Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 9
woonde ik. Daar woonde Otto Unversagt met zijn drie broertjes. Lange blonde jongens.
Ze werden op 10 mei opgepakt, omdat de Duitsers werden opgepakt. Later moesten ze
onder de dreiging van de Japanse opmars naar Australië. Hun boot verging na een
torpedo-aanval. De kapitein en de bemanning wisten zich te redden. Maar de
gevangenen niet. Die stierven vloekend en vechtend en biddend en happend naar lucht
in het dichtgehouden ruim. Mijn moeder huilde om het bericht, maar ik geloofde het
verhaal niet, ik kon het niet geloven. Haat, wraakzucht - ik wist er voldoende van. Maar
een kapitein op een boot - vrouwen, kinderen, weerlozen in angst en doodsnood
achterlaten en zelf vol zorg om het vege lijf? Zoiets doet een kapitein niet! Men moet niet
geloven dat een kapitein in een rechtvaardige oorlog, dit was toch een rechtvaardige
oorlog...?
En dus geloofde ik ten slotte dat een jongen die om geen oorlog had gevraagd, verraden
werd en vermoord, niet door een domme torpedo, ach nee, maar door het misdadig
hoger recht, het recht van de slimste, ter wille van het hogere, nog hogere, en hoger
kunnen de golven van de wanhoop niet gaan...
Er woonde nog een jongen in onze straat: Robbie Bron. Zijn vader was iets hoogs in het
leger en, naar ik later hoorde, iemand uit het verzet. Zijn moeder was een bijzonder
mooie vrouw. Hij vroeg ons wel eens bij zich thuis, want een straatjongen zoals de
meesten van ons was hij niet. Hij wist ook altijd alles beter: hoe je Engelse woorden
uitsprak, hoe een periscoop werkte, en hij kende Nederlandse woorden, zo uit het boek
vandaan en in Batavia volstrekt levenloos, maar imponerend van klank.
Een onbegrijpelijk en betreurenswaardig gevoel van afgunst maakte zich van mij
meester. Was het zijn betwete-
[p. 16]
righeid die mij prikkelde? Ik voelde daar heerszucht achter, gelijkhebberigheid op zijn
minst. Zijn knappe vader wist op elk waarom het juiste antwoord. Kennis, macht werd
Robbie moeiteloos bijgebracht. Maar toch - betrof mijn afgunst zijn moeder niet? Ik hoop
achteraf dat het zijn mooie moeder was, die zich altijd op de achtergrond hield -
zwijgzaam, mysterieus, het haar hoog opgestoken: een te zware last haast voor die te
ranke hals -, dat zij het was die mij, heel in het geheim, aantrok, en mij ervan dromen
deed dat ook mijn moeder dat bezitten mocht: zo'n verblindende schoonheid... Ik moest
hem wel van mij af stoten. Maandenlang sloten we hem uit van ons spel en meden zijn
huis.
Maar op een avond hield zijn vader mij staande, niet eens onwelwillend, en vroeg me
met hem mee te lopen. Ik volgde hem zwijgend en nieuwsgierig naar hun tuin, en daar
stond Robbie, die stoere krullebol.
'Nou,' zei zijn vader, 'je wilt zo graag herrie, ga je gang dan maar.'
Ik zag er onmiddellijk van af me in de nabijheid van deze man, iets hoogs in het leger,
en een toekomstig verzetsman, onwaardig te gedragen. Geen fight/flight-reaction. Ik heb
dat niet, en zeker niet nadat ik in een hinderlaag gelopen ben. Mijn eerste opwelling is
altijd: niets doen. Die van Robbie was heel anders, helaas. Hij kreeg me zonder
problemen tegen de vlakte en ging, zittend op mijn borst, met zijn vuisten op mijn
voorhoofd tekeer. Hij had me natuurlijk met gemak een paar blauwe ogen kunnen
bezorgen, een bloedneus, een door de tanden geslagen lip, maar dat deed hij niet. Dat
was de afspraak met zijn vader niet. Ik gaf geen kik, ik liet hem begaan tot zijn vader er
genoeg van had. Achter in de tuin plukte zijn moeder zwijgend een roos.
Maanden later, vlak voor we naar de Tweede Straat zouden verhuizen, liep ik bij avond
langs zijn huis. Opeens zat hij achter me aan. Mijn voet kreeg vleugels, mijn stem een
volume dat het einde van de sterrenhemel bereikte. Toen pas voelde ik me laf. Dat was
ik ook, een ellendig schijthuis, Hij kan me hoogstens doodslaan, had ik moeten weten,
meer is voor hem niet mogelijk.