Bedreigingen in Nederland - Politie & Wetenschap

andere notaris zoeken. Deze cliënt laat zich wegsturen zonder
dat er een formele weigeringsgrond hoeft te worden geformuleerd.
Dit is vaak de feitelijke gang van zaken. De notaris is
weliswaar ambtshalve verplicht om een cliënt te accepteren, maar
als hij niet wil omdat de gevraagde opdracht wijst op een
criminele opzet, kan hij hem ontmoedigen. Als er reden is om
reputatieschade te vrezen door een bepaalde cliënt te
accepteren, kan de notaris erop wijzen dat zijn colleganotarissen
voor zijn type opdracht geschikter zijn, of
goedkoper, of sneller, of wat dan ook. De criminele klant (laten
we aannemen dat het oordeel van de weigerachtige notaris juist
is) kan besluiten dat zijn plan zo niet werkt en zijn pogingen
staken. Hij kan ook naar een andere notaris gaan, zijn verzoek
wat anders inkleden en hopen dat die er wél in trapt. Volgens
onze zegslieden worden vooral jonge en onervaren notarissen op
deze manier getest.
Als het bij een ander wel lukt, zijn er twee mogelijkheden:
de notaris heeft niet in de gaten voor welke kwade opzet hij
wordt gebruikt, of hij heeft dat wel. In beide gevallen loopt
hij de gerede kans dat de cliënt terugkomt en ook dat deze
andere cliënten uit het milieu aanbrengt. Is de notaris eenmaal
in deze val getrapt, dan is het lastig om daar weer uit te
komen. Hij kan worden gechanteerd (met het feit dat hij heeft
meegewerkt aan eerdere fraude, bijvoorbeeld) of bedreigd. Het
zal ook voorkomen dat een enkeling mee gaat doen omdat hij wordt
aangetrokken door de valse romantiek van de onderwereld. Het
mechanisme dat notarissen (en andere voor de misdaad vitale
dienstverleners) doet samenwerken met de georganiseerde misdaad,
is in de criminologische literatuur vaker beschreven. De notaris
die denkt dat hij zelf wel kan bepalen hoe ver hij kan gaan,
komt bedrogen uit. Er komt een moment dat de misdaad zijn
handelen dicteert.
‘Iedere beroepsgroep heeft zijn putje’
In het verslag van de Enquêtecommissie Opsporingsmethoden (Van
Traa 1996) heeft de criminologisch rapporteur Van de Bunt
geprobeerd vast te stellen of er van zulke samenwerking sprake
174