Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

Goede contacten en samenwerking met gemeente
In een eerder advies is de raad ingegaan op de afstemming tussen gemeente, provincie
en landelijke overheid bij het vormgeven van jeugd(zorg)beleid en het aanbod van jeugdvoorzieningen.
138 De gemeente is regievoerder van het lokaal jeugdbeleid, het onderwijsachterstandenbeleid
en beleid rondom voortijdig schoolverlaten. Ook het handhaven van
de leerplichtwet en het zorgen voor huisvesting zijn taken van de gemeente. Steeds vaker
overleggen gemeenten ook met de provincie over het op elkaar afstemmen van lokaal
jeugdbeleid en provinciaal beleid voor de voorzieningen voor jeugdzorg. Het gaat daarbij
tevens vaak over de inzet van jeugdzorg in de onderwijszorgstructuur, bijvoorbeeld via
deelname van professionals aan zorgadviesteams op school of door het koppelen van een
schoolmaatschappelijk werker aan scholen. De gemeente is ook de aangewezen samenwerkingspartner
voor scholen wanneer het gaat om het versterken van de sociaal vormende
taak van het onderwijs. Het overleg kan gaan over het creëren van plekken in de openbare
ruimte en over ontmoetingsactiviteiten (zie boven), maar ook over steun bij het verbeteren
van contacten tussen de buurt en de school, over voorzieningen voor opvoedingsondersteuning,
over het vergroten van het aanbod van stageplekken in de gemeente, of over de
aanpak van groepen jongeren die problemen veroorzaken in de gemeente en op school.
De raad vindt het voor élke school van belang om goede en structurele contacten met de
gemeente op te bouwen. Andersom zou iedere gemeente schoolbesturen en schoolleiders
structureel moeten betrekken bij het overleg over de afstemming van jeugdzorg en
lokaal jeugdbeleid, om te komen tot geïntegreerd gemeentelijk onderwijs- en jeugdbeleid.
Vooralsnog betrekken gemeentes schoolbesturen te weinig bij deze discussie. 139
Samenwerking met jongerenwerk
Een jongerenwerker kan een belangrijke rol vervullen bij het verbinden van de verschillende
socialisatiemilieus van jongeren – onderwijs, vrije tijd, thuis – en bij het verbeteren van
de relatie tussen de jongeren, de wijk én instanties, waaronder het onderwijs. Een jongerenwerker
kan de ogen en oren vormen van een school in die wijk. Scholen zouden intensiever
en beter moeten samenwerken met jongerenwerkers om concrete informatie over
groepsvorming te verzamelen, die de school kan benutten in schoolbeleid en bij maatregelen
gericht op jongerengroepen. Zij dienen het jongerenwerk dan wel als meer te beschouwen
dan ‘opvang na drieën’. Gemeenten zouden een regiefunctie kunnen spelen bij het
positioneren van jongerenwerk bij de onderwijsinstelling (schooljongerenwerker) en het
met elkaar in contact brengen van beide partijen. Ook kan de gemeente via de brede scholen,
waarin de gemeente vaak een coördinerende rol speelt, stimuleren dat jongerenwerk
en onderwijs fysiek of via een netwerkstructuur dicht bij elkaar in de buurt zitten. 140
Samengevat wat kan het onderwijs doen om negatieve effecten van groepsvorming tegen
te gaan?
De raad ziet als verbetermogelijkheden voor scholen:
• (1) terugdringen van de anonimiteit van leerlingen in groepen;
• (2) systematisch kennisverwerving over de sfeer op school en bestaande sociale
relaties en groepen;
• (3) gezamenlijke aanpak door leraren van problemen met groepsvorming;
• (4) goede contacten en samenwerking met de gemeente; en
• (5) meer en beter samenwerken met jongerenwerk.
64 Onderwijsraad, juli 2005