Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

kunnen zeer storend zijn voor het onderwijsproces, de sfeer en het gevoel van veiligheid
op school.
Grenzen van bemoeienis duidelijk maken
“Ik kan als school niet de totale verantwoordelijkheid voor de maatschappij op mijn
nek nemen. Dat wordt vanuit de politiek heel makkelijk gezegd. We moeten tegenwoordig
ook al terroristjes in de dop ontdekken. Daar zeg ik ook van dat het mij een
stap te ver gaat. Wij vervullen onze opdracht en overschrijdt iemand onze grenzen,
dan is het probleem niet meer van mij.”
Bron: citaat lerarenpanel
De raad heeft in een eerder advies al aangegeven dat de grens van wat een school kan
doen, niet inhoudelijk vast te leggen is voor alle scholen. 8 De grens is wel procedureel
te bepalen. Het uitgangspunt daarbij is dat een school zo lang mogelijk de regie dient te
behouden over de jongere. Door structurele samenwerking met externe professionals (in
een zorgadviesteam) proberen de betrokkenen de jongere zo lang mogelijk op school te
houden. Het team bepaalt wanneer de grens is bereikt voor de school en stelt een vervolgtraject
voor de jongere op. Het zorgteam kan de jongere (tijdelijk) overplaatsen naar
een speciale instelling (‘reboundvoorziening’), als het kan laten zien dat de school een
traject heeft uitgevoerd dat als toereikend kan worden beschouwd. De school geeft dan
de regie uit handen, maar volgt wat er daarna gebeurt met de jongere. Als het mogelijk
is, keert de jongere na een tijd terug in het onderwijssysteem (op dezelfde of een andere
school). Inmiddels heeft de overheid een regeling gepubliceerd, die aansluit bij het
advies van de raad. Deze regeling kent middelen toe aan de Samenwerkingsverbanden
Voortgezet Onderwijs om reboundvoorzieningen te realiseren voor leerlingen die tijdelijk
niet op hun eigen school te handhaven zijn. 9 Deze leerlingen blijven gedurende een periode
van enkele maanden ingeschreven op hun eigen school. De reboundvoorziening werkt
aan gedragsverandering van de leerling, herstel van de verhoudingen, verbetering van de
leerattitude en het inhalen van door verzuim opgelopen achterstanden. Deze middelen
komen in juni 2005 beschikbaar en scholen kunnen ze vanaf het volgend schooljaar inzetten.
Op dit onderwerp gaat de raad in het huidige advies niet nogmaals in.
1.3 De vragen die in het advies centraal staan
De minister heeft in het Werkprogramma 2005 de raad gevraagd, advies uit te brengen
over de rol van het onderwijs, de ouders en de jongeren zelf bij de sociale vorming van
jongeren. De minister heeft deze adviesvraag later toegespitst (zie bijlage 1): hoe kan de
overheid scholen ondersteunen bij het vormgeven van beleid gericht op tolerantie en het
tegengaan van discriminatie? De raad plaatst deze vraag binnen het bredere thema van
sociale vorming op school via het benutten van sociale netwerken.
Hoofdvraag
Hoe kunnen scholen en overheden de socialiserende rol van het onderwijs versterken
met behulp van de sociale netwerken van jongeren?
Sociale vorming en sociale netwerken in het onderwijs
17