Advies Sociale vorming en sociale netwerken in het ... - Onderwijsraad

Scholen zorgen binnen het schoolcurriculum voor leerervaringen met dergelijke sociale
contacten, door te kiezen voor didactische werkvormen die samenwerking tot doel
hebben. Leraren kunnen, door invloed uit te oefenen op de groepsvorming, contacten
tot stand brengen tussen leerlingen die niet snel zelf contact met elkaar zouden zoeken
(bijvoorbeeld door middel van interetnische groepen). Maar ook extra-curriculaire activiteiten
zoals feesten en sporttoernooien dienen dit doel. Om contacten tussen leerlingen
met verschillende etnische achtergronden te bevorderen, kan een overwegend ‘witte’ of
‘zwarte’ school vriendschapsbanden aangaan met andere scholen om gezamenlijke projecten
organiseren, leerlingen uitwisselen, enzovoorts. 116
Sommige scholen creëren een activiteitenaanbod voor de hele dag (brede school). Dat
wil niet zeggen dat de school zelf al het aanbod hoeft te verzorgen; samenwerking met
sociaal-cultureel werk en met jongerenwerk is hier van immens belang. Een school dient
niet alleen samen te werken met andere instituties, maar ook de jongere zelf een actievere
rol te geven en medeverantwoordelijk te maken voor de activiteiten die na drieën
plaatsvinden op school. Het jongerenwerk is vooralsnog te weinig serieuze partner van
de school. Te vaak zien scholen het jongerenwerk als “probleemoplosser van de problemen
na schooltijd in plaats van een serieus en meedenkend partner”. 117
Uitbreiden sociaal kapitaal via stage
Door jongeren te helpen hun sociaal netwerk uit te breiden, kunnen scholen het sociaal
kapitaal van jongeren vergroten, zodat zij meer kans maken op een succesvolle schoolen
arbeidsloopbaan. Veel scholen helpen jongeren om hun sociale netwerk te benutten
en uit te breiden via stages. Voor jongeren, met name diegenen met een beperkt of
niet ‘nuttig’ sociaal netwerk, kan een stage een belangrijk onderdeel van de opleiding
zijn. Een stage biedt jongeren tevens de gelegenheid om sociale vaardigheden te oefenen.
Een probleem is dat juist de jongeren zonder geschikt netwerk en met beperkt sociaal
kapitaal, moeilijk aan stageplekken komen. Dit geldt in het bijzonder voor allochtone
jongeren, die stuiten op vooroordelen en onbegrip bij werkgevers. Anderzijds beschikt
een deel van hen niet over de sociale vaardigheden die nodig zijn in het arbeidsleven.
Rachid Majiti, student (van Marokkaanse afkomst) in Fontainebleau, zegt hierover in
Intermediair (29 november 2004): “Juist in die groep middelbaar opgeleiden is heel veel
onrust. Ze kunnen bij wijze van spreken met hun hand bijna het succes aanraken. Alleen
dan lukt het ze bijvoorbeeld niet om een stageplek te regelen. De negatieve aandacht in
de media en het algemene beeld dat ontstaat over Marokkaanse moslimjongeren doet ze
niet alleen erg veel pijn, maar brengen ze ook in verband met het feit dat ze die stageplek
of baan niet kunnen krijgen. Ze hebben zich, vinden ze zelf, goed aangepast en vragen
zich af wat ze nog meer moeten doen.”
Honderden stageplekken voor Amsterdamse jongeren
Het bedrijfsleven in Amsterdam creëert dit jaar zeshonderd extra stageplekken en leerwerkbanen
om te voorkomen dat jongeren zonder diploma op straat komen te staan
en mogelijk het criminele pad opgaan of gaan radicaliseren. Met leerbanen en stages
kunnen de jongeren gemakkelijker werk vinden en zijn ze gemotiveerder om te werken.
“Ze horen erbij en zijn belangrijk”, aldus de gemeente Amsterdam woensdag.
Burgemeester Cohen en wethouder Aboutaleb deden onlangs al een oproep aan het
bedrijfsleven om extra stageplaatsen te creëren. Vooral allochtone scholieren hebben
Sociale vorming en sociale netwerken in het onderwijs
49