Bedreigingen in Nederland - Politie & Wetenschap

Dat geldt voor de recente golf van stenen gooien op auto’s
vanaf viaducten en voor kogelbrieven die leerlingen van het
Haagse Terra-college aan sommige leraren stuurden na de moord
op hun conrector.
Dat er bij bedreigingen van prominente Nederlanders
inderdaad van zo’n copycat-effect sprake is kunnen we
enigszins afleiden uit wat ons daarover door twee personen
werd verteld. De coördinator van de eenheid Bewaking en
Beveiliging die sedert 2003 hooggeplaatste personen
(Koninklijk huis, alle bewindslieden, ambassades en
dergelijke) beveiligt, heeft sterk de indruk dat de
bedreigingen vaak volgen op spectaculaire gebeurtenissen,
zoals de moord op Theo van Gogh op 2 november 2004. En ook
‘bij bommeldingen in de krant, verwachten wij steeds dat er
een serie andere meldingen achteraan komt’. Die bedreigingen
komen overal vandaan en ze worden voor een groot deel door
individuen vanuit hun huis per e-mail verstuurd. De bedreigers
schijnen het idee te koesteren dat ze dat volkomen anoniem
kunnen doen. Onze gesprekspartner van de bewakingseenheid
vertelde dat de bedreigers zich gewoonlijk lam schrikken
wanneer de politie aan de deur komt om poolshoogte te nemen.
Theo Hiddema is een advocaat die nogal wat van de individuele
personen die wegens bedreigingen werden berecht heeft
bijgestaan. We vroegen hem om het portret van de stereotiepe
bedreiger te tekenen. Dat kon hij niet, zei hij, want zijn
cliënten waren volstrekt verschillende mensen die zeiden te
hebben gehandeld vanuit de meest uiteenlopende motieven. De
frustratie die mensen tot bedreigen brengt, kwam
klaarblijkelijk niet voort uit dezelfde bron.
Het is duidelijk dat zo’n golf van nabootsing een eigen
dynamiek kent, en de journalisten Dorien Pels en Romana Abels
hebben de door hen verzamelde gevallen van bedreiging van
prominenten in Trouw terecht op die manier verklaard 9 . Het ene
geval lokt het volgende uit. Dat heeft ook invloed op de
potentiële slachtoffers: bekende Nederlanders verwachten dat
het hun kan gebeuren en brengen het naar buiten als het zover
8
Midlarsky e.a., 1980 en Surette 2002.
9 Trouw, 15 maart en 13 april 2004.
15