Kan Stress verminderen door het toepassen van hartcoherentie

automatisch aan te sturen. Deze conclusie wordt door de resultaten van het onderzoek ondersteund. De
ademhalingsfrequentie is na het trainingstraject significant gedaald, zowel tijdens de rustperiode als
tijdens de lichte mentale inspanning bij het invullen van de vragenlijsten. Het is voorstelbaar dat een
moeder van de trainingsgroep tijdens de rust haar aandacht bewust richt op een verlaging van de
ademhalingsfrequentie, daar heeft ze zich tenslotte twee weken lang intensief mee bezig gehouden, maar
tijdens de vragen wordt deze aandacht op een andere manier in beslag genomen. Een verlaagde
ademhalingsfrequentie tijdens de vragen is het gevolg van een meer geautomatiseerd proces. De
ademhalingsfrequentie is nog niet gedaald tot de nagestreefde 0,10 Hz (10 seconden ritme), maar komt in
rust bij de trainingsgroep tot een gemiddelde van 0,13 Hz en dat is al een aardige benadering. De daling
tijdens rust is meer (gemiddeld 0,1 Hz) dan tijdens de geringe mentale inspanning bij de vragen
(gemiddeld 0,05 Hz). De resultaten laten zien dat de moeders in staat zijn een lagere
ademhalingsfrequentie bewust op te roepen (rustperiode), waardoor ze zichzelf kunnen ‘reset-ten’, maar
dat er ook al een automatisering van de verlaging van de ademhalingsfrequentie is opgetreden (vragen).
In een volgend onderzoek is het interessant om het automatiseringsproces van de ademhalingsverlaging
met operationele variabelen te meten.
Volgens de theorie over de hartritmevariabiliteit neemt de HRV toe onder invloed van de
parasympathische activiteit van het autonome zenuwstelsel (Van Roon et al., 2004). Deze
parasympathische tak wordt actiever bij vermindering van stress. Daarnaast heeft het ademhalingsritme
een directe invloed op het hartritme (Grossman, 2007). Dit betekent dat door een verlaging van het
ademhalingsritme in het trainingstraject tot een gemiddelde waarde van 0,13 Hz een toename van de
hartritmevariabiliteit (HRV) rond deze 0,13 Hz (ademhalingsband) wordt verwacht. De resultaten in dit
onderzoek ondersteunen deze theorie voor de rustperiode. Bij de trainingsgroep is tijdens de rust op de
nameting een significante verhoging van de HRV in de ademhalingsband aangetroffen van meer dan
300%, terwijl bij de controlegroep geen toename is gevonden. Tijdens de vragen zijn geen significante
resultaten gevonden. Geconcludeerd kan worden dat het trainingstraject heeft geleid tot een verhoging
van de HRV in de ademhalingsband, maar het is niet duidelijk of dit het directe gevolg is van de
verandering van de parasympathische activiteit onder invloed van stressvermindering of het directe
gevolg is van de verlaagde ademhalingsfrequentie. Een combinatie van beide is waarschijnlijker
(Grossman, 2007).
De hartcoherentie is een afgeleide indexwaarde van de berekende HRV volgens de methode van
HeartMath en zegt op een bepaalde manier ook iets over de HRV in de ademhalingsband (Childre et al.,
2000). Voor de hartcoherentie geldt dezelfde theorie als voor de hierboven beschreven HRV. Alle
moeders hebben tijdens de oefensessie geleerd hun hartcoherentie te verhogen. Dat dit slechts in een
half uur trainen tijdens de oefensessie mogelijk is, kan aangetoond worden met analyseresultaten. Zowel
de trainingsgroep als de controlegroep hebben een significante verdubbeling van de hartcoherentie laten
zien tijdens de rustperiode van de oefensessie in vergelijking met de voormeting. Net als bij de verlaging
van de ademhalingsfrequentie is alleen het leerproces tijdens de oefensessie niet voldoende voor een
significante verhoging van de hartcoherentie bij de nameting. Dit blijkt uit de resultaten van de
76