Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 89
Buiten het boek: eigen commentaar
Dagboek, 16 juli 1985
Ik ben dan opeens romanschrijver geworden. Natuurlijk omdat ik mijn essays nergens neer
slijten kan, een commerciële reden, maar toch ook omdat ik geloof uitgeschreven te zijn. Ik
zou in herhalingen vervallen, als ik geen nieuwe lectuur meer verwerken zou (Wiel Kusters,
bv.). Mijn 'kritisch apparaat' (Bikini, de Kosmische Metafoor) heb ik uitputtend toegepast op
Vestdijk - de astrologie, de toekomst der religie - ; op Lucebert - de gnostiek, het binnenhalen
van de zichtbare wereld (Rilke)-; op Mulisch - alchemie, de compositie van de wereld. Ik heb
wel iets gedaan, naar wil tenslotte toch ook geen systematicus zijn. Geen essays meer,
voorlopig. Eventuele inzichten kan ik altijd nog wel kwijt, al is het in dit geschrift, mijn
prullenbak, die ik af en toe zal omkeren om te zoeken naar de dingen die ik anders verloren
zou hebben.
Maar die romanschrijver ontstond natuurlijk ook uit andere behoeften dan de meest banale.
Uit de behoefte tegemoet te komen aan de vier functies: 'denken, voelen, gewaarworden en
intueren' (Vestdijk). Die tweede functie komt in een roman beter tot zijn recht dan in het
essay.
Het boek is daarbij een 'echte' roman geworden. Ik bedoel: niet 'dagboek' of 'mémoires' of zo,
wat bij mijn belangstelling voor Forum toch wel had gekund. Het 'introspectief-fantaisistische'
(Vestdijk) heb ik niet alle kansen ontnomen.
Waarom, na veertig jaar, deze roman?
Ik denk: omdat er na de oorlog zovelen waren, ouder, wijzer, knapper dan ik, met zoveel
ervaringen meer dan ik en die hadden kunnen schrijven over hun oorlog, in hun Batavia zo
indrukwekkend, dat alles wat ík te vertellen had, in een kuil zou zijn gevallen om voorgoed
vergeten te worden. Zij zijn er nu niet meer om hun ervaringen van de hand te doen. Hoe
belangrijk die ook waren, nu ze met hun drager van de wereld zijn, winnen mijn
herinneringen aan belang. Hun gewicht neemt toe, naarmate die van anderen verdwijnen.
De 'echtheid' van de roman:
de terugbrenging van Anwar, baboe Mina, Bahar en Carla in het lot van Leo de Brauw.
Bijkomstige figuren op het eerste gezicht (op Carla na) die steeds belangrijk zijn, belangrijker
tenslotte dan Tjoh, Boelèh, Julie en Edward. De rol van Narda en Mr. Edip op de achtergrond,
met voor Narda een diepe uitstraling: aan het eind van het boek is zij das unbeschreiblich
Weibliche. Terwijl Mr. Edip van belang is voor de struktuur van het geheel.
Het autobiografische is vrijwel terug gebracht tot de 'ethiek' van Leo de Brauw, een
fatalistische levensaanvaarding met de sterke wil om niemand lastig te vallen of iets kwalijk te
nemen, zolang hem een simpel leven niet onmogelijk wordt gemaakt.
Brieffragment, 18 augustus 1985
Wat mijn boek betreft, - ik heb me je 'kritiek', ik zeg maar kritiek, maar je begrijpt wat ik
bedoel, - sterk aangetrokken en heb het boek wat omgegooid. De volgorde van de
hoofdstukken, wat nog een heel geplus gaf, want dan moet je toch andere verbindingen leggen
en aanvullingen geven, waardoor de stof toch weer een andere aard kreeg. Gelukkig maar,
want nu kon ik ook het al te erotische tot een minimum terug brengen en aandacht schenken