SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

10
3 Raspe &Van Oort, Kennis
op de kaart, ruimtelijke patronen
in de kenniseconomie,
2004
4 Lundvall & Johnson, The
learning economy, 1994
5 Storper & Venables, Buzz:
face-to-face contact and
the urban economy, 2004
6 OECD, 2001
BEWEEGREDENEN
matische wijze kan worden overgebracht op anderen, kent een
persoonsgebonden element: het product van scholing, ervaring,
talent bevindt zich letterlijk in mensen. Hieruit volgt dat vaardigheden
van menselijk kapitaal nauwelijks te codificeren zijn.
Wanneer codificeerbare kennis eenvoudig schriftelijk of digitaal
kan worden opgeslagen, zijn de kosten van kennisdiffusie laag.
Dankzij de huidige moderne communicatiemiddelen speelt afstand
bij deze vorm van kennis vrijwel geen rol meer.
Maar voor kennis in de vorm van vaardigheden geldt dit nog helemaal
niet; dat is veel meer een kwestie van expertise, ervaring,
intuïtie en talent. Reproductie van persoonsgebonden kennis is
dan ook kostbaar, want leren heeft tijd nodig en inspanning en
talent zijn schaarse goederen. Opvallend is dat men bij deze
vorm van kennis nabijheid in afstand waardeert. Deze vorm van
kennis is dus zeker geen substituut van de digitale communicatie
geworden. 3
2.2.2 Taxonomie van kennis
Het onderscheid tussen gecodificeerde en persoonsgebonden
kennis wordt aangevuld met de taxonomie van kennis, ontwikkeld
door Lundvall & Johnson 4 , die in 1994 het onderscheid hebben
geconstrueerd in:
• know-what, know-why
• know-how, en know-who
Know-what, know-why is kennis die men kan verkrijgen door bijvoorbeeld
het lezen van literatuur, televisie kijken, of op andere
wijze toegang vinden tot databases. Know-how en know-who
daarentegen komen voort uit sociale interactie en ervaringen uit
de praktijk. De eerste twee zijn makkelijk codificeerbaar en als
informatie overdraagbaar, maar voor de laatste twee vormen van
kennis geldt dat in mindere mate.
Bij know-how kan men bijvoorbeeld denken aan leerling-meesterrelaties
(de stagiaire-advocaat die in de leer is bij de patroonadvocaat).
In deze leersituatie volgt de leerling de leraar en leert
hij door middel van veel praktijkoefening (testen, empirisch
onderzoek) en interactie met andere experts de kneepjes van
het vak. Duidelijk wordt dat de verspreiding van gecodificeerde
know-how gelimiteerd is. Wetenschappelijke kennis is codificeerbaar,
in bijvoorbeeld formules en modellen, maar is alleen
toegankelijk voor specialisten, die bovendien vaak in hetzelfde
netwerk de betreffende toegepaste kennis van elkaar geleerd hebben.
Know-who wordt onder andere geleerd in sociale interactie,
bijvoorbeeld in de omgang met klanten, andere bedrijven, organisaties
en instituten. Informele netwerken spelen daarin een
belangrijke rol. De sociale inbedding van dergelijke kennis is niet
makkelijk over te dragen via de bekende informatiekanalen. De
know-who kennis is weliswaar opgeslagen in databases, maar
vertoont daarbij regelmatig tekortkomingen en deze hiaten kunnen
alleen door middel van sociale interactie gedicht worden.
Zo staan vertrouwen, fysieke nabijheid en face-to-face-contacten
centraal in de coördinatie van de mensenstromen in het bedrijfsleven,
in de sociale netwerken en bij economische transacties en
processen, ondanks de sterke telecommunicatie. 5
Naar aanleiding van de kenniseconomie construeerden de auteurs
Lundvall & Johnson ook het begrip de ‘lerende economie’
in het sociaal economisch beleid. 6 Deze ‘lerende economie’
wordt gekenmerkt door met snelheid kunnen anticiperen op
veranderingen. Het kennisniveau moet snel kunnen worden aangepast
en de oude kennis wordt daarbij ingeruild voor nieuwe.
Leren is verweven met alle economische processen en geldt voor
alle typen economische bedrijvigheden en beroepen.
Vaak vergeet men dat het verkrijgen van kennis op basis van
traditioneel economische activiteiten cruciaal is voor de ontwikkeling
van een economie. Productie en diensten zijn door middel
van de verschillende specialisaties met elkaar verbonden.
Een voorbeeld hoe de financiële zakelijke economische wereld
verbonden is met de unieke en persoonsgebonden kennis van
gespecialiseerde diensten is de ontwikkeling van de voortgaande
internationalisering en het vertrek van grote Nederlandse bedrijven
naar het buitenland. Dergelijke processen hebben ver-