tÃ¼rk dÃ¼nyasÄ± incelemeleri dergisi - 404 - Sayfa bulunamadÄ±! - Ege ...

More documents

Recommendations

Info

Ağız Araştırmalarımızda Yaygınlaşmış Yanlışlıklar: 3 “üzüm/yüzüm; öllük/höllük” türeme mi düşme mi?literatüründe yayımlanmış pek çok araştırma vardır. Maalesef, özellikle Türk dilindeki “*p- > h- > Ø-”konusu Türkiye Türkolojisinde lâyıkıyla izlenemediğinden, hemen her yayımda “hörgüç, harık” gibikelimeleri “öntüreme” başlığı altında görmekteyiz.Elbette Türkiye Türkçesi ağızlarında öntüreme “h-” sesi vardır (helbet < elbet, hataş < ateş, gibi).Ancak, ağızlarımızdaki bütün “h-”ler öntüreme değildir. Biz bu konuyu işlediğimiz bir makalede,ağızlardaki “h-” seslerinin kaynağını şu şekillerde göstermiştik:A. T ü r k D i l i K a y n a k l ı O l a n l a r d a1. h- < k-2. h- < g-3. h- < *p-4. h- < s-5. h- < y-6. h- Yansıma Kelimelerde7. h- Ön türemeB. Y a b a n c ı K a y n a k l ı K e l i m e l e r d e1. h- < k-2. h- < g-3. h- < p-4. h- < f-5. h- < v-6. h-, f-, p- ve ∅- Alternans Kullanışlar7. -h Ön türeme8. h- Yabancı Asıllı Kelimelerde Aslî 15Türk dilinde kelime başındaki “h-” ya da Ana Altay dilinde “*p-” konusu ile ilgili yayımlarincelendiğinde, Moğolcada “h-”, Tunguzcada “f-” olarak saklanan, Türk dilinde düşmüş olmasına rağmenbazı diyalektlerinde (Azerbaycan, Özbek, Anadolu) serpinti hâlinde görülen, Halaç Türkçesinde iseoldukça düzenli bir şekilde korunmuş olan “h-“li kelimeleri görebiliriz. G. Doerfer’in Halaçça’da bulunan“h-”lerden, eski bir “*p-”ye uzandığını düşündüğü kelimeler şunlardır: 16hâ a çug; ha: a m; hâ a nl, hâll; hâ a ra; hâ a rı; hâ a rt; hâ a y; hâ a z-; haç-; hada:q; hadur-; hâga; hagaç; hâgru-; hâla-bula;halakko (?); ha/älä pärtä var- (?); ha.lm hat- (?); hälu- (?); haηgırla-; har-har; harq; harqa:n; has-; hat; hat-;havul; ha:y-; hayâz; hayg:n-; ha:z; häççinäk (?); häk-; häpis-; här; häräk-; häs-; häşü-; hätäk; häv; häyir-; hävür-;häylä-; hä y n; hi:-; hiç-; hidik; hidi:ş; hi: e jäş-; hi: e l; hi: e läkän; hi: e linti t i el:inti; hi: e ri; hıgla-; hıgul-; hi: i n; hi: i t;hikkä; hikmäk; hil-; hilirük; hilki; hillälä-; hilyätä; hırâq; hırçaqla-; hiri-; hirin; hirk-; hirkäk; hirkäl; hırtıllat-;hissi; histäk; hişä-; hiyä; hiz-; hizim; ho:graq; hogrı; holgun; holu-; hopruq; hoqlago; hoqu-; hortıllat-; hosar-;hottuz; ho.ylan-; hu:läk; hulu-; hulug; hu:n; hu: o çaq; hu: o t; hu: o tun; hur-; huştäk; hu:täyi; hu: u ç; huv-; hü:k.Yaşayan lehçelerimizde “∅-”lı olup Halaç Türkçesinde “h-”li olan bu kelimelerin hepsinin deeski bir “*p-”den geldiğini iddia etmek doğru olmaz. Bunlardan bir kısmı da, hiç şüphesiz, yabancı asıllıkelimelerde görüldüğü gibi, öntüreme “h-”lerini almıştır. Biz, Halaç Türkçesindeki bütün “h-”lerinkaynağının “*p-” olması gerektiği şeklindeki görüşlere itirazımızı 1987 yılında yayımlamıştık. 1715 G. Gülsevin,“Türkiye Türkçesi Ağızlarında # h Sesi Üzerine”, Türk Dili ve Araştırmaları Yıllığı Belleten 2001 I/II, Ankara2003, s.129-146, Ankara 2002.16 G. Doerfer, “Materialien zu türk. h- (I)”, UAJb, s.94-96.17 G. Gülsevin, “Türk Dilinde Bir Kelime Başı Ünsüzü Üzerine”, Türk Dili ve Araştırmaları Yıllığı Belleten,1987, s.173-200.211
Gürer GülsevinTürkiye Türkçesi ağızlarında da bu “*p-”lerin devamı olan aslî (öntüreme olmayan) “h-”lererastlamaktayız. 2001 yılında yayımlanan makalemizde, Türkiye Türkçesi ağızlarındaki “h-”li kelimeleriincelerken, Altay dilleri grubundaki karşılaştırmalar sonucunda, eski bir “*p-”den geldiğidüşünülebilecek olanlarını da vermiştik. O listedeki kelimelerden bazıları şunlardır 18 :h a y v a (I) [hâyve] Ayva (*Akyazı ve çevresi, *Kandıra-Kc.) (Doerfer II, s.141)⇒ TTk. ayva ile ilgili. İbn.Müh. ayva .(İbn.Müh.14); EAT hayva. (TS.1907); Azb. hevya (KTLS.38); Tkm.hayva (Doerfer I.131); Kmk. hayva (Doerfer I.132)h a p u ç l a m a k Yoğurmak, mıncıklamak ( *Ayancık-Sn.)⇒ TTk. avuç, avuçlamak ile ilgili. Doerfer’in Türkiye Türkçesi ağızlarındaki aslî h-’ler listesinde bu kelimede bulunmuyor. Ancak, Poppe, kelimeyi Ana Altaycada *p- önsesi ile canlandırıyor: “Moğolca adqu
Page 1 and 2: ISSN: 1301-2045EGE ÜNİVERSİTESİ
Page 3 and 4: TÜRK DÜNYASI İNCELEMELERİ DERG
Page 5 and 6: ÇEVİRİLER - AKTARMALARANAR, (Çe
Page 7 and 8: Minara Aliyeva EsenBiz, Lobnor ağz
Page 9 and 10: Minara Aliyeva Esenbazı özellikle
Page 11 and 12: A. İrfan AypayAvrupa ile ilgili es
Page 13 and 14: A. İrfan Aypayhinto: Macarca. Koç
Page 15: A. İrfan Aypaypiştov: İtalyanca
Page 20 and 21: C İmâdü’l- İslâm’da Ünlü
Page 28: C İmâdü’l- İslâm’da Ünlü
Page 31 and 32: Ali Erolkaçınılmazdır: "İmge,
Page 33 and 34: Ali Erolbir benzerlik, tabiî olan
Page 35 and 36: Ali ErolSamipaşazade Sezaî’ye y
Page 38 and 39: Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
Page 40 and 41: Ağız Araştırmalarımızda Yayg
Page 44: Ağız Araştırmalarımızda Yayg
Page 47 and 48: Selma GülsevinGramerlerimizde, gen
Page 52 and 53: Seyit Noçi Destanı ve Seyit Tipi
Page 54 and 55: Seyit Noçi Destanı ve Seyit Tipi
Page 56: Seyit Noçi Destanı ve Seyit Tipi
Page 59 and 60: Alimcan İnayetbilinçsiz olması b
Page 61 and 62: Bahadır Bumin ÖzarslanGirişÜzer
Page 63 and 64: Bahadır Bumin ÖzarslanTopluluk me
Page 65 and 66: Bahadır Bumin Özarslantemsil edil
Page 67 and 68: Bahadır Bumin Özarsland. Üyeliğ
Page 69 and 70: Bahadır Bumin ÖzarslanKomisyon, y
Page 71 and 72: Bahadır Bumin Özarslan2. Görüş
Page 73 and 74: Bahadır Bumin ÖzarslanGaranti ve
Page 75 and 76: Bahadır Bumin ÖzarslanD. Dış İ
Page 77 and 78: Bahadır Bumin Özarslanyerine gör
Page 79 and 80: Diyarbakır İl Halk Kütüphanesi
Page 90 and 91: Türkmen Atasözleri Üzerine Karş
Page 92 and 93:
Türkmen Atasözleri Üzerine Karş
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
Page 100 and 101:
Çolpan ve Jumabayulı’da Anadolu
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Harezm Türkçesinde İkilemeler‣
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Harezm Türkçesinde İkilemelerVI.
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Osmanlı Dönemindeki Önemli Olayl
Page 128 and 129:
Osmanlı Dönemindeki Önemli Olayl
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Satır Aralarını Okumak Azerbayca
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Çuvaşçabulundurulması müphemdi
Page 138 and 139:
Çuvaşça‘evde olan kişi’, at
Page 140:
Çuvaşçavurgulanabilir. Birbirini
Page 143 and 144:
Sir Gerard Clausongrupların bazı
Page 145 and 146:
Sir Gerard Clausonamaçla ortaya ko
Page 147 and 148:
Sir Gerard ClausonTabloları hazır
Page 149 and 150:
Sir Gerard Clauson13 egg yumurtğa
Page 151 and 152:
Sir Gerard ClausonTamamlayıcı Mad
Page 153 and 154:
Sir Gerard ClausonS 89 rub türt- (
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Baytursunov’un 125. Yıl Dönüm
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Uygur Şiveleri Üzerinenogay derle
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Diller ve YazıÇinlilerin eski, g
Page 174 and 175:
Diller ve Yazıalet ile ilk mağara
Page 176 and 177:
Diller ve Yazıyazılarının atas
Page 178 and 179:
Diller ve YazıDinlerini Roma’dan
Page 180 and 181:
Diller ve YazıŞekil 4. Mısır Al
Page 182:
Diller ve YazıSlav Rus Karşılı
Page 185 and 186:
Şakir İbraevTemirkazık’a bağl
Page 187 and 188:
Şakir İbraevKazak mitlerinin baş
Page 189 and 190:
Şakir İbraevKAYNAKLAR Kaskabasov,
Page 191 and 192:
Liliya İbrahimovagöz açıp kapay
Page 193 and 194:
Liliya İbrahimovaHırpalayıp koym
Page 195 and 196:
Liliya İbrahimovaBu, Türk destanl
Page 197 and 198:
Kalık İbraimovçelişkili zorlukl
Page 199 and 200:
Kalık İbraimov1. Kırgız toplumu
Page 201 and 202:
Kalık İbraimovİnsan ve hayvan il
Page 203 and 204:
Kalık İbraimovörneğin bazı Kı
Page 205 and 206:
Kalık İbraimovne kadar tatlı rü
Page 207 and 208:
Ebrar KerimullinEllili yıllarda ve
Page 209 and 210:
Ebrar KerimullinTablo 3. Kazan:Şeh
Page 211 and 212:
Ebrar KerimullinKazak edebiyatını
Page 213 and 214:
Ebrar Kerimullinİşte bunlar Kazak
Page 215 and 216:
Ebrar Kerimullin5. “Kazak Şekirt
Page 217 and 218:
Ebrar Kerimullinçıkarılan kitapl
Page 219 and 220:
Ebrar KerimullinGördüğümüz gib
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Sarı Uygurlarda Şamanlığın Kal
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230:
Page 233 and 234:
Yunus Memmedovgünümüzde dahi bu
Page 235 and 236:
Yunus Memmedovsb. “Struktura i İ
Page 237 and 238:
Yunus Memmedov“Ad günü” ifade
Page 239 and 240:
Bülent Akyay“İç Savaşın Ard
Page 241 and 242:
Abdullah DemiralÇalışmanın ağ
Page 243 and 244:
Mustafa Yeniasırbenzerliğine dikk
show all

tÃ¼rk dÃ¼nyasÄ± incelemeleri dergisi - 404 - Sayfa bulunamadÄ±! - Ege ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?