Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
lijst voorgelegd aan colleges van B&W van negentien middelgrote en de vier grote
gemeenten. Opgemerkt dient te worden dat de vragenlijst werd rondgestuurd in
de herfst van 2008, dus ten tijde van de problemen in Gouda. Dit kan de uitkomsten
hebben beïnvloed.
Deze uitspraken zijn gebaseerd op schattingen, aangezien etniciteit niet apart
wordt geregistreerd. 10 Toch melden zeventien gemeenten een afname van overlast,
maar de helft spreekt wel van een verharding van een kleine overlastgevende
groep.
Bijna alle benaderde colleges van B&W waarschuwen voor stigmatisering van de
Marokkaanse gemeenschap en benadrukken dat de problemen in alle bevolkingsgroepen
spelen. Tien gemeenten geven specifiek aan dat de toon van het politieke
debat rond jongerenoverlast door Marokkanen onnodig hard is. Zo zegt het
Amsterdams college dat in 'Kamerdebatten over Marokkanenoverlast vaak van
alles wordt geroepen en voorgesteld'. De gemeente Leiden vindt dat de problematiek
in Haags debatten vele mate ernstiger werd voorgedaan 'dan de feitelijke
situatie rechtvaardigt'.
De vraaggesprekken met de Kamerleden van negen verschillende politieke partijen
bevestigen deels de constatering van de lokale politiek dat een kleine groep
Marokkaanse overlastgevers verhardt. Hoewel de interviews expliciet handelden
over de brede problematiek van straatoverlast, was het opmerkelijk dat alle geïnterviewde
politici zelf over Marokkanen en overlast begonnen. Ongeacht politieke
kleur koppelden de Kamerleden overlast en Marokkaanse jongeren. Zo zei een
van hen: 'In mailtjes van burgers gericht aan mij, lees ik dat ze zich door de
Marokkaanse jongens op straat onveilig voelen, daar moet je als overheid op reageren,
anders ondermijn je je geloofwaardigheid.'
Alle respondenten constateerden dat het taboe rond overlast en allochtonen
doorbroken was en dat de problemen duidelijk benoemd moesten worden. 'We
hebben het lang proberen te vergoelijken, maar Marokkaanse jongeren zijn toch
echt een specifieke probleemgroep. Dat moeten we hardop durven zeggen.'
De visie op de aanpak was wel politiek gekleurd. Zo zei een rechts georiënteerd
Kamerlid: 'Registreren van etniciteit is belangrijk bij overlast om zo de aanpak op
maat te kunnen maken. Marokkanen verwachten een meer repressieve aanpak,
want anders vinden ze de politie maar watjes.'
Sommigen nuanceerden het 'opgeklopte' beeld van de 'Marokkaanse straatterroristen'
en wezen op groepen als blanke Lonsdale- en zuipkeet-jongeren die ook
voor overlastproblemen zorgen. Een Kamerlid omschreef het probleem als volgt:
'Maar het aandeel Marokkaanse jongeren bij overlastproblematiek is groot. Ook
omdat we er meer op zijn gaan letten. Wij zijn het gaan benoemen. De integratiepolitiek
is mislukt.' Een ander Kamerlid beschuldigde expliciet de media van het
opstoken van de problemen. 'Het discours rond Marokkaanse jongeren en overlast
is verhard. De media schetsen een vertekend beeld.'
10 Dit probleem is terug te zien in de CBS-cijfers over overlast, waar etniciteit ook niet apart wordt
geregistreerd. Wel bij de Veiligheidsmonitor.
101