkgelegenheid, flexibiliteit
en arbeidsmarkt zijn van belang vanwege hun impact op de potentiële
kosten- en batenbalans van bedrijven.
Al deze (regionale) variabelen zijn bepalende factoren in de
overweging zich ergens te vestigen.
Volgens Hospers 4 ligt de kracht van een innovatieve regio onder
meer in de hardware, waarmee hij de zichtbare en tastbare
‘harde’ elementen in de economie bedoelt; de aanwezigheid van
infrastructuur, wegen, luchthavens en de digitale ontsluiting in
het gebied. Belangrijk is dat een locatie beschikt over voldoende
gekwalificeerde arbeidskrachten, natuurlijke hulpbronnen (bijvoorbeeld
de nabijheid van zee, of van grondstoffen) en productiemiddelen
(zoals machines en gebouwen).
2 ibid.
3 Atzema et al., Ruimtelijke
economische dynamiek,
2002
4 Hospers, ‘Slimme streken:
op zoek naar de determinanten
van regionale innovatiekracht’,
2006
BEWEEGREDENEN
21