Richtlijn: Erfelijke darmkanker (1.0) - Genootschap van Maag-Darm ...

Richtlijn: Erfelijke darmkanker (1.0)is er een verhoogde kans op de aandoening voor gezonde verwanten. Tenslotte is een grote groeppatiënten onder controle wegens adenomateuze darmpoliepen; colorectaal carcinoom ontstaat meestal uithet voorstadium van een adenomateuze poliep. Zowel adenomateuze poliepen als colorectaal carcinoomkomen familiair voor.Al met al krijgen vele huisartsen, MDL-artsen, oncologische specialisten en klinisch genetici vragen overerfelijk en familiair colorectaal carcinoom. Dit was reden voor de Vereniging van Klinische GeneticaNederland om in samenwerking met de Vereniging van Integrale Kankercentra, het Kwaliteitsinstituut voorde Gezondheidszorg CBO en de Orde van Medisch Specialisten deze richtlijn op te stellen.Oncogenetica en multidisciplinaire zorgIn 2003 waren er in Nederland rond 16.000 aanvragen voor erfelijkheidsonderzoek. Hiervan werd bijna40% ingenomen door de categorie erfelijke tumoren. De meeste vragen betroffen mammacarcinoom encolorectaal carcinoom 252 . Oncogenetica beslaat daarmee een groot deel van de klinisch-genetische zorg.Deze zorg bestaat uit diagnostiek (familieonderzoek, DNA-diagnostiek) en voorlichting over het risico optumoren.Patiënten met erfelijke aanleg voor tumoren vereisen multidisciplinaire zorg. De expertise van hetklinisch-genetisch centrum is nodig voor familieonderzoek, DNA-diagnostiek en risicovoorlichting. Deexpertise van de behandelende specialismen is nodig voor het traject van behandeling en preventie(periodieke controle, profylactische operatie).ZiektebeeldenCRC is de verzamelnaam voor een groep aandoeningen, heterogeen wat betreft oorzakelijke factoren,biologisch gedrag, prognose en gevoeligheid voor verschillende modaliteiten van behandeling. Ook‘erfelijke darmkanker' is op zich weer de verzamelnaam voor een aantal subgroepen. In deze richtlijn wordtaandacht besteed aan een drietal hoofdziektebeelden: Lynch syndroom (erfelijk non-polyposis CRC),familiair (non-polyposis) CRC en erfelijk CRC met adenomateuze polyposis (FAP/AFAP en MAP: doorAPC- respectievelijk MUTYH-mutaties).Een aantal andere subgroepen komt niet verder aan bod: zeldzame erfelijke aandoeningen met eenverhoogde kans op CRC, die gepaard gaan met hamartomateuze polyposis (Peutz-Jeghers syndroom,juveniele polyposis), hyperplastische polyposis en mixed polyposis. Diagnostische criteria voor dezesyndromen staan vermeld in de begrippenlijst (zie bijlage 5). Erfelijke aandoeningen met een slechts lichtverhoogde kans op colorectaal carcinoom, waarbij dus colorectaal carcinoom slechts zelden een uiting isvan de aandoening (zoals bij Li-Fraumeni syndroom door TP53-mutaties) worden in deze richtlijn nietbehandeld.TerminologieMet toenemend inzicht verandert de nomenclatuur van ziektebeelden. Hoewel dit groeiend inzicht uiteraardvalt toe te juichen, maakt de veranderende nomenclatuur de situatie ook complex. Zo is de benaming vanerfelijk non-polyposis CRC op basis van kiembaanmutaties in DNA mismatch repair genen geëvolueerdvan ‘cancer family syndrome' via ‘HNPCC (hereditair non-polyposis colorectaal carcinoom)' naar recent‘Lynch syndroom' (naar de beschrijver van het ziektebeeld Henry T. Lynch). Recent is gebleken, datfamiliaire adenomateuze polyposis (FAP) niet altijd een autosomaal dominant ziektebeeld is veroorzaaktdoor mutaties in het APC-gen: bij een deel van de patiënten blijkt het te gaan om een autosomaalrecessieve aandoening, veroorzaakt door mutaties in het MUTYH-gen. Daarmee heeft de term MAP(MUTYH geassocieerde polyposis) naast FAP zijn intrede gedaan.In deze richtlijn moet recht worden gedaan aan deze complexe werkelijkheid, maar de werkgroep zag ookhet belang, om alleen daar onderscheid aan te brengen, waar er praktische consequenties zijn gebondenaan een indeling in verschillende subgroepen. De gebezigde terminologie is daarom gericht opgemakkelijke hanteerbaarheid in de praktijk.DoelstellingDeze richtlijn is een document met aanbevelingen ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering. Derichtlijn berust op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek en aansluitende meningsvorming gerichtop het vaststellen van goed medisch handelen.Deze richtlijn geeft aanbevelingen over diagnostiek, behandeling, follow-up, periodiek onderzoek enprofylactische operatie bij erfelijke en familiaire darmkanker. De richtlijn schenkt tevens aandacht aan depsychosociale zorg en patiëntenvoorlichting. Daarnaast zijn aanbevelingen geformuleerd over deorganisatie van zorg, waarin onder meer aandacht is besteed aan taakverdeling en de rol van03/11/08 Erfelijke darmkanker (1.0) 2