Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ger<strong>en</strong> bevri<strong>en</strong>d rak<strong>en</strong> met jonger<strong>en</strong> uit m<strong>in</strong> of meer <strong>het</strong>zelfde sociaal milieu <strong>en</strong> omgev<strong>in</strong>g.<br />
Vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> zijn daarom vaak sociaal <strong>en</strong> etnisch homoge<strong>en</strong> (‘soort zoekt soort’). Ook<br />
hangt de keuze af van geme<strong>en</strong>schappelijke <strong>in</strong>teresses <strong>en</strong> opvatt<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Jonger<strong>en</strong> voel<strong>en</strong><br />
zich tot elkaar aangetrokk<strong>en</strong>, omdat ze elkaar aanvull<strong>en</strong>. Functies die vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de jeugdfase vervull<strong>en</strong> zijn: bemiddel<strong>en</strong>, elkaar help<strong>en</strong> bij <strong>het</strong> opbouw<strong>en</strong> van sociaal<br />
kapitaal, elkaar troost<strong>en</strong> <strong>en</strong> corriger<strong>en</strong>, experim<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> met andere d<strong>en</strong>k- <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>swijz<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> – m<strong>in</strong>der w<strong>en</strong>selijk – <strong>het</strong> sam<strong>en</strong> begaan van overtred<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. 84 Bij meisjes is vri<strong>en</strong>dschap<br />
vooral gericht op communicatie: vertrouwelijk met elkaar prat<strong>en</strong> <strong>en</strong> elkaar steun<br />
gev<strong>en</strong>. Jong<strong>en</strong>s zijn er meer op gericht om iets gezam<strong>en</strong>lijks te do<strong>en</strong>: te sport<strong>en</strong>, rond te<br />
hang<strong>en</strong>, te computer<strong>en</strong>. Prat<strong>en</strong> is voor h<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> doel op zich. 85<br />
Hoe kom<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> groep<strong>en</strong> onder jonger<strong>en</strong> tot stand? Wat zijn positieve <strong>en</strong><br />
negatieve gevolg<strong>en</strong> van groeps<strong>vorm<strong>in</strong>g</strong>? Hoe kan e<strong>en</strong> school hiermee omgaan? Kan e<strong>en</strong><br />
school groeps<strong>vorm<strong>in</strong>g</strong> b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong> voor <strong>vorm<strong>in</strong>g</strong>sdoel<strong>en</strong>? Deze vrag<strong>en</strong> staan <strong>in</strong> dit hoofdstuk<br />
c<strong>en</strong>traal.<br />
3.1 Vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> school<br />
De meeste jonger<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> één <strong>en</strong> vier speciale vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> of vri<strong>en</strong>d<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. Meisjes<br />
gaan doorgaans vertrouwelijker <strong>en</strong> <strong>in</strong>tiemer met vri<strong>en</strong>d<strong>in</strong>n<strong>en</strong> om dan jong<strong>en</strong>s met vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>;<br />
<strong>het</strong> gezam<strong>en</strong>lijk iets do<strong>en</strong> staat bij jong<strong>en</strong>s voorop. Jong<strong>en</strong>s kunn<strong>en</strong> ook meer competitief<br />
zijn <strong>in</strong> vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> <strong>het</strong> niet nodig alles uit te prat<strong>en</strong> zoals meisjes dat do<strong>en</strong>. 86<br />
Eén van de belangrijkste plekk<strong>en</strong> waar jonger<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong>, is de school;<br />
niet zo verwonderlijk aangezi<strong>en</strong> zij er e<strong>en</strong> groot deel van de dag doorbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. De <strong>sociale</strong><br />
kant van <strong>het</strong> schoollev<strong>en</strong> is voor de meeste leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> erg belangrijk. 87 E<strong>en</strong> groot<br />
aantal leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> verzet zich tijd<strong>en</strong>s de pubertijd <strong>in</strong> zekere mate teg<strong>en</strong> school <strong>en</strong> spant<br />
zich slechts m<strong>in</strong>imaal <strong>in</strong> <strong>in</strong> de klas. Volg<strong>en</strong>s Coleman (1988) hangt de waarde die leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
aan schoolprestaties hecht<strong>en</strong>, af van de waarde die de vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>groep eraan hecht.<br />
Onderzoek op e<strong>en</strong> aantal schol<strong>en</strong> voor voortgezet onderwijs laat zi<strong>en</strong>, dat leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
sociaal succes <strong>en</strong> sportieve prestaties belangrijk v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat <strong>het</strong> m<strong>in</strong>der lon<strong>en</strong>d is om<br />
goede schoolprestaties te lever<strong>en</strong>. Uit onderzoek van Kass<strong>en</strong>berg (2002) blijkt, dat nog<br />
ge<strong>en</strong> kwart van de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> school belangrijk v<strong>in</strong>dt vanwege de vakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> omdat ler<strong>en</strong><br />
leuk kan zijn. 14% v<strong>in</strong>dt school alle<strong>en</strong> belangrijk voor later. Maar liefst 80% v<strong>in</strong>dt school<br />
vooral belangrijk vanwege de contact<strong>en</strong>, de sfeer <strong>en</strong> de <strong>sociale</strong> relaties.<br />
Het <strong>sociale</strong> motief voor jonger<strong>en</strong> om naar school te gaan, heeft volg<strong>en</strong>s Kass<strong>en</strong>berg e<strong>en</strong><br />
positief effect op de leerprestaties van jonger<strong>en</strong>. Door <strong>sociale</strong> relaties ontstaat er meer<br />
geme<strong>en</strong>schapsgevoel <strong>in</strong> de klas <strong>en</strong> op school. Populaire leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> – die over <strong>het</strong> algeme<strong>en</strong><br />
meer geme<strong>en</strong>schapsgevoel ervar<strong>en</strong> dan niet-populaire klasg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> – prester<strong>en</strong><br />
beter. 88 E<strong>en</strong> ander positief gevolg is <strong>het</strong> terugdr<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van <strong>het</strong> spijbelgedrag. Wanneer<br />
jonger<strong>en</strong> met meer plezier naar school gaan, zal dat <strong>het</strong> spijbel<strong>en</strong> verm<strong>in</strong>der<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij<br />
spijbel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijk onderdeel van de vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>groep uitmaakt <strong>en</strong> de norm is.<br />
Digitale leefwereld<br />
Jonger<strong>en</strong> zijn snel <strong>in</strong> de acceptatie <strong>en</strong> <strong>het</strong> gebruik van nieuwe media. Zo is <strong>in</strong>ternet<br />
teg<strong>en</strong>woordig e<strong>en</strong> structureel onderdeel van de leefwereld van veel jonger<strong>en</strong>. Zij ‘ontmoet<strong>en</strong>’<br />
er hun vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, mak<strong>en</strong> nieuwe vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> chatt<strong>en</strong> met elkaar <strong>in</strong> e<strong>en</strong><br />
<strong>Sociale</strong> <strong>vorm<strong>in</strong>g</strong> <strong>en</strong> <strong>sociale</strong> netwerk<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> onderwijs<br />
35
Change language