Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
Criminele expats
Britse criminelen in Nederland en Nederlandse criminelen in
Spanje
Meivin Soudijn & Sander Huisman
In dit artikel wordt ingegaan op bewuste migratie voor criminele doeleinden. Twee
specifieke groepen staan centraal: criminele Britse migranten in Nederland en criminele
Nederlandse migranten in Spanje. Over dit migratiemotief, in combinatie
met een focus op westerlingen, wordt in de literatuur weinig geschreven. Binnen de
opsporingsinstanties is het echter geen onbekend fenomeen. Een analyse van 25
afgesloten opsporingsdossiers wijst uit dat binnen deze twee groepen migranten
belangrijke spilfiguren in de internationale drugshandel zijn aan te wijzen. Hoewel
het getalsmatig om een klein aantal personen gaat, zorgen zij ervoor dat in
bepaalde steden of gebieden een illegale internationale drugsmarktplaats is ontstaan.
Tussen criminele Britten en Nederlanders in het buitenland zijn ook verschillen
op te tekenen. Britten zijn doorgaans als drugsmakelaar actief. Dat wil zeggen,
zij bemiddelen voor derden in het verzorgen van drugstransporten naar het
Verenigd Koninkrijk. Ook hebben de Britten in Nederland weinig binding doordat
zij hier vrijwel niet investeren en in buurhuizen wonen. Nederlandse criminelen in
Spanje zijn daarentegen vaak geen makelaars, maar leidinggevenden aan criminele
samenwerkingsverbanden. Ook investeren zij in Spanje door de aankoop van woonhuizen
en bedrijven.
Migratie is voor alle betrokkenen doorgaans een moeizaam proces. Migranten
moeten een bestaan zien op te bouwen in een vreemde omgeving, terwijl die
omgeving op haar beurt weer worstelt met de komst en het verblijf van buitenstaanders.
Al naar gelang de samenleving bepaalde eigenschappen als nuttig of
vertrouwd ziet, kan een wederzijds acceptatieproces langzamer of sneller plaatsvinden.
Criminaliteit of de perceptie hiervan is echter een van de elementen die
zo'n proces van aanpassing en acceptatie moeizamer kan doen verlopen.
Migratie en transnationale criminaliteit is echter niet het exclusieve domein van
verre vreemden, maar kan ook dicht bij huis worden gevonden in de vorm van criminele
westerse 'expatriates'. Zo is uit politieonderzoek bekend geworden dat
verscheidene Britse misdaadondernemers zich tijdelijk in Nederland vestigen om
specifiek als makelaar van drugstransporten naar buitenlandse afzetmarkten op
te treden. Politieonderzoek wijst ook uit dat diverse Nederlanders langdurig in
Spanje verblijven om allerlei drugszaken te regelen. Het is onduidelijk of daarbij
dezelfde patronen als bij Britse criminelen in Nederland zijn te vinden. Onze
onderzoeksvraag luidt daarom: wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen
Britse criminelen in Nederland en Nederlandse criminelen in Spanje? Het beant-
80