Lees het rapport - Reith | Hendriks & partners

Voorwoord
Eind 2006 ging de dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn (hierna genoemd OCW) een
samenwerkingsovereenkomst aan met het Centre for Governance Studies (CGS) aan de
Haagse Campus van de Universiteit Leiden. Het CGS kreeg het verzoek om de overgang
naar gebiedsgericht werken wetenschappelijk te volgen en OCW gedurende het project te
adviseren over mogelijke verbeteringen in de ontwikkeling van gebiedsgericht werken.
OCW en het CGS spraken af dat het onderzoek zich zou richten op vier wijken: Laak
Noord, Duindorp, Mariahoeve en Schilderswijk. Laatstgenoemde is een krachtwijk. Hiermee
werd een voldoende grote variatie in de aard van de wijken en de problematiek
bereikt om zinvolle uitspraken te kunnen doen over het verloop van gebiedsgericht werken.
Het project kreeg de naam Programma Experimentele Situaties (PES).
De overeenkomst bevatte een aantal opmerkelijke elementen:
1. Het initiatief werd op handelingsniveau onderzocht. Onderzoekers van het CGS
brachten gedurende twee jaar de dagelijkse werkpraktijken van de betrokkenen in het
vormgeven aan gebiedsgericht werken in kaart vanuit de overweging dat juist op dit
niveau het verschil tussen succes en falen ligt en dat leereffecten juist hier te verwachten
zijn. Deze onderzoeksstrategische keuze is ook ingegeven door het bewustzijn dat
er dikwijls een kloof bestaat tussen beleidsformulering en -uitvoering. Door het
onderzoek zich te laten afspelen in de haarvaten van het gebiedsgerichte beleid, committeerde
de dienst OCW zich in feite aan een krachtige uitvoering van het voorgenomen
beleid. Een dergelijke onderzoeksaanpak vereist vanzelfsprekend een enorme
mate van onderling vertrouwen, aangezien iedereen – de dienst OCW, de betrokkenen
in de wijken en de onderzoekers – zich daarmee kwetsbaar opstelt. Immers, door een
grote verscheidenheid van betrokkenen gedetailleerd te bevragen over hun dagelijkse
werkzaamheden en hun overwegingen daarbij, zijn de betrokkenen niet langer in
staat de uitkomsten van het onderzoek zelfs maar bij benadering te voorspellen.
2. Het onderzoek had een duidelijk ontwikkelingskarakter. Door frequente terugkoppeling
van tussentijdse resultaten naar de partners in de wijken en OCW, kreeg OCW de
mogelijkheid zowel het beleid als het onderzoek tijdens de rit bij te sturen. Het
belangrijkste instrument hiervoor was de zgn. Regiegroep die ongeveer eens in de drie
maanden bijeenkwam. In de Regiegroep zaten topambtenaren van OCW en de dienst
Stedelijke Ontwikkeling (DSO) die nauw betrokken waren bij het gebiedsgericht werken.
Daarnaast was er frequent overleg tussen onderzoekers en de betrokkenen in de
wijken en zijn er twee interactieve workshops georganiseerd (een halverwege en een
aan het eind van het project) waarin de resultaten van PES zijn gepresenteerd en
besproken. Opnieuw wordt hiermee een wissel getrokken op het onderling vertrouwen
en het communicatieve vermogen van de betrokkenen, omdat de resultaten die
binnen druppelen vaak indruisen tegen de oorspronkelijke, soms innig gekoesterde,
verwachtingen en aannamen of de vertrouwde handelingspatronen van zowel ambtenaren
als onderzoekers.
Wijken in uitvoering 5