SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

38
6 Kloosterman, ‘De taaie lagen
van het stedelijk economisch
landschap’, 2008
7 Jacobs (J), The Economy of
Cities, 1969
8 Musterd et al., 2007
BEWEEGREDENEN
deze ontwikkeling nu neerslaan aan de randen van de centrale
steden, bijvoorbeeld de London Docklands of de Zuidas.
De centrale stad tekent zich af als een piek in het landschap en
ook binnen deze steden is er sprake van een duidelijke ruimtelijke
differentiatie met sterk geconcentreerde clusters van bepaalde
activiteiten. In Amsterdam is niet alleen de Zuidas als financieel
zakelijk centrum, maar ook het Oosterdokseiland als cultureel
centrum, daar een voorbeeld van. 6
Bovendien geldt: hoe groter de stad, hoe meer kans op innovaties.
Naarmate steden over meer gediversifieerde milieus beschikken,
worden zij, mede ten gevolge van de schaalvergroting, in
zekere zin inefficiënter, maar juist daardoor neemt de kans op
permanente innovatie hand over hand toe. Diversiteit trekt talentvolle
mensen van buiten aan en schept ruimte voor creativiteit.
Innovatie en creativiteit verhouden zich volgens de Amerikaans-
Canadese publiciste en stadsactiviste Jacobs slecht met efficiëntie;
juist inefficiënt beschikbaar gesteld kapitaal in de vorm van
heel veel kleine leningen en investeringen bevordert een grote
mate van innovatieve bedrijvigheid; met andere woorden, de inefficiëntie
van grote steden lijkt innovatie paradoxaal genoeg ten
goede te komen. En innovatie leidt tot meer stedelijke bloei. 7
Tot ongeveer 1970 handhaafde het stadscentrum zich in West-
Europa als regionaal monocentrisch middelpunt van alle politieke
en bestuurlijke functies, alsmede van onderwijsinstellingen,
zakelijke dienstverlening en the cultural industries.
Vanaf 1980 kwam de omslag. Tijdens de stedelijke vernieuwingen
en het compacte-stad beleid herwon de stad zijn aantrekkingskracht
als woonverblijf. Toenemende immigratie van
Westerse en niet-Westerse immigranten deed het aantal inwoners
groeien.
Ook de regio herstelde zich en ontwikkelde zich in een policentrisch
stedelijk gebied met verschillende economische subcentra.
Vanaf het begin van deze eeuw zit de stad Amsterdam in de lift.
De kracht en diversiteit van de economie, de cultuur, het toerisme
en de populatie dragen hieraan bij en de wijde omgeving
fungeert als aantrekkelijk woon- en werkmilieu.
Amsterdams belangrijke economische motor, het internationale
vliegveld Schiphol, ligt buiten de gemeentegrenzen van de stad.
Men kan daarom ook beter spreken van een creatieve kennisregio,
dan van een creatieve kennisstad. Feitelijk zijn Amsterdam en de
naastgelegen gemeenten in hoge mate van elkaar afhankelijk. 8
5.2.1 Stedelijke context van de zakelijke
dienstverlening
De omstandigheid, dat face-to-face contact van oudsher een belangrijke
rol speelt in de zakelijke dienstverlening, maakt nieuwsgierig
in hoeverre de ruimtelijke organisatiekaders in deze tijd
nog steeds gebonden zijn aan de stad.
Uit een nog te rapporteren dissertatieonderzoek van Marianne
Bronkhorst over het Noordelijk deel van de Randstad, waar Van
Engelsdorp Gastelaars aan refereert in zijn boek De Nieuwe Stad,
blijkt dat er rond 2000 geen sprake meer is van lokale vervlechting
tussen de afzonderlijke kantoren in de zakelijke dienstverlening.
De in dit onderzoek geïnterviewde zakelijke dienstverleners en
hun klanten participeren in een regionaal stedelijk interactienetwerk.
Er is sprake van verschillende ontmoetingen op één dag,
en worden plaatsen aangedaan als Aalsmeer, Hoofddorp, Leiden,
Hilversum, Katwijk, Amstelveen, Bussum, Rotterdam en Utrecht,
maar andersom wordt de hoofdstad ook geregeld bezocht door
dienstverleners uit al deze plaatsen.
De Metropoolregio Amsterdam is het voornaamste concentratiegebied
voor zakelijke dienstverleners in Nederland en lijkt dit
vooralsnog te blijven. Kenmerkend hiervoor is het omvangrijke
bestand van zakelijke dienstverleners, de aanwezigheid van de
Nederlandse Bank en de nationale beurzen en het nog steeds
toenemende aantal hoofdkantoren van multinationals. En natuurlijk
de al eerder genoemde internationale luchthaven Schiphol,
die op een steenworp afstand ligt.
In The Global City: New York, London, Tokyo geeft Saskia Sassen