Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
in Nederland verblijven. De verdenkingsgraad kan daarom berekend worden door
het aantal verdachten in beide groepen te delen door de totale groepen
asielmigranten met verblijfsvergunning en nog in procedure. Moeilijker is dit echter
voor de afgewezen asielmigranten. Zij hebben per 2005 geen verblijfsvergunning
of de Nederlandse nationaliteit en zijn ook niet meer in procedure, maar niemand
weet hoeveel van hen zijn vertrokken en hoeveel van hen zonder verblijfsvergunning
in Nederland zijn gebleven. We hebben daarom het aantal illegaal in
Nederland verblijvende afgewezen asielmigranten geschat.
Schatting populatie illegaal in Nederland verblijvende afgewezen asielzoekers
Om tot een gefundeerde schatting te komen van het aantal illegaal in Nederland
verblijvende 'afgewezen' asielmigranten, zijn we nagegaan welk deel van de afgewezen
asielmigranten in aanraking is gekomen met de vreemdelingenpolitie. We
baseren ons daarbij op gegevens over 'staandehoudingen' van illegale vreemdelingen
over de periode 1997-2003, zoals geregistreerd in het VAS. Deze gegevens
zijn eerder gebruikt in het kader van twee grote studies over illegale vreemdelingen
in Nederland (Engbersen e.a., 2002; Leerkes e.a., 2004). Op basis van informatie
over staande gehouden illegale vreemdelingen kon met behulp van de aan
de biologie ontleende 'capture-recapture methode' (Van der Heijden, 1994; Van
der Heijden e.a., 2003a; 2003b) een schatting worden gemaakt van het totale aantal
illegale vreemdelingen. Opgemerkt wordt dat aan deze methodiek diverse aannames
ten grondslag liggen waarvan op voorhand duidelijk is dat die worden
geschonden. Zo gaat de methodiek uit van een gesloten populatie, wat wil zeggen
dat alle individuen uit de populatie gedurende de hele observatieperiode 'aanhoudbaar'
moeten zijn geweest. De tweede assumptie is dat de Poisson-parameter
onafhankelijk is van het aantal aanhoudingen. Dit betekent dat een aanhouding
(of het ontbreken daarvan) niet van invloed mag zijn op de 'zichtbaarheid' van die
persoon, bijvoorbeeld omdat deze zich voorzichtiger gaat gedragen. Schendingen
van beide assumpties zijn niet (helemaal) te voorkomen. Dit kan zowel een te
hoge als een te lage populatieschatting tot gevolg hebben en dus zowel tot een te
lage of te hoge inschatting van de verdenkingsgraad onder onrechtmatige asielzoekers
leiden. Naast een puntschatting presenteren we hierna ook de verdenkingsgraad
voor een aanzienlijk grotere of kleinere populatie onrechtmatig in
Nederland verblijvende asielzoekers (voor een uitvoerige uitleg over deze methode
en bijbehorende aannames: Engbersen e.a., 2002; Leerkes e.a., 2004). In
2002 werden 17.877 illegale vreemdelingen staande gehouden. Op basis van dit
gegeven schatten Leerkes e.a. (2004, 38-39) dat er in 2002 bijna 212.000 illegale
vreemdelingen in Nederland verblijven. Van alle illegalen wordt er in 2002 dus
gemiddeld een op de twaalf staande gehouden. Onze verdere analyses vertrekken
vanuit deze schatting van het aantal illegale vreemdelingen in Nederland in 2002.
Door de uitkomsten van deze schatting te relateren aan de gegevens over staande
gehouden afgewezen asielmigranten krijgen we een indicatie van de totale populatie
afgewezen asielmigranten die illegaal in Nederland verblijft. Op basis van
een uniek persoonsnummer kon een koppeling gemaakt worden tussen de VASgegevens
over staande gehouden illegalen enerzijds en het bestand met afgewe-
55