Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

• (5) begeleiding door volwassenen buiten de school inzetten (mentorcoaching);
• (6) zorgen voor (interetnische) ontmoeting tussen uiteenlopende leerlingen; en
• (7) bewuste indeling van leerlingen scholen in sociale groepen (bijvoorbeeld het
huizensysteem).
4.3.2 Beïnvloeden van negatieve effecten van jeugdgroepen
Elke school kan proberen een goede sfeer te creëren en voorwaarden te scheppen, waarin
het voor jongeren niet loont om deel uit te maken van een negatieve vriendengroep.
Veiligheidsbeleid en goede contacten met de politie zijn natuurlijk van belang, maar
staan in dit advies niet centraal (een raadsadvies over veiligheid is gepland voor 2006).
Deze paragraaf beschrijft relatief eenvoudige manieren waarop het onderwijs negatieve
effecten van groepsvorming kan proberen te beïnvloeden.
School en groepsvorming
“Groepsvorming is er altijd al geweest, maar de criteria waarop een groep tot stand
komt veranderen door veranderingen in de maatschappij. Je doet er pas wat aan als
school als er specifieke problemen tussen groepen ontstaan, mensen buiten de boot
vallen of de groepen tot overlast leiden. Dit is regelmatig het geval. Er spelen allerlei
mechanismen, op straat en ook op school. Dat is best lastig, soms zitten we wel met
onze handen in het haar. Die groepen zijn soms heel hecht. De groepen buiten de
school werken door in de school.”
Bron: citaat lerarenpanel
Terugdringen anonimiteit van leerlingen in groepen
Leerlingen geven aan hoe belangrijk het voor hen is om gekend te zijn en het onderwijspersoneel
te kennen, ook op een grote scholengemeenschap of een ROC (Regionaal
Opleidingen Centrum).
Persoonlijk contact tussen leraren en leerlingen
“We weten nog niet eens hoe de directeur eruitziet, die zie je eigenlijk ook nooit. Net
als met de mentor, je weet niet eens hoe die heet. Van de helft van de leraren weet
je niet hoe ze heten, niemand stelt zich echt voor. De leraren moeten meer contact
maken met de leerlingen.”
Bron: Stichting WESP, 2005 – citaat leerlingenpanel
Ook leraren geven aan dat ‘de leerling uit de anonimiteit halen’ een voorwaarde is bij het
omgaan met problemen rondom groepsvorming. Hoe doe je dit als school? Persoonlijk
contact met de leerling en zijn ouders leren kennen is een belangrijke eerste stap.
“Contacten met ouders zijn essentieel. Wij melden elke zaak maar dan ook alles aan de
ouders en er wordt wat aan gedaan.” 136 Elke school zou ook bewust aandacht moeten
besteden aan de persoonlijke contacten met leerlingen. Daarnaast zou een school moeten
zoeken naar manieren om de schoolorganisatie kleinschalig in te richten, bijvoorbeeld
via indeling van een groot schoolgebouw in zelfstandige afdelingen of ‘leerdorpen’
62 Onderwijsraad, juli 2005