SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

mensen. Amsterdam wordt ondanks de geringe omvang van de
stad vaak gerekend tot de subtop van de wereldsteden. Van alle
buitenlands investeringen in Nederland wordt veruit het grootste
deel gerealiseerd in de Randstad. Desondanks is de Randstad
sinds 1999 tot onder het Europese gemiddelde gezakt voor wat
betreft het Bruto Regionaal Product.
Het opleidingsniveau van de jonge Nederlandse beroepsbevolking
is vrijwel gelijk aan elders in Europa. De Randstad kent
relatief gezien meer laaggeschoolden, maar ook meer hooggeschoolden
dan gebruikelijk in Europa 24 Wat opvalt, is dat slechts
een klein gedeelte van die hooggeschoolden is opgeleid in natuurwetenschappelijke
en technische vakken.
Maar de Randstad staat onder druk. Reizen in de Randstad wordt
steeds lastiger, de kwaliteit van vestigingslocaties neemt af en
ook de arbeidsparticipatie is in vergelijking met andere stedelijke
gebieden in Europa, laag. De OESO noemde in zijn territorial
review voor de Randstad het functioneren van de arbeidsmarkt,
de woningmarkt, de matige bereikbaarheid en het gebrek aan
bestuurlijke daadkracht (governance) als voornaamste zorgpunten.
25
4.4.3 Amsterdam
Amsterdam heeft een rijke historie als handelscentrum en was
buitengewoon succesvol in de 17 e eeuw, ook wel de Gouden
Eeuw genoemd. In deze eeuw lieten Nederlandse kolonisten
de handel rijk bloeien en werd Amsterdam het belangrijkste
handelscentrum van Nederland. In de 18 e en 19 e eeuw stagneerde
de economie echter en de stadsregio miste de Industriële
Revolutie.
Amsterdam is weliswaar de hoofdstad van Nederland, maar niet
het centrale politieke centrum. De stad heeft nooit de status van
‘eerste stad’ gekend; de taken zijn altijd verdeeld gebleven tussen
Amsterdam (financieel centrum), Rotterdam (industrieel centrum)
en Den Haag (politiek centrum). De leidende positie van de stad
wordt dan ook vooral gedragen door de financiële, zakelijke en
culturele sectoren.
Amsterdam is de grootste stad van Nederland, met een bevolkingsaantal
van 750.000 inwoners. De stad maakt deel uit van
de Metropoolregio Amsterdam, voorheen de Noordvleugel
Randstad. Metropoolregio Amsterdam, met in totaal 2.2 miljoen
inwoners, wordt economisch tot de meest invloedrijke regio van
Nederland gerekend en dit wordt nog eens extra versterkt door
Schiphol.
De regio is gespecialiseerd in diensten en in toenemende mate
door de kennisintensieve industrieën. Deze ontwikkeling beïnvloedt
nog steeds de structuur van de economie van Amsterdam,
waar de dienstensector domineert en waar de industriële en bestuurlijke
sectoren veel minder vertegenwoordigd zijn. Eén op de
drie banen in Amsterdam komen voor rekening van de zakelijke
dienstverlening en de financiële instellingen. 26
Amsterdam maakt deel uit van een aantal regionale samenwerkingsverbanden,
neemt deel aan verschillende EU-programma’s
en heeft internationaal zakenrelaties zowel binnen als buiten de
Europese Unie. Veel van de samenwerkingsverbanden blijven
echter informeel; er is geen duidelijke politieke entiteit voor strategische
ontwikkeling van de gehele Metropoolregio Amsterdam.
Er zijn veel bestuurslagen, maar de samenwerking is niet altijd
efficiënt. 27
Na jarenlang een vijfde plaats te hebben bezet, hoort Amsterdam
niet langer bij de top van Best European Business Cities. De
stad is voorbij gestreefd door Barcelona en wordt bedreigd door
Madrid, Berlijn en München. Met andere woorden, de rol van
Amsterdam als financieel centrum staat onder druk. In mei 2007
schreef het FD: De zeggenschap van de Amsterdamse effectenbeurs
is verdwenen, pensioenfondsen worden naar België gelokt
en investeringsfondsen vinden domicilie in Ierland of Luxemburg.
Toch is de financiële sector met zo’n 330.000 medewerkers een
belangrijke pijler onder de Nederlandse economie. 28
Ook op het gebied van toerisme en congressen is Amsterdam
in de beginjaren van de 21 ste eeuw minder succesvol geworden.
In 1994 stond Amsterdam nog als derde genoteerd op de
ranglijst van meest populaire Europese congressteden, in 2004
24 Regio Randstad, Regio
Randstad Monitor 2004
25 VROM, Dossier Randstad
2040 – Bereikbaarheid en
Economie, 2008
26 Gemeente Amsterdam,
Dienst Onderzoek en
Statistiek, Fact Sheet juni
2007
27 Musterd et al., p. 39, 2007
28 Buck in FD: ibid, 7 mei
2007
BEWEEGREDENEN
35