Lees het rapport - Reith | Hendriks & partners

De uitzondering daarop zijn de praatgroepjes waarin het gaat over beleid in de meest
algemene zin. Daar zitten mensen aan tafel waarmee het sociaal comfortabel overleggen
is. Met andere woorden mensen uit de eigen sociale klasse die in veel van de sociaaleconomisch
homogene instituties rondom maatschappelijke problemen zijn te vinden. En
die sociaal-cultureel beschouwd in contrast staan met de mensen die de problemen zelf
ondervinden. Samenwerken wordt in dergelijke situaties een doel op zich. Kenmerkend
hiervoor zijn de respondenten die uitermate positief zijn over de twee- of vierwekelijkse
bijeenkomst maar over een verloop van twee jaar niet duidelijk kunnen maken wat de
concrete bijdrage is geweest aan de oplossing van een specifiek maatschappelijk probleem.
9.8 Coördinatiedruk leidt tot interne oriëntatie
66
Binnen de hierboven geschetste omgeving hoeft het niet te verbazen dat de normen die
ten grondslag liggen aan beleid (de ideologie) evenals de inschatting van de realiseerbaarheid
sterker zijn afgestemd op de interesses en werk- en communicatiemethoden van
betrokken instellingen, dan op de stad, de wijk of het maatschappelijke probleem. Dit
ondermijnt in een aantal gevallen de empirische grondslag voor beleid. De probleemdefinitie
en de oplossingsrichting worden snel gerelateerd aan de capaciteiten en interesses
van betrokken partijen, en in mindere mate aan de specifieke verschijningsvorm en kenmerken
van het probleem in kwestie. Te vroege vertaling van een maatschappelijk fenomeen
naar een breed onderkende maar vaak abstracte categorie (multiprobleemgezinnen,
zorgwekkende zorgmijders, hangjongeren) brengt voordelen met zich mee:
maatschappelijke aandacht en middelen. Anderzijds vergroot zo’n categorisering het
risico dat de oplossing die men uiteindelijk realiseert niet goed aansluit op het specifieke
probleem omdat het andere specifieke oorzaken heeft dan waar het beleidskader op
inspeelt.
Op zichzelf is dit geen ongebruikelijk verschijnsel. In de bestuurskunde is al vroeg
onderkend dat beleidsontwikkelaars nog zoveel kunnen bedenken, de uitvoering is afhankelijk
van de beschikbare instrumenten. Het effect daarvan is dat beleidsproblemen worden
geformuleerd in termen die de organisatiecapaciteit weerspiegelden (Allison & Zelikow,
1999). Daar kun je op twee manieren naar kijken. Een positieve manier is dat het
incalculeren van de beschikbare organisatiecapaciteit een noodzakelijke dosis realisme
aan beleidsontwikkeling verleent. Een negatieve manier is dat beleidsontwikkeling altijd
gegijzeld wordt door de definities, werkroutines en het professionele wereldbeeld van de
relevante uitvoeringsorganisaties. Als de inbreng van andere dan professionele actoren
een beleidsdoelstelling is, dan ligt de negatieve interpretatie van de macht van organisaties
voor de hand. Maar dat maakt de positieve interpretatie niet minder relevant. Het is
dan zaak om slimme manieren te vinden om, bijvoorbeeld door outcome-meting of
nieuwe verantwoordingsmechanismen, de werkroutines van uitvoerende organisaties aan
te passen.