Verzameld werk - Tropische jaren - De open ruimte

Cornets de Groot www.cornetsdegroot.com
Tropische jaren 86
Aantekeningen bij:
[p. 137]
Pag. 25
VOC - wapenkreet, ontstaan uit de gedachte dat je geschiedenis tegen propaganda kunt
inruilen. Het woord ademt een volkomen kolonialistisch-militaristische geest. De klank
smoort hier de kritische geest: grootspraak en intimidatie moeten de gebreken
verdoezelen.
Het korps was niet groot, driehonderd man. De geweren waar men mee oefende,
stamden uit de vorige eeuw. Waardeloos.
Pag. 36
Een halfbloed, een echte, heeft een 100% Europese vader en een 100% niet-Europese
moeder. Dit werd de standaard waar de bezetter van uitging bij de bepaling van wie er in
een kamp thuis hoorde en wie niet.
Wie 50% of meer Europees bloed had, werd opgepakt. Zo trachtten Japanse en
nationalistische autoriteiten het ressentiment bij de Indo tegen de Nederlanders aan te
wakkeren. Zij speculeerden daarbij op de omstandigheid, dat vóór de oorlog de Indo's
nooit volledig door de 'totoks' werden geaccepteerd. Ze slaagden daar niet in, omdat in
diezelfde tijd ook de verschillen tussen Indo's en Indonesiërs breed werden uitgemeten.
De maatschappij was een apenrots en de top werd door Nederlanders bezet.
In maatschappelijk opzicht werd de Indonesiër als gelijkwaardig aan de Indo beschouwd
wanneer hij de Nederlandse taal beheerste (maar de taalpolitiek had een intimiderend
karakter: onze taal gold in het vooroorlogse Indonesië als 'de moeilijkste taal ter wereld')
en wanneer hij had gestudeerd. Iemand als Soekarno dus, of als de Moeljono uit dit
verhaal.
Indonesiërs vergrootten hun kansen, wanneer ze ook nog een christelijk geloof beleden
en geen opzichtige tegenstand boden aan het bewind. Heel anders dus dan Soekarno,
een islamiet, die iedere vorm van samenwerking
[p. 138]
met de Nederlanders van de hand wees, en daarom werd uitgestoten.
De waan van de suprematie van het blanke ras - in 1905 al door de Japanners
ontzenuwd - werd door de bezetter op zijn kop gezet en tot systeem verheven. De
Japanners hielpen de ironie der geschiedenis een handje en dat kwam bij de voormalige
heersers hard aan.
Met de internering werd haast gemaakt. Die van de blanke mannen begon in juni van het
jaar 1942. En Tjideng ging voor de vrouwen open (en meteen weer dicht) op 17 oktober
van dat jaar. Jongens, ouder dan 10 jaar, gingen naar een mannenkamp. Ook Hansje
Timmer kwam daar ten slotte terecht.
Pag. 37
'Erkenning' van een kind hield in dat de ongehuwde Indonesische moeder alle
aanspraken op haar kind verloor, om te voorkomen dat zij uit de boedel van haar man
zou erven.
Pag. 76
Kaiser Wilhelm II waarschuwde in 1894, naar aanleiding van de Chinees-Japanse oorlog,
voor 'het gele gevaar'. Daar bedoelde hij natuurlijk het gele ras mee.