Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 61
Hoofdstuk XVI
[p. 99]
Dat ik me die verstening herinnerde, had met die bloeddrukmeter te maken, maar hoe?
Ik had er geen flauw idee van. Ik dompelde me nog eens onder in de glans van sterren,
bajonetten, neonlicht en biggelende tranen, het hielp me geen stap vooruit.
Een deur klapt toe.
Een vrouw omhult zich het gelaat met haar sluier. Geheim.
Tegenstrijdige, raadselachtige krachten spanden tegen mij samen.
Welke vijand was Japan voor de nationalisten? En welke bondgenoot voor de rest?
Vragen waarop niemand het antwoord wist. Geheim.
Op de verjaardag van Hirohito, 29 april 1944, zag ik drie geisha's bij elkaar, en
waarschijnlijk - ik hou ervan te denken, dat dat zo is - in functie. Ter ere van deze
glorierijke dag speelden officieren van het leger een base-ballwedstrijd tegen die van de
marine. Even buiten het speelveld op ons sportterrein zaten ze, die drie, elegant door de
gebogen knieën op of naast hun enkels neergezonken, in hun met zwarte figuren
overdekte, smetteloos witte kimono's. Hun hoog opgestoken, uiterst verzorgde kapsel,
dat wit opgemaakte, betoverend mooie, maar maskerachtige gelaat waarin de zwart
omrande ogen glansden, de aanstellerij in hun gebaartjes: alles wees erop dat zij het in
de kunst van het behagen ver hadden gebracht. Ze schiepen en onderhielden met grote
vaardigheid een illusie, en keken soms, bij een home-run, als verrast over de rand van
hun waaier heen, met oogjes en lachjes en gebaartjes, preuts genoeg om je te verstaan
te geven, hoe genotzuchtig ze zouden willen zijn. Ze maakten een ongelooflijke indruk op
mij, en waarom ook niet?
[p. 100]
'Dat komt door hun op het polygame leven ingestelde rol,' zei Mr. Edip. 'Zo is een
moeder niet, meestal. Ze zijn ook geen creaties van moeders, maar van playboys: tot
vlees geworden wensdromen.'
'Ze leken op elkaar,' zei ik. 'Niet zoals Japanners op Japanners lijken, maar zoals de
verre prinses van de ene ridder lijkt op die van de andere.'
'Zie je wel? Het zijn levende poppen. Moeders hebben zorgen. Ze zijn aan veel gebonden.
Ze hebben wel eens verdriet, om hun kind, hun man, diens maîtresse. Geisha's hebben
dat niet, en die prinsessen van u ook niet. Als ze al schreien, dan toch alleen om hun
Gawain te beproeven. Om hem ervan te overtuigen dat hij niet helemaal een kerel uit
één stuk is. En om het nageslacht ervan te overtuigen dat een vrouw een man breken
kan, en dat bijgevolg de verzachting der zeden begint met hun hardheid.'
Geisha's. Je zou nooit zeggen dat ze een zekere losheid van zeden demonstreerden;
integendeel, misschien. Wat was er toch, dicht in hun buurt, waar ik aan dacht, en dat
maar geen gestalte wilde worden in mij?
Ik haalde me alle bekoorlijkheid die ze uitstraalden voor de geest, hun kwetsbare
schoonheid. Ze bezaten een geest die je bij vrouwen zelden aantreft: ze waren dartel
genoeg om laaghartigheid op een afstand te houden en broos genoeg om de eenling aan
te lokken en aan te zetten tot avontuur. Ze dreven je zo makkelijk tot fouten die je
noodlottig konden worden, maar - die ook een werkelijke ontketening konden betekenen:
de bekwaamheid om voor eigen rekening van de norm af te wijken: de lust tot avontuur.
Geisha's. Ik kende het type vrouw niet.
Vrouwen die je ontmoet in je jeugd toets je onwillekeurig aan je moeder, maar die
geisha's herinnerden me in niets aan haar, noch aan enig ander moederbeeld.