SOSYAL-GUVENLIK-SISTEMINE-BAKIS-RAPORU

(1) 2009 ve 2010 yýllarýnda kullanýlan Yardým Bilgi Bankasýnýn kullanýmdan kalkýp Bütünleþik Sosyal Yardým
Hizmetleri Projesinin kullanýma geçildiði yýl olan 2011 yýlýnda sosyal yardým alan kiþi sayýsý hakkýnda saðlýklý bilgi
bulunmadýðýndan, 2012 yýlý ilk 9 aylýk bölümü fayda sahibi kiþilerin (3.787.462 kiþi) 12 aya tamamlanarak 2010
yýlý ile ortalamasý alýnmasý yoluyla 2011 yýlý tahmin edilmiþtir.
(2) Vakýf Gureba Hastanesi tüm eklentileriyle birlikte 25 Ekim 2010 tarihinde Bezmialem Vakýf Üniversitesi Týp
Fakültesi Hastanesine devrolduðu için 2011 yýlý rakamlarýna yer verilmemiþtir.
(3) Kiþi sayýsý, Yeþil Kartý aktif olan kiþi sayýsýný göstermektedir.
(4) Üniversitelerin kendi bütçelerinden öðrencilerine verdikleri yardýmlar bu rakama dahil deðildir.
(5) Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü tarafýndan açýklanan Belediyelerin Bütçe Giderlerinin EKod
4'e göre tasnifindeki Hanehalkýna Yapýlan Transferler kalemindeki rakamlar alýnmýþtýr. Yararlanan kiþi sayýsýna
iliþkin bilgi mevcut deðildir.
2012 yýlý temmuz ayý itibarýyla Türkiye'nin en kapsamlý primsiz ödemesini oluþturan
2022 sayýlý Kanun kapsamýnda ödenen muhtaç aylýðýndan faydalanan kiþi sayýsý 1.322
bin kiþidir. Bunun 768 bini yaþlýlýk, 198 bini malullük, 295 bini sakatlýk aylýðýdýr. Malul
derecede sakat olan 18 yaþ altý 18 bin 59 çocuða da özürlü aylýðý baðlanmýþtýr. Vatani
hizmet tertibinden Ýstiklal savaþý, Kore harbi ve Kýbrýs harekatýna katýlanlara ve hak
sahiplerine baðlanan aylýklardan faydalanan kiþi sayýsý 49 bindir. Ayrýca çeþitli kanunlar
kapsamýnda vazife ve harp malulü, köy korucusu, madalya olan sporcular ve er olarak
aylýk baðlananlarýn sayýsý 70 bin civarýndadýr. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý bünyesine
alýnan SHÇEK yurt, yuva ve çocuk evlerinde 17.322 kimsesiz muhtaç çocuða bakým ve
eðitim, huzur evlerinde 9.608 yaþlýya bakým, 5.807 özürlüye de rehabilitasyon hizmetleri
verilmektedir (ASPB, 2012, 22). 2011 yýlý içinde evde bakým hizmetlerinden faydalanan
kiþi sayýsý 339 bine ulaþmýþtýr.
Primsiz ödemeler kapsamýndaki uygulamalarda en fazla sayýda kiþinin faydalandýðý
uygulamalar 2022 sayýlý Kanun kapsamýnda ödenen muhtaçlýk ve özürlülük aylýðý; sosyal
yardýmlaþma vakýflarýnca saðlanan yardýmlar ve yeþil kart (1 Ocak 2012 tarihinde sona
erdirildi) kapsamýnda saðlýk hizmeti alanlardýr. 15 milyona yakýn kiþiyi ilgilendiren bu
yardým ve hizmetler için yapýlan harcamalar 2002 yýlýnda GSYÝH'nýn binde 5'i iken, 2009
yýlýnda % 1,37 ve 2010 yýlýnda % 1,18'i seviyesinde gerçekleþmiþtir.
4.4.2. Mali Durum: Gelirler, Finansman Açýklarý ve Bütçe Transferleri
Türk sosyal sigorta kurumlarýnýn gelir-gider dengesinin bozulmasý ve finansman açýklarý
ayný zamanda sosyal güvenlik krizi olarak adlandýrýlmýþtýr. 1990'lý yýllarýn baþýnda baþlayan
finansman açýklarý zaman içinde sürekli artmýþ ve reform arayýþlarýnýn önde gelen
gerekçesini, temel ekonomik göstergeleri olumsuz etkileyen bu açýklarýn ortadan
kaldýrýlmasý oluþturmuþtur. 1999 yýlýnda 4447 sayýlý Kanunla sosyal sigortalarýn gelirlerini
artýran (prime esas kazançlarýn artýrýlmasý gibi), giderlerini azaltan (emekli olma yaþýnýn
yükseltilmesi gibi) önemli deðiþiklikler yapýlmasýna raðmen, gerek 2001 gerekse 2008
krizleri beklenen iyileþmeyi geciktirmiþ görünmektedir. 2008 yýlýnda gerçekleþtirilen
sosyal güvenlik reformunun amaçlarýndan biri de orta ve uzun dönemde sosyal sigorta
62