Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 12
leunend: een houding van huldebetoon en trots. 'Het is antiek en nooit gebruikt, het is
antiek en gloednieuw tegelijkertijd. Het heeft geen verleden, het heeft nooit geleefd, het
heeft geen toekomst, het zal nooit kunnen sterven. Kijk,' zei hij. Hij pakte het kleed bij
twee hoeken vast en liet het boven de grond golven, tot het er even los van kwam en
zweefde, zó licht was dit tapijt. Ik zag hoe de golven speelden met de wol, het licht
terugkaatsend naar alle kanten, de schaduw verrijkend
[p. 20]
met kleuren van de diepste intensiteit.
'Kijk,' zei hij. 'Hij vliegt.'
Toen Mr. Edip ons in de vroege avond alleen gelaten had, vonden we na veel klimmen -
de straten zijn soms onverwacht steil in Istanboel - een klein restaurant.
'We leven in een wereld van dorstenden, wat drinken we?' vroeg ik toen we zaten.
'Witte yakut, natuurlijk,' zei Narda tegen de kelner, en tegen mij: 'En bij de drank hoort
een verhaaltje. Vertel nou eens van die Carla van jou.'
Een waarom ook niet? De grootste schrijvers hebben hun inspiratie gevonden in meisjes
als Carla.
'Ze woonde bij ons in een paviljoen...'
'Dom, hè, maar ik weet niet wat dat is, een paviljoen,' zei ze.
Een paviljoen? Wij waren verhuisd naar de Tweede Straat, naar een huis dat niet alleen
uit hoofd- en bijgebouwen bestond, maar dat ook twee paviljoens had. Er was een tijd
dat er nog geen taxi's waren in Batavia, zelfs geen auto's, en dat je toch gasten had. Die
moesten, aangezien ze in de avond niet op een gerieflijke manier thuis konden komen,
ergens kunnen slapen. Daar waren die paviljoens eigenlijk voor. De onze waren heel
luxe, met een zit- en een slaapkamer. Maar voor gasten werden ze natuurlijk niet meer
gebruikt. Wij verhuurden ze. Die in de tuin aan een onderluitenant, die de vrolijke jongen
uithing, en de andere aan een Indonesische journalist, Moeljono, van ons, mijn zusje en
mij, een vriend. Hij speelde geen jazz, zoals de vlotte militair, maar hij bloosde ook
nooit. Ook was hij niet zo rond van gezicht, zo bol van buik, zo hatelijk in zijn lach als
Van Wijngaard. Zijn zachtaardigheid, zijn soepele bewegingen, zijn oogopslag
voorkwamen dat hij ooit zou moeten blozen. Hij was altijd in de weer met boeken,
bladen, kranten, blocnotes - hij schreef. Soms gaf mijn vader commentaar op zijn werk,
en dan vielen er namen die later wereldberoemd zouden worden: Soekarno, Sjahrir. Op
zo'n moment stond Van Wijngaard op en zette zich kribbig achter de piano. Of hij liep de
tuin in, naar zijn paviljoen.
[p. 21]
Carla kende ik toen nog niet, ik ging om met Borstel, een voetbalfanaat met kort
Amerikaans haar, en met Boeléh, die ook zijn naam aan zijn uiterlijk dankte, aan die
onnatuurlijk witte huid, dat fletse haar, die ogen van een ondefinieerbare kleur - hoe
moeilijk was het daar in te kijken. Het is dan of je in de ogen van een blinde staart -
maar je ziet de ogen van een albino. Ik bewonderde hem. Hij was in alles even handig,
liep op blote voeten en had echt lak aan de hele wereld. Hij was alom gevreesd, niet
eens om zijn kracht, maar om zijn vreemdsoortige, je zou haast zeggen magische
natuur. Hij was besneden. Eens toonde hij me zijn lul, waarvan de aanblik me
bevreemdde: schichtig wendde ik mijn ogen af. Later, maar dat was veel later, vroeg ik
me af hoe zo iemand zich afrukt. Hij maakte Bea het hof, waar Diana, haar zusje dan
weer om lachen moest. Ze hadden nog een broertje, Pierre, een klein ventje met een
grijns van oor tot oor. Edward, van zeventien, was de oudste van de vier. Hij wist alles
van radio's en pick-ups, maar vond het meestal de moeite niet waard zich met ons te
bemoeien. Dan had je nog Tjoh, de jongste van de Watimena's - een onoverzichtelijk