Myrat PenjıýewInstitutyň baş binasynyň öňünde abadanlaşdyrylan meýdançada Serkerde şahyryň belent heýkeligaldyrylýar.Şol ýyllarda döwletimizde mugallymlary taýýarlaýan baýry ýokary mekdepde 18 ugur boýunçagündizki bölüminde bäş müňe golaý, gaýybana bölüminde 1800 talyp bilim, terbiýe aldy.Ylymlaryň doktorlarynyň 14-si, ylymlaryň kandidatlarynyň 220-si, 100 dosent, 50 aspirant, 4doktorant institutda zähmet çekýärdi.Diňe bir bu ýokary mekdebiň durmuşynda uly waka bolman, welaýatyň halkynyň, ylmyjemgyýetçiliginiň durmuşynda hem Türkmen döwlet mugallymçylyk institutyna Beýik SaparmyratTürkmenbaşynyň Permany bilen Serkerde şahyr Seýitnazar Seýdiniň adynyň dakylmagy şatlykly wakabolupdy.Bu taryhy karara bagyşlanyp geçirilen dabaraly mejlisde Merhemetli Serdarymyza ähtnama kabuledildi. Onda şeýle diýilýär: “Siziň ukybyňyzyň, zehiniňiziň, pähim-paýhasyňyzyň perzendi bolanTürkmenistanyň Garaşsyzlygyna bary-ýogy bir ýyldan gowrak wagt geçdi. Bu gojaman taryh üçin öränaz möhlet. Her bir ata-enäniň mähriban perzendine mähir-muhabbetini, söýgüsini, yhlasyny siňdirişi ýaly,Siz hem Türkmenistanyň garaşsyzlygynyň berkarar bolmagy, onuň dünýä möçberinde ykrar edilmegiüçin şahsy mertligiň, gahrymançylygyň ajaýyp nusgasyny görkezdiňiz.Her bir halk özüniň Beýik Ogullary bilen şöhratlydyr. Siz türkmen halkynyň Beýik oglyhökmünde halkymyzyň ýaşaýşyny gowulandyrmakda, ony röwşen geljege alyp barmakda, türkmenhalkynyň milli aýratynlyklaryny, däp-dessurlaryny, medeni, ahlak mirasyny täzeden dikeltmekdäkitagallalaryňyz milli medeniýetimiziň, dilimiziň ösmegine aýdyň ýol açýar.Siziň her bir kabul edýän Permanyňyz şol ajaýyp maksadyň amala aşmasydyr.Her bir nakyly akyla barabar türkmen “Zer gadryny zergär biler” diýipdir. Munuň hakykatdygynySiziň türkmen halkynyň beýik ogullarynyň hatyrasyny saklaýşyňyz subut edýär.Türkmen döwlet pedagogik institutyna Türkmeniň beýik ogullarynyň biri – watançy şahyrSeýitnazar Seýdiniň adynyň dakylmagy munuň hakykatlygyny ýene bir gezek tekrarlaýar. SeýitnazarSeýdiniň ady biziň institutymyzyň işgärlerini, mugallymlaryny mähriban Diýarymyzy janymyz-tenimizbilen söýmäge, Türkmenistanyň garaşsyzlygy üçin ähli ukybymyzy, bilimimizi, gaýratymyzy sarpetmäge, gerek bolsa şirin janymyzy gurban etmäge borçly edýär. Türkmen döwletiniň berkararbolmagyny ärzuw eden, janyny orta goýan Seýitnazar Seýdi özüniň ölmez-ýitmez eserleri bilen nesillerehut şuny arzuw edipdi. Onuň şahsy durmuşy nesillere nusgalyk bolupdy.Siziň ylmyň ösmegine, hünärmenleriň taýýarlanyşyna aýratyn üns berýändigiňiz biziguwandyrýar. Munsuz dünýä siwilizasiýasynyň derejesine göterilmek mümkin däl.Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk instituty döwletimiz üçinmugallymlary taýýarlaýar. Mugallymlar nesilleriň terbiýeleýjileridir. Türkmenistanyň geljegi biziňnesilleri terbiýeleýşimize gönüden-göni baglydyr. Biz özümiziň ähli başarnygymyzy, bilimimizi Siziňalyp barýan syýasatyňyza bagyşlajakdygymyza Sizi ynandyrýarys”.M.Penjiýewiň ylmy-pedagogik gatnaşyklarynyň çygry giň. Arkalaşykly döwletlerde ýaşapişleýän türkşynas alymlar bilen gatnaşygyny dowam etdirýär. Türkiýe döwletiniň, Moskwanyň görnüklidilçileri, taryhçylary bilen arkalaşykly gatnaşyklarynyň netijesi halklar arasyndaky dostlyk, doganlyk,ylmy gatnaşyklarynyň berkemegine alyp gelýär. Moskwanyň döwlet uniwersitetinde türkmen diliniňokadylyp başlanmagy, beýleki gündogar dilleri bilen bir hatarda türkmen dili boýunça hünärmenleriňtaýýarlanyp başlanmagy M.Penjiýew bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Bu dünýä derejesindehatyralanýan uly okuw mekdebiniň çagyrmagy bilen türkmen dilinden sapak berýär. Orsýetuniwersitetleri üçin “Türkmen dili” okuw kitabyny ýazmaga gatnaşýar. Bu kitap diňe bir talyplar, ylmyişgärler, türkmen dilini öwrenýänler üçin hyzmat etmän, Garaşsyz Türkmenistan döwletiniň taryhyny,tebigatyny, däp-dessuryny, medeniýetini, garaşsyzlyk ýyllarynda gazananlaryny tanadýan çeşme bolarniýeti bilen ýazylypdyr.M.Penjiýew Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllaryndan başlap Türkiýe döwletiniň ylmy merkezleri,uniwersitetleri bilen ylmy gatnaşyklary ýola goýýar. Seljuk, Izmir uniwersitetlerine, Stambulda,Ankarada, Trabzonda geçirilen halkara gurultaýlaryna çagyrylýar we dokladlar bilen çykyş edýär.13
A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaAlym ýurdumyzyň içinde, GDA döwletlerinde dürli ýyllarda geçirilen ylmy forumlara gatnaşýar.Moskwada pedagogik ylymlary Akademiýasynda geçirilen Akademiki okaýyşlara /1991 ý./, Bakuşäherinde geçirilen bütünsoýuz konferensiýasyna /1957 ý./, Bişkekde /1970 ý./, Nöküsde /1974, 1990/,Almatyda /1991, 1992 ý.ý./ türki dilleri öwrenmegiň dürli ugurlaryna bagyşlanan Bütinsoýuzkonferensiýalaryna gatnaşýar we dokladlar bilen çykyş edýär.Alymyň türki dilleri öwrenmegiň dürli meselelerine bagyşlanan makalalary bu döwletleriňýygyndylarynda neşir edildi.M.Penjiýewiň türkşynaslyk ylmynda bitiren hyzmatlary nazarda tutulyp, 2000-nji ýylda daşaryýurt ylmy jemgyýetiniň agzalygyna – Türkiýe dilçilik jemgyýetiniň /Türk dili Kurumy/ hormatlyagzalygyna saýlanýar.M.Penjiýewiň tagallasy bilen ilki Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde, soňraSeýitnazar Seýdi adyndaky Mugallymçylyk institutynda bilim, terbiýe nazaryýeti /Pedagogika/,okatmagyň hususy usulyýetleri, psihologiýa ugurlary boýunça doktorlyk, kandidatlyk derejelerini almaküçin ýöriteleşdirilen Alymlar geňeşi işleýär.M.Penjiýew Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda dilleridegşirip, deňeşdirip öwrenmäge hem-de usulyýet, bilim, terbiýe nazaryýeti ylmyna baha berýän wealymlyk derejesini berýän geňeşiň işine hem gatnaşýar. Agzalan ylmy geňeşlerde otuzdan gowrakdoktorlyk, kandidatlyk dissertasiýalary goraldy. Magtymguly adyndaky Dil we edebiýat institutynyňýanyndaky Ýöriteleşdirilen geňeşiň agzasy hatarynda 18 ýylyň dowamynda /1984-1992 ý./ altmyşdangowrak goralan doktorlyk, kandidatlyk dissertasiýalara baha bermäge gatnaşýar.Bu abraýly geňeşde diňe Türkmenistanyň alymlary tarapyndan taýýarlanan dissertasiýalaraseredilmän, eýsem Azyrbaýjandan, Özbegistandan, Gazagystandan, Garagalpagystandan gelen alymlarhem alymlyk derejesini almak üçin dissertasiýalar goradylar.M.Penjiýew Türkmenistanda, Özbegistanda, Gazagystanda goralan 18 dissertasiýanyň resmiopponenti hatarynda çykyş edýär. Onuň ýolbaşçylygynda bäş sany ylymlaryň kandidatlary ýetişdirildi.Häzirki döwürde hem ençeme ýaşlara ýolbaşçylyk edýär.Garaşsyz Türkmenistanda işläp başlan Ýokary Attestasiýa Komitetiniň agzasy hatarynda Alymlargeňeşinde goralan dissertasiýalary tassyk etmäge – baha bermäge işjeň gatnaşýar /1992-1996 ý./.Şeýlelikde, M.Penjiýew Türkmenistanda dil biliminiň, usulyýet /metodika/, milli pedagogikanyň dürliugurlaryna degişli alym hünärmenleri taýýarlamaga önjeýli goşant goşan alymlaryň biridir.M.Penjiýew türkmen dil biliminiň dürli ugurlary boýunça ylmy iş ýazan alymdyr.Onuň türkmen diliniň täze milli elipbiýi, adalgalary kämilleşdirmegiň wajyp meseleleri, millidiliň şiwe gepleşiklerine gatnaşygynyň ýollary, oguz-orhan ýazuw ýadygärlikleriniň türkmen dilinegatnaşygy, altaý dil birligi, türk-mongol dilindäki leksiki barabarlyklar, gadymy suwaryş desgalaryna,daýhançylygyň iş gurallara degişli halk leksikasyny öwrenmegiň ähmiýeti barada makalalar toplumy,pars, arap, rus we türkmen dilleriniň arasyndaky leksiki arabaglanyşyklar, milli mekdeplerde we rus,özbek mekdepleriniň türkmen dilini okatmagyň mazmunyny millileşdirmegiň meseleleri, MukaddesRuhnamany öwretmegiň we onuň okuw kitaplaryndaky orny barasyndaky meselelere degişli ýazanmakalalary bu pikiriň aýdyň subutnamasydyr.Bu ugurlara degişli makalalar we kitapçalarda gozgalýan meseleler boýunça umumy maglumatlarteswirlenmän, belli-belli ugurlara degişli edilmeli işleriň ýollary, ähmiýeti barada hem gönükdiriji ýollarsalgy berilýär.M.Penjiýew özüniň durmuş ýolunda ugur görkezen, ylmy derňewlere baş goşmaga ýola salanylmyň muşakgatly ýollarynda bile işleşen, Türkmen milli magaryfynyň ösmeginde yz galdyran görnüklialymlaryň, magaryfçylaryň ömür we zähmet döredijiligi barada ýatlamalar ýazmagyny dowam etdirýär.A.Kekilow, Ş.Batyrow, N.A.Baskakow, G.O.Kandelinskiý, E.R.Tenişew, B.Çaryýarow, T.Täçmyradow,Ö.Abdyllaýew, H.Taňryberdiýew ýaly meşhur alymlar, H.Borjakow, D.Balakaýew, J.Kirmanow,B.Durdyýew, B.Akmyradow ýaly görnükli magaryfçylar barada ýazylan makalalar toplumy döwletimiziňmetbugat sahypalarynda neşir edildi. Bu ýatlamalar ylmyň, milli magaryfyň taryhy üçin, altyn asyrdazähmet çekjek ýaşlary terbiýelemekde ähmiýeti uludyr. Bu şahslaryň durmuş ýoly, ylymda, bilimde14
- Page 1 and 2: ISSN: 1301-2045EGE ÜNİVERSİTESİ
- Page 3 and 4: TÜRK DÜNYASI İNCELEMELERİ DERG
- Page 5 and 6: Mustafa TANÇ, Türk Dilinde Edilge
- Page 7 and 8: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaM
- Page 9 and 10: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa-
- Page 11 and 12: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa-
- Page 13 and 14: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaA
- Page 15 and 16: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 17: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaB
- Page 21 and 22: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowak
- Page 23 and 24: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 25 and 26: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 27 and 28: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa
- Page 29 and 30: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa4
- Page 31 and 32: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa9
- Page 33 and 34: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa1
- Page 35 and 36: A. Ýazberdiýew - M. Hudaýkulowa2
- Page 37 and 38: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaB
- Page 39 and 40: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaT
- Page 41 and 42: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaA
- Page 43 and 44: A. Ýazberdiýew - M. HudaýkulowaK
- Page 46 and 47: Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 48 and 49: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 50 and 51: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 52 and 53: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 54 and 55: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 56 and 57: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 58 and 59: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 60 and 61: Türk Halk Edebiyatında Anlatım A
- Page 62 and 63: Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 64 and 65: Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 66 and 67: Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 68 and 69:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 70 and 71:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 72 and 73:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 74 and 75:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 76 and 77:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 78 and 79:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 80 and 81:
Dinler Coğrafyası Işığında Bu
- Page 82 and 83:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 84 and 85:
Türkiyədə və Azərbaycanda Xalq
- Page 86 and 87:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 88 and 89:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 90 and 91:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 92 and 93:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 94:
Hisârî ve Eseri “Kit
- Page 97 and 98:
Salim Çonoğlukullanmıştır. Kö
- Page 99 and 100:
Salim Çonoğluİmir'in Saraç tara
- Page 101 and 102:
Salim Çonoğluormandan ağaç taş
- Page 103 and 104:
Salim Çonoğlu- Kalkın, -dedi-, -
- Page 105 and 106:
Salim Çonoğluaydınlığı göreb
- Page 107 and 108:
Salim Çonoğluolarak bu kastedilme
- Page 109 and 110:
Fevzi Karademiraraştırmacı, “B
- Page 111 and 112:
Fevzi Karademir‣ Yer altında sı
- Page 113 and 114:
Fevzi KarademirHalk bilmecelerinde
- Page 115 and 116:
Fevzi KarademirAncak mekan olgusu,
- Page 117 and 118:
Fevzi Karademir‣ Kapıda kara oğ
- Page 119 and 120:
Fevzi Karademir2.1.4. Lugaz Kalıpl
- Page 121 and 122:
Fevzi Karademir‣ Ben bugün bir r
- Page 123 and 124:
Fevzi Karademir‣ Ah gidi âdem, i
- Page 125 and 126:
Fevzi Karademir‣ Uzun uzun urganc
- Page 127 and 128:
Fevzi Karademir‣ Kendi gider hind
- Page 129 and 130:
Fevzi Karademir‣ Uzaktan baktım:
- Page 131 and 132:
Fevzi Karademir‣ Babam kandil, de
- Page 133 and 134:
Fevzi Karademir‣ İki ayaklı fil
- Page 135 and 136:
Fevzi Karademir‣ Dünyanın dönd
- Page 137 and 138:
Fevzi KarademirKaynaklar ACIPAYAMLI
- Page 139 and 140:
Hasan Taner Kerimoğluİttihat ve T
- Page 141 and 142:
Hasan Taner Kerimoğluadamları da
- Page 143 and 144:
Hasan Taner Kerimoğlumeşrutiyetin
- Page 145 and 146:
Hasan Taner Kerimoğlutabiiyesi”n
- Page 147 and 148:
Hasan Taner KerimoğluAncak, hükü
- Page 149 and 150:
Hasan Taner KerimoğluCemiyetin yar
- Page 151 and 152:
Hasan Taner Kerimoğluyapılamayaca
- Page 153 and 154:
Hasan Taner KerimoğluEK: Fedakaran
- Page 156 and 157:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 158 and 159:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 160 and 161:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 162 and 163:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 164 and 165:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 166:
Irak Türkmen Şairlerinden Hasan G
- Page 169 and 170:
Nesrin SisYakut-Altay ve Kırgız T
- Page 171 and 172:
Nesrin SisYaman ise hatunu içinded
- Page 173 and 174:
Nesrin Sis74. Dogran eceŋ bolmasa,
- Page 175 and 176:
Nesrin SisAna gezer, kız gezer gar
- Page 177 and 178:
Nesrin SisAyal (kadın), ece (1. an
- Page 179 and 180:
Mübariz SüleymanliMehemmediyye”
- Page 181 and 182:
Mübariz Süleymanli4. Merkezi İda
- Page 183 and 184:
Mübariz Süleymanli1912-ci il Balk
- Page 185 and 186:
Mübariz Süleymanlibulunuyorlardı
- Page 187 and 188:
Mübariz Süleymanliocak 1915 senes
- Page 189 and 190:
Mübariz SüleymanliAtatürk ve Ner
- Page 191 and 192:
Mustafa TançEkin, Türkiye Türkç
- Page 193 and 194:
Mustafa TançBarça bul-u-l-gu kerg
- Page 195 and 196:
Mustafa Tançalmıştır. Bu eserde
- Page 197 and 198:
Mustafa TançBu dönemde, yine ünl
- Page 199 and 200:
Mustafa TançHac yolıdın kilgende
- Page 201 and 202:
Mustafa TançHarezm Türkçesinde i
- Page 204 and 205:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 206 and 207:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojia
- Page 208 and 209:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojige
- Page 210 and 211:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojiBu
- Page 212 and 213:
Dilbilimsel Kuramlar ve İdeolojiSa
- Page 214 and 215:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 216 and 217:
Efsane-Rivayetler ve Yer Adlarıele
- Page 218 and 219:
Türk Dünyası İncelemeleri Dergi
- Page 220 and 221:
Uygurcadaki “büvi” Kelimesinin
- Page 222:
Uygurcadaki “büvi” Kelimesinin
- Page 225 and 226:
Muvaffak DuranlıPopov’un tek bir
- Page 227 and 228:
Muvaffak Duranlı23. “Yakutskie z
- Page 229 and 230:
3. Dipnotlarda "Ad Soyad" sıralama
- Page 231:
Milli Kütüphane, Milli Kütüphan