türk dünyası incelemeleri dergisi - 404 - Sayfa bulunamadı! - Ege ...

Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies,Cilt: VII, Sayı 2, Sayfa: 163-172, İZMİR 2007.KADINLA İLGİLİ TÜRKMEN ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİWoman Related Proverbs and Idioms in TurkmenNesrin SİS *ÖzetTürkmen Türkçesi Oğuz grubu lehçelerindendir. Bu çalışmada, Türk Dünyasının“ortak dil, ortak kültür” hedefine yakınlaşmasına bir katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Bundan dolayı, “Türkmen Nakılları ve Atasözü” adlı kitaptan hareketle Türkmen kültüründeçok önemli bir yeri olan atasözleri ve deyimler incelenerek, kadınla ilgili olanlardeğerlendirilmiştir. Ayrıca karşılaştırma yapmak amacıyla, Türkçedeki kadınla ilgili atasözüve deyimler araştırılmıştır. Çalışmalar, her iki alanda da kadına bakış açısı bakımından büyükbenzerlikler olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, Türkiye Türkçesiyle karşılaştırıldığında,Türkmen Türkçesinde kadınla ilgili kelimelerin çeşitlilik bakımından daha sınırlı olduğugörülmüştür.Anahtar Kelimeler: Türkmen Türkçesi, Atasözü, Deyim, Kadın, Anadolu.AbstractTurkmen Turkish is a dialect of Oghuz group. As the Turkish world come closer forthe purpose of “common language, common culture”, a contrubution to this purpose wasaimed in this study. For this reason, a book entitled “Turkmen Nakillari ve Atalarsözi” wascriticized. The idioms and proverbs taking very important place in Turkmen culture,werereviewed and woman related idioms and proverbs were determined. Additionally, womanrelated idioms and proverbs in Turkish were also searched for comparision purpose. Studiesshowed that, in the concept of woman, there is a big similarity in both area. On the otherhand, it was seen that woman related words, from the point of variety, were limited inTurkmen dialect when compared to Turkish.GirişKey Words: Turkmen Dialect, Proverb, Idiom, Woman, Anatolia.Türkmen Türkçesi, Oğuz grubu şivelerinin doğu kolundandır. Bundan dolayı Oğuz Türkçesininözellikleri Türkmen Türkçesinin karakteristiğini oluşturur 1 .Türkmen Türkçesinin dil özellikleri içerisinde dikkati çeken en önemli özelliklerinden biri aslîünlü uzunluklarını muhafaza etmesidir. Müşterek Türkçenin mirası olan ve bugün seyrek olarak bazı ağızve lehçelerde (mesela Yakutçadaki tek heceli kelimelerde) karşılaşılan, kısa ve uzun ünlüler arasındakikarşıtlığı en yaygın şekilde korur. O halde Türkmen Türkçesinde, Türk Dillerinin ana ses sistemindebulunduğu tasavvur edilen toplam onaltı (sekiz kısa, sekiz uzun) ünlü vardır. Uzun-kısa karşıtlığıfonolojik olarak geçerlidir 2* Yrd.Doç.Dr., İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Bölümü1 A. Buran ve E. Alkaya, Çağdaş Türk Lehçeleri, Türkiye ve Türk Dünyası İktisadi ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları,Elazığ (1999), s.252 L. Bazin, “Le Turkmene”, (Çeviren, E. Gemalmaz) PhTF I, Wiesbaden (1959), s.308163