Myrat PenjıýewŞahyrlar, ýazyjylar, sungat işgärleri bilen ylmy-amaly maslahatlary, duşuşyklary geçirmegiňtarapdary bolýar.Bu çäreler “Bilim” jemgyýetiniň başlygy M.Penjiýewe ylmyň gazananlaryny halka ýetirmekde,türkmen diliniň we edebiýatynyň möhüm meselelerini, halk magaryfyny ösdürmegiň gaýragoýulmasyzmeseleleri, çagalaryň sowatlylyk derejesini ýokarlandyrmakdaky, dilimiziň ýazuw kadalarynyözleşdirmekdäki, dil baýlygyny ösdürmekdäki ýüze çykýan kynçylyklar barada pikir alyşmakmugallymlar üçin örän ähmiýetlidir.Alymlar bilen ýüzbe-ýüz durup pikir alyşmak, onda-da ençeme okuw kitaplarynyň awtorlarybolan alymlar bilen pikir alyşmak mugallymlary mundan beýläk-de döredijilikli işlemäge ruhlandyrýardy.M.Penjiýew döredijilikli işleýän, sapak geçende täzeçe iş usullaryny peýdalanýan, synag geçiripgörýän mugallymlara goldaw berilmegini magaryf bölümlerinden talap edýär.Olaryň iş usullaryny öwrenip, mekdeplere ýaýratmak, belli-bellileriniň wezipe derejesiniýokarlandyrmak, has ukyplylaryna ylmy derejeleri almak üçin ylmy barlag işiniň mowzugy hataryndaberkidilmegini ündeýär.Bu çäreleriň toplumy mugallymlaryň ussatlyk derejesiniň kämilleşmegine, onuň netijesi bolsa,sapaklaryň täsirli, çuň mazmunly bolmagy bilen, aňyýet taýýarlygyny alan, ylymlaryň esaslarynyözleşdirmegiň ýollaryna düşünýän ýaşlaryň kemala gelmegine alyp gelýär.Alymyň welaýat bilim bölümine ýolbaşçylyk eden bimöçber aladaly ýyllarynda mekdepleriň,mekdebe çenli çagalar edaralarynyň okuw-maddy üpjünçiligini berkitmekde, mugallymlaryň ýaşaýyşşertlerini gowulandyrmakda hem az iş edilmedi. Her üç mekdepden birisi täze biçimde gurlan mekdepjaýyna göçüp bardylar. Olardan başga-da, möhüm bolan ýerlerde, her ýylda öňki mekdepleriňgapdalyndan goşmaça otaglar, sport zallary, mekdep naharhanalary, mugallymlar üçin ýaşaýyş jaýlarynyňtäze tapgyrlary ulanylmaga berildi.M.Penjiýewiň durmuşynda okuw-pedagogik, ylmy-döredijilik, ýolbaşçylyk we guramaçylyk,jemgyýetçilik işleri biri-biri bilen baglanyşyp, sepleşip gidýär.1951-nji ýyldan başlanan mugallymçylyk käri onuň bütin durmuş ýolunyň üznüksiz dowamaty –şa ýoly boldy. Başlangyç, orta, ýokary mekdepleriň basgançaklary bilen ädimläp, tutuş zähmet ýoluny şuasylly işe bagyşlady.Halypa mugallym “Taňrynyň emri bilen täzeden dünýä inip, zähmet ýoluny başlamaly bolaýandahem şu ýoly – dünýäde iň asylly, halal, ynsanperwer, hormatly, şol bir wagtda hem iňňän kyn,çylşyrymly, halkyň öňünde belent jogapkärçilige eýe bolan şu käri saýlap alardym” diýýär.M.Penjiýewiň terbiýeläp ýetişdiren hünärmenleri döwletimiziň ähli künjeklerindäki mekdeplerde,ylmy, jemgyýetçilik edaralarynda zähmet çekýärler. Olar alym mugallymyň öz okuwçylary ýa-daokuwçylarynyň okuwçylarydyr.Alym zähmet ýoluny başbütin mugallymçylyga, magaryfa, ýokary mekdebe bagyşlamagy bilenbir hatarda, onuň daşyndan ylmy derňewleri hem üznüksiz dowam etdirdi.Ol özüniň mowzugy tassyk edilen doktorlyk dissertasiýasyny taýýarlamak üçin Türkmenistanyňähli obalaryny, Özbegistanyň, Täjigistanyň türkmen obalaryny obama-oba söküp geçdi. Halk dilindenekerançylyk adalgalaryny ýazyp aldy.Ylmy gözleg ýollary barada alymyň ýatlamalarynda aşakdaky setirlere ýüzleneliň: “Magaryfyňaladalary bilen gurşalan günlerde özüme ömürlik ýanýoldaş tutunan ylmy gözlegleri dowam etdirmegihem iş günümden daşlaşdyrmaýardy”.Günibirin ir sagat altyda, käte ondan hem irräk, aýaga galdygym iş tertibime berk ornaşyp galanertirlik beden maşklaryny ýerine ýetirenimden soň, çaklanja iş otagyma geçäge-de, onuň gapysynyýapardym.Döwlet iş gününe çenli bir ýarym, iki sagat dowamynda öňki günden galan meseläniň yzyny,öňki günde ýazanlaryňy okap görüp, pikiriňi dowam etdirmeli. Halkdan ýygnan mysaly maglumatlaryňyylmy çeşmelerdäki garaýyşlar bilen degşirip görmeli.Ylmy netijelere gelmäge amaly, teoretiki çeşmeleriň gowuz gelýän pursatlaram az bolmaýardy.Ýerli maglumatlaryň ýetmedigini ýetirmek üçin, ýene-de ile çykmaly.9
A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa“Gezen dünýä, oturan gümra” diýleni. Halk diýeniň giden umman, düýpsiz derýa. Türkmeniňgory, gönezligi il içinde. Ne ajaýyp adamlar, biri-birinden zyýada. Birisiniň bilmediginiň üstüni beýlekisiýetirýär. Takyklaýar. Şeýdibem, dama-dama köl bolýar.... Il içinde bolup, halk bilen duşuşmak meniň üçin durmuş mekdebine öwrülipdi. Halkdan çykan,dana pähimli ýaşululardan öwrendim.... Goşmaça çeşmeleri üznüksiz öwrenmeli. El aşagynda bolmadyklaryny kitaphanalaryň üstibilen Aşgabadyň, Daşkentiň, Moskwanyň ylmy kitaphanalaryndan sargap getirmeli.Şenbe, ýekşenbe dynç günlerinde köplenç ylmy mowzugyň üstünde işlemäge çalşardym. Zähmetrugsadyna çykan aýlarym tutuşlygyna diýen ýaly ylmy mowzugyň üstünde işlemäge bagyşlanardy.Hatda şypahanalarda, dynç alyş öýlerinde bolan günlerimiň belli böleginde ýan ýoldaşym şumowzugyň aladasy bolardy. Gezelençlere çykamda hem oňa degişli dürli pikirler aňymda jemlenerdi.Moskwada bir aýlyk, aý ýarymlyk hünäri kämilleşdiriş okuwlary, Soýuz magaryf ministrliginiň,Pedagogiki ylymlar, jemgyýetçilik ylymlary Akademiýalarynyň, “Bilim” jemgyýetiniň geçirýänýygnaklaryna-da iki gün öňünden baryp, iki gün soňundan gaýdardym. Bu günlerde ylmy halypamNikolaý Aleksandrowiç Baskakow bilen, Dil bilimi, Rus dili institutlaryndaky uly alymlara duşup, olarbilen pikir alşardym. Ylmy kitaphanalardan täze çeşmeleri wagt tapdygymdan öwrenerdim, galanlarynyhasaba alardym”.Bu uzaga çeken irginsiz zähmetiň netijeleri alymyň “Türkmen dilinde ekerançylyk leksikasynyňtaryhy ösüşi we häzirki stukturasy” temasynda 1983-nji ýylda jemagat öňünde goran doktorlykdissertasiýasynda jemlendi.Doktorlyk derejesi üçin alnyp barlan derňewleriň aýry-aýry meselelerine degişli alymyňmakalalary dürli ylmy ýazgylarda, žurnallarda çap edildi.Şunuň bilen birlikde M.Penjiýew düýpli derňewleriň jemlerini - “Türkmen diliniň ekerançylykleksikasy” /Aşgabat: Ylym, 1979, II, 5 ç.1./, “Türkmen diliniň professional leksikasy” /Aşgabat: Magaryf,1991, 14 ç.1./, “Ekerançylyk we toprakçylyk terminleriniň sözlügi” /Aşgabat: Ylym, 1993, 23 ç.1./,“Историческoе развитие и современная структура земледельческой лексики в туркменском языке”/Aşgabat: Ylym, 1991, 15 ç.1./, “Häzirki zaman türkmen dilinde sanlar”, Çärjew, 1962, 13,5 ç.1./ ýalyylmy monografiýalaryny neşir etdirdi.Bulardan başga M.Penjiýew özüniň okuw-pedagogik, jemgyýetçilik işleriniň daşyndan orta,ýokary mekdepleriň okuwçylary, talyplary üçin okuw kitaplaryny ýazmaga gatnaşdy. “Türkmen dili”:/R.Jumaýew bilen bilelikde/, rus mekdepleriniň 8 klaslary üçin “Türkmen dili”; Rus mekdepleriniň 9klaslary üçin taýýarlan okuw kitaplary ençeme gezek neşir edildi.“Türkmen dili” /R.Jumaýew, O.Çommadow bilen birlikde/ Türkmenistanyň ýokarymekdepleriniň rus dilli toparlary üçin okuw kitaby mugallymlar, talyplar üçin derwaýys gollanma boluphyzmat edýär.Kyrk ýyla ser uran ýokary mekdepdäki iş tejribesiniň ýene-de bir miwesi professorlarH.Nartyýew, A.Myradow bilen bilelikde ýokary mekdepleriniň türkmen dili we edebiýaty bölümleri üçinýazylan “Häzirki zaman türkmen dili. Sintaksis” kitabydyr.Onuň ilkinji neşiri 1998-nji ýylda mugallymlara, talyplara ýetirilipdi. Onuň millileşdirilip täzedenişlenen, üsti ýetirilen nusgasy 2002 ýylda /24 ç.l./ neşir edildi.Alymyň durmuşynyň we ylmy döredijilik ýolunyň jogapkärçilikli basgançagy 1988-nji ýyldayglan edilen bäsleşikli saýlawlara gatnaşyp, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniňAlymlar geňeşiniň karary bilen bu okuw jaýynyň Türkmen dili kafedrasynyň müdirligine saýlanandansoň başlanýar.Şol döwürde baş wezipe bolup durýan, orta we ýokary mekdepleriň işine düýpli özgerişlergirizmek, bilim almagyň üznüksiz ýollaryny berkitmäge, onuň baş ýörelgesiniň binýadyny umumy bilimberýän mekdepden gaýdýandygyny, ýokary mekdebiň geljekki ýaş hünärmenlere ýokary ahlakly, giňdünýägaraýyşly, watana, halka wepaly adamlar bolmak bilen, ussat hünärmenler edip ýetişdirmegindenugur alyp, täze wezipede işe girişýär.Onuň ýollary orta mekdepler bilen jebis gatnaşyga girip, usulyýet tejribesini täzeçe guramak,tejribeli mekdep mugallymlaryny kafedranyň işine çekmek, kafedranyň tejribeli agzalarynyň10
- Page 1 and 2: ISSN: 1301-2045EGE ÜNİVERSİTESİ
- Page 3 and 4: TÜRK DÜNYASI İNCELEMELERİ DERG
- Page 5 and 6: Mustafa TANÇ, Türk Dilinde Edilge
- Page 7 and 8: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaM
- Page 9 and 10: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa-
- Page 11 and 12: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa-
- Page 13: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaA
- Page 17 and 18: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaB
- Page 19 and 20: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaA
- Page 21 and 22: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowak
- Page 23 and 24: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 25 and 26: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 27 and 28: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 29 and 30: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa4
- Page 31 and 32: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa9
- Page 33 and 34: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa1
- Page 35 and 36: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa2
- Page 37 and 38: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaB
- Page 39 and 40: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaT
- Page 41 and 42: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaA
- Page 43 and 44: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaK
- Page 46 and 47: Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 48 and 49: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 50 and 51: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 52 and 53: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 54 and 55: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 56 and 57: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 58 and 59: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 60 and 61: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 62 and 63: Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 64 and 65:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 66 and 67:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 68 and 69:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 70 and 71:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 72 and 73:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 74 and 75:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 76 and 77:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 78 and 79:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 80 and 81:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 82 and 83:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 84 and 85:
Türkiyədə və Azərbaycanda Xalq
- Page 86 and 87:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 88 and 89:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 90 and 91:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 92 and 93:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 94:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 97 and 98:
Salim Çonoğlukullanmıştır. Kö
- Page 99 and 100:
Salim Çonoğluİmir'in Saraç tara
- Page 101 and 102:
Salim Çonoğluormandan ağaç taş
- Page 103 and 104:
Salim Çonoğlu- Kalkın, -dedi-, -
- Page 105 and 106:
Salim Çonoğluaydınlığı göreb
- Page 107 and 108:
Salim Çonoğluolarak bu kastedilme
- Page 109 and 110:
Fevzi Karademiraraştırmacı, “B
- Page 111 and 112:
Fevzi Karademir‣ Yer altında sı
- Page 113 and 114:
Fevzi KarademirHalk bilmecelerinde
- Page 115 and 116:
Fevzi KarademirAncak mekan olgusu,
- Page 117 and 118:
Fevzi Karademir‣ Kapıda kara oğ
- Page 119 and 120:
Fevzi Karademir2.1.4. Lugaz Kalıpl
- Page 121 and 122:
Fevzi Karademir‣ Ben bugün bir r
- Page 123 and 124:
Fevzi Karademir‣ Ah gidi âdem, i
- Page 125 and 126:
Fevzi Karademir‣ Uzun uzun urganc
- Page 127 and 128:
Fevzi Karademir‣ Kendi gider hind
- Page 129 and 130:
Fevzi Karademir‣ Uzaktan baktım:
- Page 131 and 132:
Fevzi Karademir‣ Babam kandil, de
- Page 133 and 134:
Fevzi Karademir‣ İki ayaklı fil
- Page 135 and 136:
Fevzi Karademir‣ Dünyanın dönd
- Page 137 and 138:
Fevzi KarademirKaynaklar ACIPAYAMLI
- Page 139 and 140:
Hasan Taner Kerimoğluİttihat ve T
- Page 141 and 142:
Hasan Taner Kerimoğluadamları da
- Page 143 and 144:
Hasan Taner Kerimoğlumeşrutiyetin
- Page 145 and 146:
Hasan Taner Kerimoğlutabiiyesi”n
- Page 147 and 148:
Hasan Taner KerimoğluAncak, hükü
- Page 149 and 150:
Hasan Taner KerimoğluCemiyetin yar
- Page 151 and 152:
Hasan Taner Kerimoğluyapılamayaca
- Page 153 and 154:
Hasan Taner KerimoğluEK: Fedakaran
- Page 156 and 157:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 158 and 159:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 160 and 161:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 162 and 163:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 164 and 165:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 166:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 169 and 170:
Nesrin SisYakut-Altay ve Kırgız T
- Page 171 and 172:
Nesrin SisYaman ise hatunu içinded
- Page 173 and 174:
Nesrin Sis74. Dogran eceŋ bolmasa,
- Page 175 and 176:
Nesrin SisAna gezer, kız gezer gar
- Page 177 and 178:
Nesrin SisAyal (kadın), ece (1. an
- Page 179 and 180:
Mübariz SüleymanliMehemmediyye”
- Page 181 and 182:
Mübariz Süleymanli4. Merkezi İda
- Page 183 and 184:
Mübariz Süleymanli1912-ci il Balk
- Page 185 and 186:
Mübariz Süleymanlibulunuyorlardı
- Page 187 and 188:
Mübariz Süleymanliocak 1915 senes
- Page 189 and 190:
Mübariz SüleymanliAtatürk ve Ner
- Page 191 and 192:
Mustafa TançEkin, Türkiye Türkç
- Page 193 and 194:
Mustafa TançBarça bul-u-l-gu kerg
- Page 195 and 196:
Mustafa Tançalmıştır. Bu eserde
- Page 197 and 198:
Mustafa TançBu dönemde, yine ünl
- Page 199 and 200:
Mustafa TançHac yolıdın kilgende
- Page 201 and 202:
Mustafa TançHarezm Türkçesinde i
- Page 204 and 205:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 206 and 207:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojia
- Page 208 and 209:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojige
- Page 210 and 211:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojiBu
- Page 212 and 213:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojiSa
- Page 214 and 215:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 216 and 217:
Efsane-Rivayetler ve Yer Adlarıele
- Page 218 and 219:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 220 and 221:
Uygurcadaki “büvi” Kelimesinin
- Page 222:
Uygurcadaki “büvi” Kelimesinin
- Page 225 and 226:
Muvaffak DuranlıPopov’un tek bir
- Page 227 and 228:
Muvaffak Duranlı23. “Yakutskie z
- Page 229 and 230:
3. Dipnotlarda "Ad Soyad" sıralama
- Page 231:
Milli Kütüphane, Milli Kütüphan