Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
gingsstaat. Ze zijn minder aangewezen op criminele inkomsten dan asielmigranten
die nog in procedure zijn en minimale publieke ondersteuning genieten. Zij
zijn echter nog altijd beter af dan afgewezen asielmigranten die illegaal in het land
verblijven en geen toegang hebben tot de arbeidsmarkt of tot ondersteuning door
de Nederlandse overheid. Voor deze illegale migranten zijn criminele activiteiten
een aanvullende inkomstenbron (vgl. Engbersen & Van der Leun, 2001; Van der
Leun, 2003; Leerkes, 2009).
Tegelijkertijd moeten we het effect van een zwakke of afwezige verblijfsstatus op
criminaliteit niet te veel accent geven. Het is een relevante factor, maar het
merendeel van de nog in procedure zijnde of illegaal in Nederland verblijvende
asielmigranten wordt niet verdacht van enige vorm van criminaliteit. Ook is de
pseudoverklaarde variantie van de verblijfsstatus met ongeveer 3 procent (zeer)
beperkt. Het effect van de verblijfsstatus op het al dan niet verdacht zijn is minder
sterk dan het effect van de achtergrondkenmerken geslacht en leeftijd op het
al dan niet verdacht zijn; het effect van de verblijfsstatus is over het algemeen
sterker dan het effect van de herkomstgroep. 11
Aard van de door asielmigranten gepleegde delicten
Onze tweede onderzoeksvraag betreft het soort delicten waarvan asielmigranten
worden verdacht. Onze assumptie is dat asielmigranten met een zwakkere juridische
status vaker zijn betrokken bij relatief kleine vermogensdelicten. Onze analyses
in deze paragraaf gaan wederom over personen die tussen 1995-2004 in
Nederland asiel hebben aangevraagd en die in 2004 als verdachte van een of meer
delicten geregistreerd zijn. De ruim 6.700 verdachte asielmigranten uit 2004 worden
verdacht van betrokkenheid bij bijna 12.000 delicten. Dit is 1,7 delicten per
persoon. Het aantal delicten per persoon verschilt nauwelijks tussen de drie subcategorieën
asielmigranten. Voor de goede orde: het gaat hier om delicten uit
2004. Veel asielmigranten werden echter ook in eerdere jaren als verdachte van
een delict gehoord. Voor zover wij konden nagaan, worden de 6.744 asielmigranten
die in 2004 een 'antecedent hebben' (door de politie zijn gehoord als verdachte
van een delict), in de hele periode van 1996 tot 2004 verdacht van ruim
20.000 delicten (gemiddeld 3,0 delicten per persoon in negen jaar tijd; De Boom
e.a., 2006, 52).
11 Dat neemt niet weg dat zich ook naar herkomstgebied aanzienlijke verschillen voordoen in aandelen
verdachten. Zo zien we dat vooral asielmigranten uit (Noord-)Afrika en uit landen van het
voormalig Oostblok relatief vaak worden verdacht van criminaliteit.
58