Themanummer over criminaliteit, migratie en etniciteit - Tweede Kamer

Tijdschrift voor Criminologie 2010-05-01
52(2010)2 : 105-217
Spanje. Uit interviews en opsporingsonderzoeken is naar voren gekomen dat misdaadondernemers
vooral investeren in branches met een grote cashflow, zoals
horeca, seksclubs, autoverhuurbedrijven en vakantiehuisjes. De voorkeur voor
dergelijke bedrijven is gelegen in het feit dat contante geldstromen relatief eenvoudiger
wit te wassen zijn dan bancaire geldstromen. Nederlandse criminele
expats zorgden er overigens wel voor om hun investeringen af te schermen. Zij
maakten bijvoorbeeld gebruik van de naam van hun partner, of brachten hun
bezittingen onder in een trustfonds. Wanneer er sprake is van ingewikkelde constructies
maken de Nederlandse misdaadondernemers ook gebruik van administratieve
en financiële dienstverleners. De meeste van deze dienstverleners hebben
ook een Nederlandse achtergrond. Opvallend is verder dat ook Britse misdaadondernemers
in Spanje wel in de legale Spaanse economie investeren. Waarschijnlijk
liggen hier dezelfde redenen als voor de Nederlanders aan ten grondslag.
Samenvattend is in Spanje een subgroep aan Nederlandse misdaadondernemers
te onderkennen. Zij delen kenmerken van Britse criminelen in Nederland, maar
er zijn ook verschillen op te tekenen: waar in Nederland vooral brokers en voormannen
verblijven, herbergt Spanje (naast talrijke tijdelijk verblijvende hulpkrachten)
duidelijk ook leidinggevende misdaadondernemers.
Slotbeschouwing
In de criminologische literatuur wordt migratie niet zo snel in verband gebracht
met succesvolle criminele ondernemers, maar eerder met sociale achterstand en
aanpassingsproblemen. Dat is niet zo vreemd gezien het feit dat laagopgeleide
gastarbeiders inclusief hun in Nederland geboren kinderen en (afgewezen) asielzoekers
door hun getalsmatige grootte al snel in het oog springen. Maar hierdoor
kan over het hoofd worden gezien dat een kleine minderheid van 'aangepaste'
westerse migranten, zoals enkele honderden Britten in Nederland of Nederlanders
in Spanje, ook voor belangrijke, zij het andersoortige, problemen kunnen
zorgen. Wij introduceerden voor deze kleine groep vermogende drugscriminelen
de term criminele expats om hen te onderscheiden van personen die in een ander
land wonen en werken en toevallig met misdaad in contact komen. Deze criminele
expats hebben zich daarentegen doelbewust in een ander land gevestigd met
het oog op het organiseren van misdaadprojecten. Net als managers van grote
bedrijven of diplomaten vliegen de criminele Britten en Nederlanders ook voortdurend
heen en weer tussen allerlei landen om zaken te doen.
Uit de analyse van de dossiers en gesprekken met opsporingsambtenaren blijkt
dat deze expats zorgen voor het stroomlijnen en bestendigen van de internationale
handel in verdovende middelen. Deze kleine groep kan als zeer invloedrijk
worden bestempeld vanwege het feit dat zij zich bezighoudt met de drugsgroothandel
(dat wil zeggen, afhankelijk van het soort drugs tientallen tot duizenden
kilo's drugs per zending). Als er daarbij ook rekening mee wordt gehouden dat
deze zendingen later een of meer keren worden versneden alvorens zij op straat
belanden, dan gaat het hier bij wijze van spreken om de bevoorrading van steden.
De geldbedragen die hiermee gemoeid zijn, lopen daarmee al snel in de miljoenen
90