Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
tureerde interviews werden onderwerpen als definiëring van straatoverlast en de
ontwikkelingen van de omvang van het probleem besproken.
Het Engelse politiek discours is geconstrueerd aan de hand van Engelse wetenschappelijke
literatuur en bestudering van de zogenoemde White Papers in de
periode 1998-2008. In deze openbare stukken wordt het regeringsbeleid toegelicht,
net zoals in de actieplannen van de Nederlandse regering (bijvoorbeeld
Kamerstukken II2007/08, 28 684, nr. 130).
Helaas bleken de Engelse members of parliament minder makkelijk te benaderen
dan hun Nederlandse collega's. Hun assistenten verwezen door naar de Anti-
Social Behaviour Unit van de Home Office. Het hoofd van de unit - de officiële
regeringswoordvoerder op dit onderwerp - is in juni 2008 geïnterviewd. Via officiële
persberichten zijn de meningen van diverse Engelse politici verder bestudeerd.
Ter aanvulling is met diverse beleidsmedewerkers gesproken op de nationale
onderzoeksconferentie Situating Anti-Social Behaviour and Respect (Londen,
22 april 2009).
Na een vergelijking van de discoursen in beide landen zijn de beschikbare statistische
gegevens bestudeerd. Wellicht verschilt de problematiek namelijk daadwerkelijk
en is het dan ook logisch dat de reacties uiteenlopen. Ter aanvulling op ontbrekende
cijfers zijn semigestructureerde interviews gehouden met veertien
wetenschappers, beleidsmedewerkers en politiechefs. Deze respondenten zijn via
een sneeuwbalmethode geselecteerd.
Mediadiscours
Nederland
In 422 krantenberichten (van de 22.000) waarin overlast een rol speelde, werd de
etniciteit geregistreerd of werd een koppeling gemaakt tussen etniciteit (algemeen)
en overlast. In 1990 was dat slechts in 5 procent van de gevallen zo, in
2008 was dat percentage gestegen tot bijna 35 procent. In meer dan 60 procent
van de gevallen werd dus geen etniciteit genoemd.
De berichtgeving over allochtonen en overlast is tevens verhard. De berichten
over allochtonen kregen in de loop van de tijd vaker een negatieve kop en ook de
inhoud van de artikelen werd negatiever van toon. De inhoud werd als negatief
beoordeeld wanneer overlast werd gekoppeld aan woorden als angst, verloedering,
onveiligheid en criminaliteit en/of in combinatie met een negatief waardeoordeel,
zoals de benoeming van de veroorzakers als tuig of raddraaiers.
Bovendien werden de berichten steeds vaker vergezeld door een illustratie. Deze
resultaten zijn relevant omdat het belang dat het publiek aan een onderwerp toekent,
samenhangt met de toon, kop en illustratie van een artikel. Bij beeldvorming
is ook de plaats van een artikel in de krant van belang, maar die bleef volgens
dit onderzoek redelijk gelijk (circa 10 procent op de eerste pagina en rond de
30 procent op de derde, dit zijn de meest prominente pagina's; hierop wordt het
belangrijkste binnenlandse nieuws geplaatst).
Bij de kwalitatieve analyse bleek dat het noemen van de etnische achtergrond van
overlastplegers vooral het noemen van de Marokkaanse achtergrond betrof.
98