Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów - Iwieniec

More documents

Recommendations

Info

Dokszyce – parafia p.w. Trójcy Przenajświętszej R-(...) Rubrycela lub schematyzmy czyli katalogi diecezjalne i zakonne z podaniem nazwy diecezji roku wyd ania (R-miń – diecezja mińska, R-moh – archidiecezja mohylowska, R-wil – diecezja lub archidiecezja wileńska, R-wł – diecezja włocławska, R-cap – kapucyni prowincji warszawskiej, R-dom - dominikańska). Rej. rejon (rkp.) rękopis R-DBK Sielicki Franciszek, Rejon Dołhinowsko – Budsławsko – Krywicki, Wrocław 1988. RgD-1653 Podymne z 1653 r. [Wilczewski W., Rejestr dymów dóbr duchowieństwa katolickiego diecezji wileńskiej z 1653 roku, „Nasza Przeszłość‖ T 101, Kraków 2004, s. 273-313]. RgD-1673 Podymne z 1673 r. Wilczewski W., Rejestr dymów dóbr duchowieństwa katolickiego diecezji wileńskiej z 1653 roku, „Nasza Przeszłość‖ T 103, Kraków 2005, s. 137-170]. ROA Ruska Oswoboditielna Armia rzym-kat. rzymsko-katolicki. s. siostra, jako siostra w zgromadzeniu zakonnym. SDB Salesiani di Don Bosco-Societas Sancti Francisci Salesii – (salezjanie). SłG Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1895, tomów XIV. (red.: B. Chlebowskiego, W. Sulmierskiego, W. Wasilewskiego). SAKW Kurczewski J., Kościół zamkowy czyli katedra wileńska w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju, cz. III Streszczenie aktów kapituły wileńskiej, Wilno 1913. sygn. Sygnatura Spis-1919 Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919), z mapa wydał Eugeniusz Romel, Lwów-Warszawa 1920. Synodus-1931 Synodus Archidiocesane Vilnensis (...) AD XCMXXXI diebus 9, 10 et 11 mensis luii, Wilno 1932. S-wil-1744 Synodus Dioecesana Vilnensis ab [...] Michaele Joanne Zienkowicz [...] episcopo Vilnensi [...] Anno Domini MDC- CXLIV, Diebus 10. 11. 12. M. Febr: celebrata [...] T. tom (TChr) chrystusowcy. ur. urodzony urz. W znaczeniu lat pełnienia urzędu np. ile lat proboszczem w. wioska WDP-1782 IAW sygn. 694-1-3487 - Wizytacja Dekanatu Połockiego r. 1782-1784. WAW Wiadomości Archidiecezji Wileńskiej. WAW-1927 I. Rosołowski, Dekanat Nadwilejski. Wołkołata, WAW 14/1927, s. 185-187, I. Rosołowski, Dekanat Nadwilejski (c.d.) 2. Wołkołata WAW 15/1927, s. 206-207 WAW-1929 I. Rosołowski, Dekanat Nadwilejski (c.d.) 9. Parafianów (9), w: WAW 2/1929, s. 24-26 w. wikary WKAwB Wiadomości Kościelne Archidiecezji w Białymstoku. WKL Wielkie Księstwo Litewskie z. zaścianek ZAGS Archiwum Urząd Stanu Cywilnego w Dokszycach na Białorusi. ZC Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo wileńskie na o bszarze Republiki Białorusi (A. Lewkowska, J. Lewkowski, W. Walczak), Warszawa 2006. zm. zmarł. ZSRR Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich ZWZ Związek Walki Zbrojnej ŻWP Żołnierz Wojska Polskiego 12
Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów – część 1 WSTĘP – czyli małe wyjaśnienie o geoeklezjologii. (wstęp do wydania z 2007 r.) Proszę wybaczyć, że ta „książeczka‖, która po objętości materiału mogłaby pretendować do rangi naukowego opracowania, w tak wielu miejscach nie oddaje charakteru historycznych dociekań i dowodzeń, a stanowi raczej próbę kronika rskiego odtworzenia dziejów tej jednej z wielu katolickich parafii na Białorusi. Przyczyna tego stanu mie ści się w tym, że powstała ta publikacja nie z powodów zdobywania tytułów naukowych, a jedynie z „potrzeby serca‖ czy też umiłowania miejsc, w których przyszło mi kiedyś pracować jako duszpasterzowi. Mówiąc krótko, właściwym celem powstania tej książki było zebranie materiału historycznego, jaki mam nadzieje, że pomoże w przygotowaniu jubileuszu czterystulecia istnienia parafii rzymsko-katolickiej w Dokszycach. Przez kilka lat pracy duszpasterskiej na Białorusi, wraz z mieszkającymi na tym terenie katolikami, niejako z obowiązku bo pełniąc urząd proboszcza, starałem się zbierać zachowane dokumenty czy fragmenty wspomnień o tym, czym była parafia Doks zycka do lat bezbożności. Wiadomości znajdowaliś my bardzo mało, ale i wtedy można było się zachwycać, że to prawie cztery wieki nieprzerwanej działalności katolików, którzy nie tylko zainteresowani byli wychwalaniem Boga w kościele, ale jako ludzie dbający o czystość swojego sumienia i jasność postaw moralnych, umieli włączyć się w historię tej ziemi powiększając jej piękno prawością postaw chrześcijańskich. Tytuł: Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów, 1 jaki został nadany tej pracy, sugeruje w pierwszej kolejności Chrystusowe działanie zmierzające do przywrócenia życia tym, w których istnienie można było już zwątpić, a ponadto określa miejsce tego działania, mówiąc wiec zarówno w tym co stworzone przez Boga i to co wytworzone przez człowieka. Chciałbym również uprzedzić, że jest to opisywanie podziału na to, co Boże i co ludzkie w granicach moralnych, b owiem dobro i zło, które wytwarzamy poprzez osobowe działanie, o ile chcemy oceniać w ramach takiej dyscypliny nauki jak historia czy polityka powinno być najpierw dostrzegane przez pryzmat ludzkiej działalności w odniesieniu do Pana Boga, czyli opowiadania się za lub przeciw Jego Królestwu. Sugerując taki podział, chcę jednocześnie przedstawić odniesienie do innych jeszcze granic, a mianowicie do przebiegającego blisko tego miejsca działu wodnego, który w tym mie jscu rozdziela Europę na dwa obszary: wschodni i zachodni, jako konsekwencję podziału na dwa zlewiska: północne [dorzecze Niemna i Dźwiny] i południowe [dorzecze Dniepru], jaki to stanowi zarazem symbol podziału wspomnianego Ko ntynentu na dwie orientacje kulturowe: cywilizację bizantyjską i łacińską, czego plastycznym obrazem są podziały wewnątrz chrześcijaństwa na prawosławie i katolicyzm. Nie wolno też zapominać o widocznych w tym miejscu granicach polityc znych i administracyjnych, bowiem z początkiem XX wieku, niedaleko od Dokszyc przebiegała granica podziału ideologicznego, pomiędzy państwem ZSRR a Rzeczpospolitą, natomiast wcześniej jeszcze widoczne tu były rozgraniczenia między województwami czy guberniami, a także powiatami, względnie diecezjami i dekanatami. Tych granic, a co za tym idzie, również określeń, że to już „kresy‖ tej lub innej administracji względnie orientacji kulturowej, jest tu naprawdę dużo i dobrze będzie pamiętać o tym wyjątkowym położeniu Doks zyc przy lekturze niniejszej pracy. Może nawet, warto na użytek tych niezbyt naukowych dociekań sformułować nowe pojęcie: geoeklezjologia, które zwróciłoby naszą uwagę na funkcjonowanie Kościoła w specyficznych warunkach, jakim staje się zastosowania coraz to nowych form przepowiadania Ewangelii, bo w całym tym opracowaniu chodzi właśnie o to, by czytelnik starał się odczytać na tle historii tych kilku miejscowości specyfikę swojego powołania w historii Ojczyzny i określił kierunek dalszej pielgrzymki w ramach tej wspólnoty, jaką stanowi Kościół, ta „ojczyzna wszystkich ojczyzn‖. Dzięki dotarciu do dokumentów archiwalnych, jakie przechowywane są w Wilnie 2 i Mińsku 3 udało się ubogacić [już w trakcie pisania pracy] tę początkowo suchą relację o barwne konkrety. Ale takie docieranie do materiałów w trakcie prowadzenia opisu, jak również nie profesjonalność w badaniu źródeł przysporzyć może wiele kłopotu czytelnikowi przyzwyczajonemu do bardziej naukowych publikacji. Proszę więc o wybaczenie, że przyspieszono wydanie tej pracy, zanim jeszcze uzupełniono ja o materiały z archiwów St. Petersburga czy W itebska 4 , ale wszystko zmierza ku temu, by stała się ona narzędziem pomagającym w „odświeżeniu pamięci‖ wielu parafian, jacy swoimi wspomnieniami, jako świadkowie przeżytych tu lat, mogliby uzupełnić jej treść. Przypomnę bowiem, że chodzi tu przede wszystkim o zebranie materiału do świętowania jubileuszu 400-lecia. 1 Początkowo książka miała mieć tytuł: „Na pograniczu dwóch światów‖ jednak w tym tytule zabrakło odniesienia do treści religijnych a sam tytuł został już wykorzystany w publikacji przez inne osoby. 2 Mówiąc szczerze, Wileńskie Archiwa były pierwszym miejscem poważniejszej kwerendy, dotarcie do zgromadzonych tam materiałów, zwłaszcza szeregu podstawowych akt jak dokument fundacji parafii z 1608 r. czy opis wizytacji z 1782 i 1828 r. pomogły uwierzyć, że nie wszystkie materiały przepadły i rozpocząć kwerendę po archiwach.. Tam też przypadkowe spotkanie z dr hab. H. Lulewiczem z Warszawy dopomogło w odnalezieniu materiałów dotyczących fundacji parafii jak i tekstów wizytacji z XVIII w. Kolejnym, kogo wypada wspomnieć w tym miejscu, to ks. prof. T. Krahel z WSD Białystok, jaki zwrócił mi uwagę na szerokość materiału zawartego w schematyzmach diecezjalnych. Cierpliwe odnajdywanie kolejnych ich egzemplarzy w bibliotekach seminaryjnych m. in. Białystok i Warszawa oraz zetknięcie się z największym ich zbiorem udostępnionym mi przez Archiwum Diecezji Włocławskiej pozwoliło na uzupełnienie powstającej pracy o szereg konkretnych nazwisk i dat. 3 Rewelacyjnym odkryciem dla pracy było odnalezienie w Mińskim Archiwum wielkiej liczby dokumentów z lat walki caratu z Kościołem katolickim, zwłaszcza przechowywana tam korespondencja jednego z dokszyckich proboszczów: ks. I. Radziwiło. Wprost nieocenioną warto ścią stała się księga zapisów udzielonych sakramentów w parafii Dokszyce, podająca informacje aż od 1740 r., jaka pomogła w skompletowaniu danych o XVIII w. losach parafii. Część materiału niestety nie mogła trafić jeszcze do rąk badacza, bo niekiedy udzielano informacji, że z braku odpowiedniego zachowania dokumentu nie wydaje się go (listę tych akt zamieściłem w zakończeniu pracy) i wymaga to ponownego szukania dostępu do nich, bo wydaje się, że chodzi tu też o dokumenty zastrzeżone z racji na nieco szkalujący opis Kościoła katolickiego pisany w latach sporów z Cerkwią prawosławną i dlatego dziś nie udostępnianych badaczom, warto więc kolejny raz o nie prosić, bo czas pomoże je uporządkować lub zwolni z klauzury zastrzeżon e. 4 Jak czytelnik zorientuje się z lektury, brakuje w tym opracowaniu dostępu do dokumentów przechowywanych w archiwach ZSRR, a pochodzących głównie z donosów kierowanych do NKWD lub z prac komisji śledczych powoływanych do procesów sadowych kapłanów represjonowanyc h w latach 1944-1980 na terenie parafii Dokszyce, Porpliszcze, Parafianów i Wołkołata. 13
Page 1 and 2: Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 11: Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 63 and 64:
Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 65 and 66:
. Po ukazie tolerancyjnym z 1905 r.
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
PARAGRAF 3: W diecezji witebskiej [
Page 107 and 108:
2. Statys ty ka ko lędo wa . Wskrz
Page 109 and 110:
Dodatek do części 1 - Wskrzeszeni
Page 111 and 112:
-do templo 44 , et aedifiiis Paroch
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
1608- 1794 - WKL 1795-1917 - Imperi
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
a. Cmentarze parafii Dokszyce Dodat
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
. W diecezji wileńskiej [1869-1882
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
PARAGRAF 2: Wolborowicze [Olborowic
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Można więc mówić o zbudowaniu o
Page 177 and 178:
Poc z. XI X w. - p r zyna le żnoś
Page 179 and 180:
1930- 1932 p robos zc ze m ks . Tad
Page 181 and 182:
ozpoczęto Msze św. w sali poczeka
Page 183 and 184:
iletów - gdyż wielu pracowało na
Page 185 and 186:
Część 2 b Sześć wieków katoli
Page 187 and 188:
Rozdział X Archidiakoński mająte
Page 189 and 190:
1491- 1492 - a rch id ia kone m ks
Page 191 and 192:
że czas ten to przede wszystkim ur
Page 193 and 194:
. Majątek w latach wojen moskiewsk
Page 195 and 196:
Wileńskiej. 90 Po zajęciu tych te
Page 197 and 198:
wizytacyjnych z tego 1654 roku, ten
Page 199 and 200:
1770- 1782 - p robos zc ze m ks . K
Page 201 and 202:
= 26 chrztów. 62 Prawdopodobnie po
Page 203 and 204:
1885- 1886 - „p .o .‖ probos zc
Page 205 and 206:
1906- 1914 - p robos zc ze m ks . S
Page 207 and 208:
-listycznym. 144 W styczniu 1921 r.
Page 209 and 210:
Struki. Formacja podzielona na kilk
Page 211 and 212:
miejsce jego następca na urzędzie
Page 213 and 214:
wobec najbiedniejszej ludności par
Page 215 and 216:
Tabela 72: 1989-1991 r. - Diecezja
Page 217 and 218:
---- ---- ---- w. Kolagi ---- ----
Page 219 and 220:
e. Cmentarze W miejscowości Parafi
Page 221 and 222:
Rozdział XII Wołkołata - parafia
Page 223 and 224:
1677 - kons e krac ja koś c io ła
Page 225 and 226:
-nowaniu w Wołkołacie przez pewie
Page 227 and 228:
-ność, bo średnio co drugi dzie
Page 229 and 230:
a. W diecezji wileńskiej [1870-192
Page 231 and 232:
W tym czasie obsługiwano lub tylko
Page 233 and 234:
1988- 1989 - p robos zc ze m o. P i
Page 235 and 236:
. Chronologia urzędu proboszcza w
Page 237 and 238:
d. Podział przestrzenny parafii Wo
Page 239 and 240:
f. Cmentarze w parafii Wołkołata
Page 241 and 242:
. W parafianowskiej parafii (1849-1
Page 243 and 244:
to liczniejszą obecnością dzieci
Page 245 and 246:
poczęto tę czynność od wynoszen
Page 247 and 248:
PARAGRAF 3: Kijakowo i Parafianów
Page 249 and 250:
Regularnie w czasie adwentowo-kolę
Page 251 and 252:
Dodatek do części drugiej Biehoml
Page 253 and 254:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 43-14
Page 255 and 256:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 694-5
Page 257 and 258:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 1781-
Page 259 and 260:
Aneks: Bibliografia, Indeks Dokumen
Page 261 and 262:
Aneks: Bibliografia, Indeks 5. Wile
Page 263 and 264:
Aneks: Bibliografia, Indeks - Chod
Page 265 and 266:
Aneks: Bibliografia, Indeks - Spis
Page 267 and 268:
Aneks: Bibliografia, Indeks 2. Czas
Page 269 and 270:
Aneks: Bibliografia, Indeks d. Koni
Page 271 and 272:
Nazwiska kapłanów i innych duchow
Page 273 and 274:
Lejbowicz A. Berka, - 51 Leśniewsk
Page 275 and 276:
D. Indeks nazw miejscowości Miejsc
Page 277 and 278:
Sienkowszczyzna, - 224 Sieliszcze,
Page 279 and 280:
Indeks - Wskrzeszenia na pograniczu
show all

Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów - Iwieniec

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?