Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

2.5 Ouders als medespeler: tijdig contact en onderlinge steun (conclusie)
De meeste ouders beschouwen sociaal gevoel, autonomie en conformisme als de drie
belangrijkste opvoedingsoriëntaties. Meestal willen ouders deze opvoedingsoriëntaties
overdragen via het autoritatieve opvoedingstype. Dat wil zeggen dat zij proberen duidelijke
eisen en grenzen te stellen, maar ook autonomie willen bieden. Studies laten zien
dat deze opvoedingsstijl goed is voor de ontwikkeling van het kind. Niet alle ouders zijn
echter in staat de autoritatieve opvoedingsstijl ook waar te maken: hoe geef je autonomie
zonder de controle over het kind te verliezen?
Een school heeft te maken met leerlingen die van huis uit zeer verschillende manieren
van omgang gewend zijn. Het is daarom van belang dat de school expliciet aangeeft op
welke manier zij haar leerlingen pedagogisch tegemoet treedt. Ook scholen streven er
vaak naar, besluiten te nemen op basis van het onderhandelen met de leerlingen. Voor
een groot aantal leerlingen zal dit goed werken, maar wellicht niet voor allemaal. Elke
school heeft daarom baat bij kennis over de thuissituatie en de wijze van opvoeding
door de ouders. Bestaat de schoolpopulatie uit jongeren die thuis gewend zijn aan een
strikt autoritaire opvoeding? Hebben de ouders überhaupt wel controle over het gedrag
van hun kinderen? Wanneer een school dergelijke informatie vergaart, zal zij beter in
staat zijn beleid te maken over de opvoedkundige aanpak en de wijze waarop leerlingen
zich de kleine deugden eigen kunnen maken. Jongeren die strikte regels gewend zijn,
moeten leren hoe zij een mening formuleren. Jongeren die thuis gewend zijn dat een
grote mond gelijk krijgt, moeten leren hoe zij een discussie voeren. Jongeren die gewend
zijn in alles hun zin te krijgen, moeten een plek op de achterbank innemen. De vraag
die elke school moet stellen is: wat is haalbaar? Werkt een op overleg en onderhandeling
gerichte omgang voor deze school, of zal de school concessies moeten doen aan dit ideaal
en een wat strenger, op gezag gericht klimaat moeten creëren? 78
Het is voor scholen tevens van belang een goed contact met zo veel mogelijk ouders
op te bouwen. Ouderbetrokkenheid is in het voortgezet onderwijs en het middelbaar
beroepsonderwijs momenteel wel erg gering en beperkt zich vaak tot rapportbesprekingen.
De school doet er goed aan, bij het beleid rekening te houden met groepen ouders
die zich zeer verschillend opstellen: van zeer actief tot bijna of geheel onzichtbaar voor
de school. De school zou de ouders al in een vroegtijdig stadium moeten leren kennen
en niet pas contact moeten zoeken wanneer zich problemen voordoen. Ouder-schoolcontracten
kunnen een goed middel zijn om verwachtingen en afspraken schriftelijk
vast te leggen, maar zijn geen juridisch dwangmiddel. De raad realiseert zich terdege
dat veel scholen hun best doen en gedaan hebben om ouders te bereiken en dat dit niet
altijd tot succes (en soms zelfs tot desillusie) zal leiden. De raad hoopt en verwacht toch
dat scholen willen volharden in hun pogingen ouders te bereiken en daarbij gebruik willen
maken van de goede ervaringen van andere scholen.
In vergelijking met het basisonderwijs kennen ouders in het voortgezet onderwijs en
zeker in het middelbaar beroepsonderwijs elkaar veel minder of helemaal niet. Daardoor
is er kans dat jongeren hun ouders tegen elkaar uitspelen en dat er geen gemeenschappelijke
basis is bij het bepalen van wat wel en niet kan. De school kan ook een functie
vervullen in het bij elkaar brengen van ouders om zo hun gezamenlijke opvoedende
kracht te versterken. Hierop komen wij in het volgend hoofdstuk terug.
Sociale vorming en sociale netwerken in het onderwijs
33