Bedreigingen in Nederland - Politie & Wetenschap

de slachtoffers is het een opluchting dat zulke engerds
voorlopig onschadelijk zijn gemaakt wanneer hun een
vrijheidsbenemende straf is opgelegd.
Het kan ook zijn dat een heleboel mensen zich er
individueel mee bezighouden en elkaar aansteken. We hebben dan
te maken met zogeheten criminele nabootsing; in de
Engelstalige literatuur staat dit bekend als copycat-gedrag.
De theorie over nabootsing staat nog in de kinderschoenen. Het
gaat om het opmerkelijke verschijnsel dat sommige ernstige,
sensationele of melodramatische gebeurtenissen in groepjes
voorkomen binnen een korte tijdsperiode (Coleman 2004). Een
massamoord door een scholier die zijn medeleerlingen en
onderwijzers doodschiet op een school in Amerika, vindt
onmiddellijk navolging in andere staten van dat land en ook in
andere landen. Wanneer een haai een hap heeft genomen uit een
zwemmer in zee, gebeurt dat gek genoeg in de dagen daarna ook
op andere stranden in de wereld. Wanneer jongeren ‘zomaar’
zelfmoord plegen, gebeurt dat wel in golven in bepaalde jaren
of jaargetijden. Die opeenhoping van gebeurtenissen in de tijd
kan misschien worden verklaard door onderliggende politieke of
culturele spanningen van het tijdsgewricht (de opkomst van
gewelddadig moslimextremisme veroorzaakt een golf van
zelfmoordaanslagen) of door de tijd van het jaar (tieners
doden zichzelf vaker in de donkere dagen rond kerst), maar het
ligt meer voor de hand om aan imitatie te denken die volgt op
bekendmaking van zulke gebeurtenissen in de media.
Wanneer onderzoekers door daders te ondervragen te horen
krijgen dat zij alleen maar hebben nagedaan wat ze in de media
hebben vernomen, spreken zij van besmetting of een mimetisch
effect. Midlarsky verklaart de verspreiding van internationaal
terrorisme in de jaren zeventig op die manier en Surette stelt
zo’n effect vast bij het optreden van zeer gewelddadige
personen 8 . Het is dan net of er van de media een zelfstandige
invloed uitgaat, en de aanhangers van deze theorie pleiten dan
ook altijd voor radiostilte om de criminele epidemie te doen
stoppen. Maar het feit dat politici worden bedreigd, vormt een
nieuwsfeit dat journalisten natuurlijk niet kunnen negeren.
14