Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

sociale relaties van jongeren met hun leeftijdsgenoten ombuigen naar positieve effecten.
Om dit te bereiken kan de school bijvoorbeeld gesprekken organiseren tussen verschillende
(aan een jeugdsubcultuur gebonden) vriendengroepen.
Gesprek met groepsleden
Een gesprek tussen ‘strijdende’ groepen op school is het beste middel om ruzies op
te lossen, volgens de vier mbo-leerlingen. Het gesprek zou plaats moeten vinden tussen
leden van verschillende groepen, “anders wordt het weer de ene groep tegen
de andere”. Het gesprek moet de leraar houden op een rustig moment in een aparte
kamer, uit het zicht en het gehoor van andere leerlingen, aan een kleine tafel waar je
elkaar oog in oog kan zien. “Desnoods neem je twee uur de tijd, daar heb je de rest
van het jaar alleen maar voordelen van.”
Bron: Stichting WESP, 2005
Ook discriminerende uitlatingen en opvattingen kunnen leraren – wanneer zij in staat
zijn over hun eigen emoties heen te stappen – benutten om het gesprek aan te gaan
met leerlingen. Instanties zoals het LBR (Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie)
kunnen scholen hierbij helpen.
Gesprek over discriminatie
De door het LBR ontwikkelde dvd Een grap gaat op reis en andere verhalen is een
hulpmiddel om vrijuit met elkaar over discriminatie, misverstanden en vooroordelen
te praten en naar rechtvaardige oplossingen te zoeken. Hoe gaan we eigenlijk met
elkaar om? Wanneer is er sprake van discriminatie? Wat kun je ertegen doen? In de
films zitten allerlei aanknopingspunten om vanuit verschillende invalshoeken over
discriminatie en vooroordelen te kunnen praten. Naast de algemene handleiding is er
ook een handleiding voor het onderwijs. Daarin staat hoe de onderdelen van de dvd
passen binnen de eindtermen voor vmbo en havo/vwo. Voor elke film zijn opdrachten
ontworpen.
Bron: website Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie
Deskundigen pleiten al langer voor meer jeugdparticipatie en het serieus luisteren naar
en praten met jongeren. 112 Bij projecten op het gebied van jongerenparticipatie is het wel
van belang dat het om concrete en vaak ook kleinschalige zaken gaat, waarbij de jongere
een tastbaar resultaat op korte termijn kan verwachten. 113
Goede gesprekken met jongeren en effectieve jeugdparticipatie komen alleen tot stand,
als leraren voldoende kennis hebben van (en begrip voor) de sociale leefwereld van jongeren.
Veel aankomende leraren weten vooralsnog te weinig van deze leefwereld. De
straattaal en -cultuur en de digitale leefwereld zijn hen vaak onbekend, evenals de regels
en gewoontes van de hedendaagse jeugdcultuur. 114 De opdracht om kennis te maken met
de sociale leefwereld van leerlingen is te weinig ingebed in de huidige lerarenopleidingen.
Opleidingen zouden hieraan meer aandacht moeten besteden. Daarnaast doen lera-
Sociale vorming en sociale netwerken in het onderwijs
47