tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü resim ... - Kütüphane

87
toplumlarında, hem de 1900 yıllarından bu yana oluşan Batı plastik
sanatlarında gözlemlenmektedir. Ancak toprağa ilk yerleşme belirtileri
sırasında görülen soyutlamaya yönelik biçimleme, mutlak bir soyut
anlatıma değil, bir nesne-figür görüntülerinin sembolize edilişine
dayanır; yani sembolize edişten doğan bir soyutlamadır. Bu bakımdan
XX. yüzyılda sanat alanında, ilk kez mutlak bir soyut anlayış bilincine
varılmıştır, deniliyor. “Peinture absolut ”, yani mutlak resim ya da pür
resim, bu nedenle yalnız çağımıza özgü bir olay olarak kabul ediliyor”
(Turani, 1998, 80).
Gauguin, Van Gogh gibi sanatçılarla belirginleşen ve Picasso, Nolde, Kirchner
gibi sanatçılarla devam eden bir süreçte, sanatçıların doğanın renklerini, biçimlerini
terk etmeye ve eserlerini öznel bir tutumla boyamaya ve nesneden uzaklaşan biçimler
üretmeye başladıkları görülür. Bu durum, sanatçıların doğadan ayrılarak kendi içine
dönmesidir bir bakıma. Bu duruma dış gözlemden iç gözleme dönüş de denilebilir.
“Ekspresyonist sanatçının biçim, çizgi ve renkleri, doğa biçimine ve
rengine bir uyum sonucu tuvale aktarılmıyor. Bu, doğa biçim ve
renginde istediğini bulamayan bir insanın, kendi iç yaşantısı ve
inançlarını yansıtan, bir anlatıma, biçimlemeye başvurmasıdır. Demek
ki, Ekspresyonist sanatçı, daha önceki desen disiplini ve renk uyumu
gibi geçmiş sanat özelliklerini ve değerlerini görmek ve algılamak
istememektedir. Bu bakımdan o, belirli bir biçime, belirli bir figür
resmine bağlı olmayan biçim ve renklerle, vahşi bir haykırışı, kendi iç
isyanını anlatmak istemektedir” (Turani, 1998, 82).
Ekspresyonizmin soyutlamaya çokça başvuran karakteri, kendi tarihsel dönemi
içinde sanatın başka açılımlara yönelmesini olanaklı kılan bir birikim olarak
algılanmasını sağlamıştır. Kandinsky, optik görüntülü doğa biçiminin sanatçılara engel
teşkil ettiğini savunurken bu birikimden beslenen resimler yapmaktaydı.
Kandinsky’nin, “Doğa, kendi biçimini kendi amacı için; sanat, kendi biçimini kendi
amacı için yaratır” sözleri yukarıda sözü edilen yeni yolun kuramsallaşmış olarak dile
getirilmesi sayılabilir.