Bedreigingen in Nederland - Politie & Wetenschap

officieren van justitie. Dat is zeer zeldzaam. En waarom?
Omdat criminele netwerken weten dat het uiterst
contraproductief is. De onderwereld van New York weet dat wie
zich met geweld tegen politie of justitie keert het hele
apparaat op zijn nek krijgt,’ aldus Fijnaut in NRC Handelsblad
(8 september 2003). 31
In plaats van daadkrachtig optreden volgde er in
Nederland een publieke discussie tussen het college van
procureurs-generaal en officieren van justitie met als inzet
het gebruiken van kroongetuigen. Deze discussie werd
afgesloten met een interview waarin Koos Plooy, met
toestemming van de minister van justitie Donner, kenbaar
maakte op welke verschillende manieren het Openbaar Ministerie
tekortschoot in de aanpak van zijn zaak. Van een signaal naar
de georganiseerde misdaad met als strekking ‘met ons valt niet
te spotten’ is in Nederland dus geen sprake geweest.
Toename?
Zijn het aantal bedreigingen jegens officieren van justitie en
rechters en de ernst daarvan toegenomen of niet? Net zoals bij
de beroepsgroep van advocaten beantwoorden we deze vraag apart
voor individuele emotionele uitbarstingen die uitmonden in een
bedreiging en voor de bedreigingen vanuit de misdaad in
georganiseerd verband.
31 De bewering dat men in Amerika bijzonder hard optreedt tegen bedreigingen of geweld tegen magistraten wordt vaak gedaan,
maar de status van een zogenoemde ‘gulden regel’ die eraan wordt verleend is misschien overdreven. Ook de Amerikaanse
onderwereld gebruikt in uiterste gevallen geweld tegen overheidsfunctionarissen. Zo is er het geval van de mislukte
moordaanslag op openbaar aanklager William Aronwald, waarbij niet de aanklager, maar diens vader wordt vermoord. Deze aanslag
vindt in 1987 plaats en pas in 2004 wordt de opdrachtgever voor de moord veroordeeld. (zie http://www.ganglandnews.com) In
het begin van 2004 wordt in New York de aanklager die de zaak tegen een grote maffiabaas leidt beveiligd nadat justitie
informatie heeft gekregen dat de maffiafamilie, van wie de betreffende aanklager reeds tientallen leden achter de tralies
heeft gezet, plannen heeft hem te vermoorden. Recentelijk verscheen in de New York Times een artikel met de mededeling dat
bedreigingen van en geweld tegen magistraten de laatste jaren daar een hoge vlucht hebben genomen. In bepaalde gevallen zijn
er zelfs rechters of familieleden vermoord (New York Times, 20 maart 2005). Als er al verschil is met Nederland, dan is dat
toch relatief.
Fijnaut noemt ook de situatie in Italië na de moorden op onderzoeksrechters Falcone en Borsellini in het begin van
de jaren negentig: de Italiaanse overheid zou met man en macht achter de daders (de maffia) aan zitten. Dit is waar, maar hij
gaat voorbij aan het feit dat de georganiseerde misdaad al vanaf het begin van haar bestaan rechters, politieagenten en
politici heeft vermoord. Zij heeft dit zo’n honderd jaar relatief ongestoord kunnen doen en de reden voor de stevige aanpak
na de moorden op Falcone en Borsellini is het feit dat het publiek de maffia zat was. Die stevige aanpak dient ook niet
overdreven te worden: de georganiseerde misdaad is nog steeds zeer actief op Sicilië en lijkt de macht van de overheid
effectief te weerstaan (Dickie 2004).
125