Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów - Iwieniec

More documents

Recommendations

Info

Rozdział d. Zobrazowanie przestrzenne obszar parafii Kiemieszowce [Tabela 53]. [d = dwór, w = wieś, z = zaścianek, * = przy likwidacji parafii w 1886 r. wioska oddana do parafii Okołów pozostałe przyłączone do parafii Dokszyce] 1775 r. 1807 r. 1829 r. 1886 r. Niektóre nazwy dzisiaj d. Kiemieszowce w. Kiemieszowice d., m., w. Kiemieszowce Kiemieszowcy Кемешаўцы f. Bierozki f., w. Bieroski w. Bierozki Bierozki Бярозкі 147 w. Chocienie Chotkiewszczyzna d. Czyści d., w. Czyści d., w. Czyscie Czysta* Dołgie* Dombrówka w. Dąbrówka w. Dabrówka Dubrownik Dyrmundów w. Dyrmuntowo w. Dubowiki Dubowik f. Dzieruszki f., w. Dzierupli w. Dzieruski Dieruszki* Dyrmon Gliniszcze Gysziki* f. Hrebień d., w. Hrebień d. Hrebienie Grubień* Грабяні w. Huszczęki Izbiszcze f., w. Izbiszcze Ізьбішча f. Jacewszczyzna d., w. Jacewszczyzna d. Jacewszczyzna Jacewszczyzna* Józefowo z. Krzywe Kriwin Ludwinowo w. Łyszkiewiczyzna Łukień* w. Maciejowce Maciejowce Maciejowcy Małodziejów f., w. Mołodziejów d., w. Mołodzieżanie Mołodziewo d. Mikołajew d., w. Mikołayew d. Mikołajowce Nowosiółki f. Nowosiółki d. w. Nowosiółki Nowosiółki Навасёлкі w. Osinowik Osinowik f. Pociejów f., w. Paciejów z. Płowiennica w. Pisarejewo Pogorie Ponija Поня Postniewo* Płotoniszcze* f. Pupki f., w. Publa d., z. Pupki Pupki* Przywałki w. Pukary w. Repiszcze Rjepiszcze w. Słobudka Słoboda Слабада Słomianka d. Stanisławowo d. Stań-Król Stań Król* d. Staro Zaponie d. Stare Zaponie Stare Zapole d. Starosiele Starosiele w. Sochaninka Suchanówka d. Szklance m. Szklance m. Szklance Szklancy Шклянцы Szpjenck Szaszowka* f. Szylince f., w. Szelińce w. Szylince w. Tracewszczyzna Tracewszczyzna w. Tumienice Tutjenicy f. Usty d. Wieżki d., f. Wieszk d., w. Wieżki Wieżki* d. Wilejka Вілейка Wardomiczy Вардамічы w. Witunicze Witunicze Вітунічы d. Zaborze d., w. Zaborze d., w. Zaborze Zaborje Забор'е f. Zalesie Zalesie* w. Zapolle Zapole Zapole Nowe Запоньне Новае d. Zaponie d., w. Zaponie d., w. Zaponie Запоньне Zatisze* d. Zuzanowo Zusantowo 147 Dziś jest to siedziba odradzającej się parafii rzymsko-katolickiej, p.w. św. Wawrzyńca i św. Elżbiety w Bierozkach.. 148
Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów – część 2 Rozdział VII Bierezino - klasztor bernardynów i parafia p.w. Trójcy Przenajś więtszej Spis treści Paragraf 1: Klasztor i kościół bernardynów - Sanktuarium Maryjne – wotum ocalenia z „wojennego potopu”, *Tytułem wstępu, *1650-1669 – pierwsza fundacja kościoła w Berezyno, * Parafia w dekanacie połockim. A. Kościół i klasztor bernardynów Berezyno w czasach Rzeczpospolitej (1682- 1794 r.): *1682-1686 - fundacja kościoła i klasztoru bernardynów, *ok. 1710 – w czasach wojny północnej i epidemii, *1717-1731 – kościół i klasztor bernardynów na terenie parafii Lepiel, *1738 - o. Michał Hubicki, *1744 klasztor w parafii Korzeń, *1750-1765 - klasztor bernardynów Prowincji Litewskiej, *1782-1783 – o. Melchior Kozłowski, B. Parafia katolicka przy klasztorze bernardynów (1794-1832 r.) *1794-1797 - o. Sylwester Kobyliński, *1799 – o. Maksymus Boryczewski, *1801 - o. Liberiusz Jocho,*1802-1805 - o. Makary Szymankowicz, 1810-1817 - o. Epifani Widucki, *1820 - o. Hipacjusz Martuszewski, *1822-1826 – o. Honoriusz Starewicz, *1927-1829 - o. Leon Gajewski, C. Lata powstania listopadowego i kasata klasztoru – 1830-1832 r. 1830 – o. Cyprian Wolnierowski. Paragraf 2: Parafia Berezyno w świątyni pobernardyńskiej [1832-1905 r.], A. Czas popowstańczych represji 1832-1870: * 1841-1857 - ks. Tadeusz Rogowski, *1859-1866 - ks. Antoni Michalis, *1866-1870 - ks. Bolesław Somkowicz, B. Lata rusyfikacji liturgii i likwidacji parafii (1870-1904 r.), *1870-1874 - ks. Adolf Gorbatowski, *1874-1890 – vacat - parafia filialna Dokszyc, * 1890-1905 – lata bez kościoła (parafia pod opieką proboszcza z Dokszyc), Paragraf 3: Parafia Berezyno przy nowym kościele oraz w latach próby [1905-2009 r.]. A. Parafia przy neogotyckim kościele (1905-1923 r.) *1905- 1909 – starania o budowę kościoła, *1910-1912 – budowa nowego kościoła czyli odrodzenie parafii, *1912-1917 – czas odbudowy sumień, *1917-1922 – ks. Antoni Borysewicz, B. Zagłada parafii w czasie bolszewickiej „wojny sumień‖ (1923-1989 r.), *1923-1941 – parafia w ZSRR bez stałego duszpasterza, *1941-1944 - lata niemieckiej okupacji i partyzanckiego terroru, *po 1945 - likwidacja katolickiej parafii, C. Próba odbudowy (1990-2009 r.), *Dziś parafii. D. Zestawienie danych o osobach pełniących urząd gwardiana i proboszcza. Paragraf 4: Inne informacje o parafii Berezyno –cmentarze, kaplice, krzyże. A. Cmentarze z dawnego obszaru parafii Berezyno, dziś na terenie parafii Dokszyce i Uszacze, B. Kaplice z obszaru dawnej parafii, *Małe Dolce, *Czernica, C. Kościoły unickie *Berezyno, *Małe Dolce, *Damaszkiewicze, *Kwietcza, *Lipsk. PARAGRAF 1: Klasztor i kościół bernardynów - Sanktuarium Maryjne – wotum ocalenia z „wojennego potopu”. Tytułem wstępu. Spośród licznych drewnianych klasztorów bernardyńskich na Litwie (w obszarze dzisiejszej Białorusi), fundacji jakie szczyciły się posiadaniem „Cudownych Obrazów NMP‖, (a niestety podzieliły tragiczny los kasaty po powstaniu listop adowym) był dom zakonny w Berezyno. Dziś istnieją dwie takie miejscowość na terenie Republiki Biało ruskiej, obie nad rzeką o tej samej nazwie, ta większa położona w obłości (obwodzie) mińskiej jest dziś siedzibą władz rejonowych, druga całkiem zapomniana spadła do rangi małej wioski. Nie dane jej było odegrać tak sławnej roli Sanktuarium Maryjnego jak pobliski klasztor w Budsławiu, pewnie i dlatego że nie znaleźli się dobrodzieje, którzy by zatroszczyli się o budowę tu murowanej świątyni. Z czasem opuszczone zabudowania klasztorne zamieniono na plebanie, a później przejęła je prawosławna cerkiew. Tragedii losu dopełniło i to, że ziemie te po 1920 r. nie weszły w skład odrodzonej Rzeczpospolitej Polski i przez wiele lat podlegały procesowi ateizacji sowieckiej. Interesujące nas Bierezino 1 , kiedyś miasteczko z portem rzecznym nad Biereziną, jest dzisiaj już tylko wioską we wschodniej części rejonu Dokszyckiego w Witebskiej obłości na Białorusi, (odległą ok. 30 km od Dokszyc i 40 km od Lepiela), która wg spisu ludności z 1992 r. liczyła 593 mieszkańców. 2 Teren ten jednak wcześniej należał do bardziej zaludnionych, zaś o wczesnym zasiedleniu tego miejsca świadczyć mogą odkryte nieopodal wioski grodzisko pochodzące z III/IV wiek. 3 Później, jak podają dokumenty historyczne z końcu XIV w., była tu strażnica położona nad ważnym wodnym szlakiem komunikacyjnym. Dobra berezyńskie były we władaniu magnackiego rodu Manwidów, co potwierdza dokument Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda wystawiony dla przedstawiciela tego rodu Wojciecha, wojewody wileńskiego 4 . 1650- 1669 - p ie r ws za fund ac ja koś c io ła w Be re zyno . Dobra Bierezyńskie, zmieniając kolejno właścicieli, jakimi były rody Golszańskich, Czantoryskich, Tyszkiewiczów, mie jscowość dostaje się we władanie rodu Paców , którzy na początku XVII wieku rozbudowali ją jako miasteczko, a chyba najbardziej znanym jego właścicielem był Jan Kazimierz Pac, kiedy tą miejscowości, ok. 1650 r., określano jako Stare Bereziny. 5 W tym też okresie zaczyna się zapewne funkcjonowanie w miasteczku wspólnoty katolickiej, gdyż wiadomo, że w 1653 r. pobierano z dóbr kościelnych Berezyno podatek od 11 dymów, co dawało sumę 16/15 zł. 6 Była by to zarazem pierwsza wzmianka o istnieniu tu parafii katolickiej, czyli potwierdzenie fundacji jeszcze przed wojna moskiewską, nat omiast kolejne dane to informacje w dokumentach Synodu Sapiehy, jaki odbył się w roku 1669 w Wilnie, gdzie przy zesta - 1 Na określenie tej miejscowości używano także nazw: Bierezino, Berezyna, Wierchnije Bjerezino. 2 W. Nosewicz, Bjarazino, w: EHB T 1, s. 17. 3 Tamże; mowa o znalezionych w czasie prac archeologicznych materiałach kultury „sztychowej‖ ceramiki dnieprodzwińskiej, a takż e o istnieniu w tym terenie cmentarza kurhanowego. 4 Chodzi o dokument z 1408 roku, według którego otrzymane wcześniej przez niego dobra [m. in. chłopi poddani „biereżnicy‖] zost aje jako dziedziczna w rodzie Manwidów. W 2 poł. XV. wieku ród ten wygasł i przez wnuczki Wojciecha Manwida [Jadwigę i Zofie] Berezyna przechodzi do Radziwiłłów, a później Golszańskich. O Manwidach czytaj: W. Nasewicz, Monwidowicz, w: EHB T 5, s. 68, gdzie informacja, że Wojciech Manwid otrzymał to imię przy chrzcie, a od czasów unii horodelskiej [1413 r.] przyznano mu prawo posługiwania się herbem „Leliwa‖. W horeckiej włości [może chodzi o Korzeń] władał on dobrami: Biereziną, Gnieździłowem, Dziedziłowiczami, Domżericzami, Dokszycami i Mściżem. Ponadto imię Wojciecha Manwida pojawia się w historii katedry w Wilnie, jako pierwszy fundator altarii dla tego kościoła, por.: RgD-1653, s. 286, gdzie mowa o roku 1422. 5 H. Lulewicz, Jan Kazimierz Pac, w: PSłB T XXIV, s. 699-701, tam informacja, że był on w latach czterdziestych XVII w. właścicielem dóbr Stare Bereziny, Dolce i Małe Dolce, jakie w 1645 zastawił Tyszkiewiczowi ale w 1650 r. wrócił mu je król Jan Kazimierz. 6 Wilczewski W., Rejestr dymów dóbr duchowieństwa katolickiego diecezji wileńskiej z 1653 roku, „Nasza Przeszłość‖ T 101, Kraków 2004, s. 311, może jednak to być także przedstawienie innej parafii np.: Dolnej Biereziny. 149
Page 1 and 2:
Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
. Po ukazie tolerancyjnym z 1905 r.
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98: Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 105 and 106: PARAGRAF 3: W diecezji witebskiej [
Page 107 and 108: 2. Statys ty ka ko lędo wa . Wskrz
Page 109 and 110: Dodatek do części 1 - Wskrzeszeni
Page 111 and 112: -do templo 44 , et aedifiiis Paroch
Page 115 and 116: 1608- 1794 - WKL 1795-1917 - Imperi
Page 119 and 120: a. Cmentarze parafii Dokszyce Dodat
Page 141 and 142: . W diecezji wileńskiej [1869-1882
Page 147: Wskrzeszenia na pograniczu dwóch
Page 169 and 170: PARAGRAF 2: Wolborowicze [Olborowic
Page 175 and 176: Można więc mówić o zbudowaniu o
Page 177 and 178: Poc z. XI X w. - p r zyna le żnoś
Page 179 and 180: 1930- 1932 p robos zc ze m ks . Tad
Page 181 and 182: ozpoczęto Msze św. w sali poczeka
Page 183 and 184: iletów - gdyż wielu pracowało na
Page 185 and 186: Część 2 b Sześć wieków katoli
Page 187 and 188: Rozdział X Archidiakoński mająte
Page 189 and 190: 1491- 1492 - a rch id ia kone m ks
Page 191 and 192: że czas ten to przede wszystkim ur
Page 193 and 194: . Majątek w latach wojen moskiewsk
Page 195 and 196: Wileńskiej. 90 Po zajęciu tych te
Page 197 and 198: wizytacyjnych z tego 1654 roku, ten
Page 199 and 200:
1770- 1782 - p robos zc ze m ks . K
Page 201 and 202:
= 26 chrztów. 62 Prawdopodobnie po
Page 203 and 204:
1885- 1886 - „p .o .‖ probos zc
Page 205 and 206:
1906- 1914 - p robos zc ze m ks . S
Page 207 and 208:
-listycznym. 144 W styczniu 1921 r.
Page 209 and 210:
Struki. Formacja podzielona na kilk
Page 211 and 212:
miejsce jego następca na urzędzie
Page 213 and 214:
wobec najbiedniejszej ludności par
Page 215 and 216:
Tabela 72: 1989-1991 r. - Diecezja
Page 217 and 218:
---- ---- ---- w. Kolagi ---- ----
Page 219 and 220:
e. Cmentarze W miejscowości Parafi
Page 221 and 222:
Rozdział XII Wołkołata - parafia
Page 223 and 224:
1677 - kons e krac ja koś c io ła
Page 225 and 226:
-nowaniu w Wołkołacie przez pewie
Page 227 and 228:
-ność, bo średnio co drugi dzie
Page 229 and 230:
a. W diecezji wileńskiej [1870-192
Page 231 and 232:
W tym czasie obsługiwano lub tylko
Page 233 and 234:
1988- 1989 - p robos zc ze m o. P i
Page 235 and 236:
. Chronologia urzędu proboszcza w
Page 237 and 238:
d. Podział przestrzenny parafii Wo
Page 239 and 240:
f. Cmentarze w parafii Wołkołata
Page 241 and 242:
. W parafianowskiej parafii (1849-1
Page 243 and 244:
to liczniejszą obecnością dzieci
Page 245 and 246:
poczęto tę czynność od wynoszen
Page 247 and 248:
PARAGRAF 3: Kijakowo i Parafianów
Page 249 and 250:
Regularnie w czasie adwentowo-kolę
Page 251 and 252:
Dodatek do części drugiej Biehoml
Page 253 and 254:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 43-14
Page 255 and 256:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 694-5
Page 257 and 258:
Aneks: Bibliografia, Indeks F 1781-
Page 259 and 260:
Aneks: Bibliografia, Indeks Dokumen
Page 261 and 262:
Aneks: Bibliografia, Indeks 5. Wile
Page 263 and 264:
Aneks: Bibliografia, Indeks - Chod
Page 265 and 266:
Aneks: Bibliografia, Indeks - Spis
Page 267 and 268:
Aneks: Bibliografia, Indeks 2. Czas
Page 269 and 270:
Aneks: Bibliografia, Indeks d. Koni
Page 271 and 272:
Nazwiska kapłanów i innych duchow
Page 273 and 274:
Lejbowicz A. Berka, - 51 Leśniewsk
Page 275 and 276:
D. Indeks nazw miejscowości Miejsc
Page 277 and 278:
Sienkowszczyzna, - 224 Sieliszcze,
Page 279 and 280:
Indeks - Wskrzeszenia na pograniczu
show all

Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów - Iwieniec

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?