Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3 Jonger<strong>en</strong>, vri<strong>en</strong>dschap <strong>en</strong> school<br />
Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijke rol <strong>in</strong> de persoonlijkheids<strong>vorm<strong>in</strong>g</strong> <strong>en</strong> de socialisatie van<br />
jonger<strong>en</strong>. School is e<strong>en</strong> van de belangrijkste plekk<strong>en</strong> waar jonger<strong>en</strong> hun vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong><br />
opbouw<strong>en</strong>. Naast <strong>in</strong>dividuele vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> zijn bredere vri<strong>en</strong>dschapsgroep<strong>en</strong>, ‘peer<br />
groups’, van groot belang voor jonger<strong>en</strong>. Vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> groep<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zowel positieve<br />
als negatieve effect<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> op de ontwikkel<strong>in</strong>g van e<strong>en</strong> jongere. Hoe kunn<strong>en</strong><br />
schol<strong>en</strong> deze vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>groep<strong>en</strong> – beter dan nu – b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong> om hun socialiser<strong>en</strong>de<br />
taak <strong>in</strong> te vull<strong>en</strong>?<br />
De jeugdfase is <strong>in</strong> de huidige maatschappij veel meer dan de korte tijd van voorbereid<strong>in</strong>g<br />
op volwass<strong>en</strong>heid, die <strong>het</strong> luttele dec<strong>en</strong>nia geled<strong>en</strong> nog was. Maatschappelijke ontwikkel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
als <strong>in</strong>dividualiser<strong>in</strong>g, de gesteg<strong>en</strong> welvaart <strong>en</strong> de toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> deelname aan<br />
onderwijs hebb<strong>en</strong> ervoor gezorgd, dat de jeugdfase langer is dan vroeger. Deskundig<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappers beschrijv<strong>en</strong> de moderne jeugdperiode dan ook als e<strong>en</strong> autonome<br />
fase tuss<strong>en</strong> k<strong>in</strong>derjar<strong>en</strong> <strong>en</strong> volwass<strong>en</strong>heid. 79 Jonger<strong>en</strong> zijn hier<strong>in</strong> bezig met <strong>het</strong> volg<strong>en</strong><br />
van onderwijs <strong>en</strong> <strong>het</strong> sam<strong>en</strong> jong zijn, zonder belast te zijn met de noodzaak om direct<br />
aan <strong>het</strong> arbeidsproces deel te nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> economisch zelfstandig te word<strong>en</strong>. De meeste<br />
12- tot 18-jarig<strong>en</strong> zijn tevred<strong>en</strong> over hun lev<strong>en</strong>. 82% geeft <strong>het</strong> rapportcijfer 7 of hoger<br />
voor <strong>het</strong> eig<strong>en</strong> bestaan; gemiddeld gev<strong>en</strong> zij e<strong>en</strong> 7,8, e<strong>en</strong> ruime voldo<strong>en</strong>de dus. Jong<strong>en</strong>s<br />
zijn nog iets positiever over hun lev<strong>en</strong> dan meisjes. Tuss<strong>en</strong> allochtone <strong>en</strong> autochtone<br />
jonger<strong>en</strong> zijn er ge<strong>en</strong> opvall<strong>en</strong>de verschill<strong>en</strong>. De meeste jonger<strong>en</strong> (71%) hebb<strong>en</strong> ook<br />
ge<strong>en</strong> (grote) emotionele problem<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> m<strong>in</strong>derheid ervaart wel e<strong>en</strong>s problem<strong>en</strong> die te<br />
mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met bijvoorbeeld e<strong>en</strong>zaamheid of zelfvertrouw<strong>en</strong>. De tijd dat de puberteit<br />
vooral e<strong>en</strong> fase van autonomie <strong>en</strong> van rebellie teg<strong>en</strong> <strong>het</strong> ouderlijk milieu was, is voor<br />
veel jonger<strong>en</strong> alweer achterhaald. Machtsverschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> ouders <strong>en</strong> k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> zijn kle<strong>in</strong>er<br />
<strong>en</strong> k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> meer <strong>in</strong>br<strong>en</strong>g <strong>en</strong> zegg<strong>en</strong>schap. 80 De relatie met de ouders krijgt<br />
als rapportcijfer gemiddeld e<strong>en</strong> 8. E<strong>en</strong> goede score, maar de relatie met leeftijdg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong><br />
beoordel<strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> met gemiddeld e<strong>en</strong> 8,5 als nog beter. 81 E<strong>en</strong> positieve relatie tuss<strong>en</strong><br />
ouders <strong>en</strong> k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> gunstige <strong>in</strong>vloed op <strong>het</strong> vermog<strong>en</strong> om vri<strong>en</strong>dschapsrelaties<br />
aan te gaan. Maar e<strong>en</strong> goede band tuss<strong>en</strong> ouder <strong>en</strong> k<strong>in</strong>d kan sociaal isolem<strong>en</strong>t t<strong>en</strong><br />
opzichte van leeftijdg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> niet comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>. 82<br />
Steun van vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> onontbeerlijk<br />
Keuzes over <strong>het</strong> lev<strong>en</strong> als volwass<strong>en</strong>e <strong>en</strong> gez<strong>in</strong>s<strong>vorm<strong>in</strong>g</strong> stell<strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> vaak uit tot<br />
de leeftijd van 23, 24 jaar of zelfs later. Maar ook <strong>in</strong> de jeugdfase zelf is veel te kiez<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> keuzes hang<strong>en</strong> m<strong>in</strong>der sterk af van <strong>het</strong> gez<strong>in</strong> <strong>en</strong> de buurt. Er zijn nog maar we<strong>in</strong>ig<br />
d<strong>in</strong>g<strong>en</strong> vanzelfsprek<strong>en</strong>d: jonger<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zich vrag<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> over hun eig<strong>en</strong> persoon,<br />
hun relaties met ander<strong>en</strong>, hun plaats <strong>in</strong> de sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g <strong>en</strong> <strong>in</strong> de toekomst, kortom over<br />
hun id<strong>en</strong>titeit. 83 Jonger<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> elkaar nodig om zich te oriënter<strong>en</strong> op deze keuzes.<br />
Vri<strong>en</strong>dschapp<strong>en</strong> drag<strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s bij aan <strong>het</strong> gevoel van eig<strong>en</strong>waarde, <strong>het</strong> gevoel er te<br />
mog<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> ertoe te do<strong>en</strong>. Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>in</strong>n<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> elkaar meestal uit op basis<br />
van gedeelde <strong>in</strong>teresses, plezier <strong>en</strong> onderl<strong>in</strong>g contact. De kans is tamelijk groot dat jon-<br />
34 <strong>Onderwijsraad</strong>, juli 2005
Change language