Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 29
We holden. Het vlot dreef voortgeboomd snel stroomafwaarts, maar we hadden werkelijk
een voorsprong en bereikten de brug nog voor de lading oud roest, voornamelijk
petroleumblikken, eronder door voer.
Hangend aan de spijlen berekenden we de plaats voor de sprong: niet te ver achter de
lading en niet te ver uit het midden.
'Eén sprong,' zei Boeléh. 'Ik tel. Eén, twee, drie: los!'
Het was één klap. Water sijpelde tussen de bamboestam-
[p. 48]
men door en overspoelde even onze voeten. Boeléh zwaaide naar de veerman met wat
geld in zijn hand. 'Mogen we mee tot de volgende brug?'
Maar die lag ver boven ons bereik en er zou geen volgende meer komen. De veerman
stuurde immers op een kampong aan, die nederig de wallekant op kroop.
'Kom,' zei Boeléh, 'we gaan de stad in.'
We liepen vlug. Er hing hier iets onbestemds, vreemd en dreigend, al kwam dat
misschien wel omdat we er geen idee van hadden waar we terecht waren gekomen.
Buiten de kampong en haar schaduw brandde de zon. Verlaten lanen. Smeltend asfalt.
Een trillende lucht.
Onder een machtige waringinboom had een ijsverkoper zijn toevlucht gevonden. Een van
zijn klanten wees naar ons, maar loom. Hij wees eigenlijk nauwelijks naar ons. In Batavia
wist ik nog maar één zo'n boom, even stoer, even rijk aan koele schaduw als deze. Hij
stond op een plein, niet ver van mijn school, maar de verkopers daar werden drukker
bezocht dan de ijsverkoper hier. Er was daar meer verkeer.
Hier stond een reclamezuil, overdekt met steeds hetzelfde affiche: het oog met de
blauwe pupil, het boze oog, waaromheen het randschrift: 'Kijk uit voor het oog van de
vijand!'
'Kijken jullie maar uit,' zei een vrouw die langsliep. 'De Jappen pakken alles op wat maar
even blank is!'
Razzia's - er waren er meer geweest! Je werd eenvoudig op een vrachtauto geladen en
naar een kamp gebracht, en dan moest je daar maar aannemelijk zien te maken dat je
niet zo blank was als je eruitzag. Nu, voor Tjoh was dat geen probleem, voor Boeléh ook
niet: zijn ouders waren op het zwarte af. Maar ik?
'We gaan terug,' zei ik.
'Ik niet hoor,' zei Tjoh, 'ik wil dat wel eens zien.'
Boeléh verkeerde in tweestrijd.
'Kom mee,' zei ik. Ik draaide me om en liep de kampong weer in. Alleen. Een paar
katjongs stonden op toen ik naderde, maar een slaapwandelaar, een mechaniek in mij
bewoog mij. Mijn voeten zochten blind de weg naar mijn ondergang. Ik keek de katjongs
aan. Toen hoorde ik ook nog voetstappen achter mij.
[p. 49]
'Ik kom eraan,' zei Boeléh. De katjongs gingen weer zitten.
We moesten langs de kali terug. Ik hing mijn schoenen aan de veters om mijn nek, want
er was natuurlijk geen sprake van dat ik op de terugweg droog zou blijven. Het was
strompelen en waden en je een gang banen door het wilde gras, dat dor was en scherp
en hoog - prachtig genoeg als het ging om letters, om de navolging van Tarzan of
d'Artagnan, maar het ging nu even om de werkelijkheid zelf - om leven of dood!
Toen de stenen, dat wil zeggen: Europese huizen, in zicht kwamen - hun achtertuinen
grensden aan de kali - voelden we ons ineens een stuk beter.
'We gaan daar kijken of we niet gewoon over straat kunnen,' zei Boeléh moedig. Bij de
eerste tuin de beste gluurde hij door de schutting.
'Godverdomme,' vloekte hij zachtjes, 'hier wonen Jappen.'