Bedreigingen in Nederland - Politie & Wetenschap

oeren destijds nog berucht stonden als spoedig gereed om hun
wil te doen gelden door het mes”. Inderdaad schoolt de menigte
onmiddellijk dreigend samen als het doel van de komst van de
kroonprins bekend wordt, maar door vertoon van onbevreesdheid
en vriendelijkheid bezweert hij de menigte […], waarna niet
alleen de lotingen geregeld verlopen, maar zich zelfs veel
vrijwilligers melden.
In het licht van de reputatie die de Osse bevolking destijds
aankleefde, is het zeer de vraag of het werkelijk zo gegaan
is, maar als historische mythe onderstreept dit relaas het
belang dat tot ver na de Tweede Wereldoorlog werd gehecht aan
het inboezemen van ontzag.
In dit hoofdstuk gaat het over dreigen met geweld tegen
personen die deel uitmaken van het openbaar bestuur op
gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau. Wat zij
gemeenschappelijk hebben, is dat zij bindende beslissingen
nemen ‘in een wirwar van deels tegenstrijdige deelbelangen op
basis van een visie op het algemeen belang’, zoals de
hoogleraar bestuurskunde aan de Katholieke Universiteit
Brabant Tops (1995) het formuleert. Daarbij komt dat het
takenpakket van bestuurders met name door de opbouw van de
verzorgingsstaat omvangrijk en gevarieerd is geworden en dat
hun beslissingsbevoegdheid zich uitstrekt tot vrijwel alle
sectoren van de samenleving. Dit brengt met zich dat
bestuurders het niet iedere burger naar de zin kunnen maken.
De vele vormen van protest en protestbewegingen die hun
beslissingen de afgelopen decennia hebben opgeroepen getuigen
daarvan. De protesten maken zichtbaar dat er zich in de
betrekkingen tussen burgers en het openbaar bestuur
ingrijpende wijzigingen hebben voorgedaan. In vergelijking met
de naoorlogse jaren is gezag - of liever gezegd: de
gezaghebbendheid van het gezag - minder vanzelfsprekend
geworden.
In zijn inaugurele rede Gemeenten en gezag vat Tops deze
verandering samen aan de hand van een contrasttekening. Was
13
Nagel 1949: 15, 354.
21