SOSYAL-GUVENLIK-SISTEMINE-BAKIS-RAPORU
SOSYAL-GUVENLIK-SISTEMINE-BAKIS-RAPORU
SOSYAL-GUVENLIK-SISTEMINE-BAKIS-RAPORU
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.2.2. Kayýt Dýþý Ýstihdam Sorunu<br />
ILO, enformel sektör ve kayýt dýþý çalýþmayý 1970'li yýllarda; geliþmekte olan ülkelerde<br />
hýzlý þehirleþmeye baðlý olarak formel istihdamýn yaratýldýðý sanayi ve hizmetler sektörünün<br />
iþ yaratma kapasitesinin yetersizliðine baðlý olarak ortaya çýkan geçici bir durum olarak<br />
deðerlendiriyordu. Ancak geliþmeler kayýt dýþý istihdamýn geçici deðil kalýcý olduðunu,<br />
hatta bazý ülkelerde temel çalýþma þekli haline geldiðini göstermektedir. Nitekim, ILO'nun<br />
bir araþtýrmasýna göre araþtýrma kapsamýndaki 54 ülkenin 42'sinde kayýt dýþý çalýþma<br />
vardýr ve bu 42 ülkede iþgücünün yarýdan fazlasý kayýt dýþý statüde çalýþmaktadýr (ILO,<br />
2002; 59 ve UN 2008, 62). Kayýt dýþý çalýþmanýn en yaygýn olduðu kýta Afrika'dýr. Afrika'da<br />
tarým dýþý istihdamýn yaklaþýk olarak % 80'i; þehirlerdeki istihdamýn % 60'ý ve nihayet<br />
son yýllarda yaratýlan bütün iþlerin % 90'dan fazlasý kayýt dýþý sektördedir (ILO, 2002; 5).<br />
Kayýt dýþý istihdamla ilgili beklenmeyen geliþme olarak, küresel rekabetle birlikte kaçak<br />
insan ve emek göçünün artýþý geliþmiþ ülkelerde de kayýt dýþý çalýþmayý artýrmýþtýr. Kayýt<br />
dýþý çalýþma primli sosyal güvenlik rejimlerinde bir yandan prim ödeyen aktif sigortalý<br />
sayýsýný azaltýrken, diðer yandan prim ödeyenler üzerinden baðýmlý nüfus olarak kapsama<br />
girdikleri için sistemin giderlerini artýrýrlar.<br />
3.2.3. Finansman Sorunu<br />
Sosyal güvenliðin finansmaný çok yönlü bir sorun alanýný oluþturmaktadýr. Sürdürülebilir<br />
bir sosyal güvenlik sistemi ile ilgili olarak (Alper, 2009);<br />
• Fertler ve toplum sosyal güvenlik için ne ölçüde kaynak tahsis edecek?<br />
• Sistem, hangi finansman araçlarý ve gelir kaynaklarý ile finanse edilecek?<br />
• Hangi finansman yöntemi kullanýlacak?<br />
• Finansman yöntemleri ve araçlarýnýn temel ekonomik göstergeler üzerindeki<br />
olumsuz etkileri nasýl önlenecek?<br />
sorularý temel finansman sorunlarýný oluþturur. Bunlar içinde GSYÝH'dan sosyal güvenlik<br />
harcamalarý için ayrýlan payýn büyüklüðü, sistemin sürdürülebilirliði ve sosyal güvenlik<br />
garantisinin seviyesi bakýmýndan belirleyici olduðu için finansman sorununun öne çýkan<br />
boyutunu oluþturur. Ülkelerin iktisadi geliþme seviyeleri ile sosyal güvenlik için tahsis<br />
edilen kaynaklarýn büyüklüðü arasýnda yakýn bir iliþki vardýr.<br />
45
Change language