Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

Studiepunten voor maatschappelijke stage
Op Nehalennia zijn maatschappelijke stages er dit jaar voor het eerst. Het initiatief
komt van het Vrijwilligerssteunpunt en dit steunpunt begeleidt de leerlingen. Vierdejaars
organiseren zich in projecten gericht op kinderopvang, jeugd en museum en de
organisatie van een multicultureel feest in een basisschool. De leerlingen kunnen er
studiebelastingsuren voor opvoeren. Je zou kunnen zeggen dat deze maatschappelijke
stages nog in de kinderschoenen staan. Zo’n twintig bovenbouwleerlingen hebben
zich aangemeld, maar inmiddels zijn er enkele afgevallen omdat het hen te veel tijd
kostte. De leerlingen die er nog aan deelnemen zijn echter enthousiast, vooral nu het
project steeds concreter wordt.
Bron: CED groep, 2005 - Stedelijke Scholengemeenschap Nehalennia, Middelburg
Begeleiding van leerlingen door leeftijdsgenoten (peer coaching)
’Peer coaching’ – waarbij een jongere een andere jongere coacht, steunt en helpt sociaal
kapitaal op te bouwen – is in opkomst in het onderwijs en andere sectoren. Zwembaden
stellen jongeren aan als toezichthouders, jongeren die voorheen amok maakten mogen
na training als stadswacht optreden. Sommige scholen zetten oudere leerlingen in als
mentor van jongerejaars, anderen koppelen leden uit dezelfde etnische groep of woonplaats
aan elkaar. Veel internaten plaatsen kinderen bij elkaar in een kerngroep die steun
en begeleiding biedt. Sommige scholen experimenteren met een vorm van peer coaching
waarbij jongeren ‘opgeleid’ worden tot supervisor op het schoolplein, tot vertrouwenspersoon
of tot conflictbemiddelaar bij ruzies tussen leerlingen.
Begeleiding van leerlingen door volwassenen (mentorcoaching)
Volwassenen van buiten de school kunnen ingezet worden om leerlingen extra individuele
begeleiding te geven. Deze mentoren zijn een uitbreiding van het (soms beperkte)
sociaal netwerk van jongeren en van het sociaal kapitaal dat jongeren tot hun beschikking
hebben. Mentoren vullen kortom de sociale vorming aan, die jongeren thuis en op
school krijgen. Scholen en leraren kunnen zelf mentorprojecten opzetten of hun leerlingen
aanmelden voor bestaande mentorprojecten van andere instanties.
In de praktijk zijn momenteel uiteenlopend voorbeelden te vinden, voortgekomen uit
particulier initiatief, initiatief van het bedrijfsleven 121 , het hoger onderwijs, gemeentes 122
of instanties zoals de stichting ECHO (Expertisecentrum diversiteitenbeleid). 123 Zo zijn
studenten van de Universiteit van Amsterdam ingezet om kansarme basisschoolkinderen
te helpen met het uitstippelen van een carrière. Zij gaan als ‘toekomstmentoren’ langs
scholen en bespreken met leerlingen wat ze willen studeren en hoe ze hun leven verder
kunnen uitstippelen. Het idee is afkomstig van het Amsterdamse studentencorps en de
gemeente subsidieert het project. 124 Ook vanuit ander particulier initiatief zijn mentorschappen
opgezet (zie onderstaand kader).
Sociale vorming en sociale netwerken in het onderwijs
51