nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

More documents

Recommendations

Info

30 Jacek Jagielski [30] państwowego. To przywiązywanie znacznej wagi do kontroli społecznej nie marginalizowało, co prawda, zupełnie kontroli państwowej, ale przynajmniej w niektórych okresach obniżało zainteresowanie nią. Poza tym prowadziło niekiedy do zacierania granic między kontrolą społeczną i państwową, jak na przykład w wypadku traktowania w kategoriach organów kontroli społecznej rad narodowych, mających status organów władzy państwowej. Inną znamienną tendencją, jaką można dostrzec w kształtowaniu się kontroli państwowej w PRL, było przyznanie ważnej roli także kontroli gospodarczej i finansowej, postrzeganej jako kontrola wewnętrzna (resortowa). Przez długi czas podejmowane były próby wypracowania rozwiązań prawnych (znajdujących następnie zastosowanie w obowiązującym porządku prawnym) w dziedzinie kontroli wewnętrznej, traktowanej jako element kierownictwa w administracji. W sposób charakterystyczny przedstawiała się kontrola parlamentarna, co wiązało się z przyjęciem rozwiązań ustrojowych opartych na zasadzie jednolitości (a nie podziale) władzy państwowej, z której w konsekwencji wynikała pełna zwierzchność Sejmu wobec Rady Ministrów i ministrów. Jako cechę szeroko rozumianej kontroli państwowej w okresie Polski Ludowej można, z jednej strony, wskazać brak – przez większość tego okresu – kontroli sądowej w postaci sądownictwa administracyjnego (pomimo istnienia wzorca z okresu międzywojennego), z drugiej zaś – tendencję włączania do kontroli administracji instytucji prokuratury (najpierw w postaci tzw. nadzoru ogólnego prokuratury, później – prokuratorskiej kontroli przestrzegania prawa). Analizując kształtowanie się w czasach PRL kontroli państwowej w szerokim ujęciu, można wyróżnić w tym procesie cztery główne etapy: okres pierwszych lat po wojnie (1945–1949), okres wczesnych lat pięćdziesiątych (1950–1956), okres po 1956 r. do 1980 r., lata 1980–1989. Wskazana periodyzacja ma charakter całkowicie konwencjonalny, a u jej podłoża leży chęć wyróżnienia okresów – jak się wydaje – charakterystycznych z punktu widzenia zainteresowania problematyką kontroli ze strony doktryny, praktyki oraz władzy, podejmowania działań i dokonań w sferze instytucjonalnej tejże kontroli czy też możliwości zidentyfikowania pewnych ogólniejszych kierunków rozwojowych w dziedzinie kontroli państwowej. Przy wytyczaniu wspomnianych etapów dodatkową determinantą stały się w pewnej mierze daty znaczące dla powstania i kształtowania się głównych instytucji interesującej nas kontroli (na przykład ustanowienie NIK w 1949 r. czy jej przywrócenie w 1957 r., przywrócenie sądownictwa administracyjnego w 1980 r.).
[31] Instytucje kontroli państwowej w Polsce 31 Okres pierwszych lat powojennych (1945–1949) Wspomniany okres miał swoją specyfikę, na którą składały się szczególne zadania charakterystyczne dla pierwszych lat po zakończeniu wojny (sprawa granic i przesunięć terytorialnych, problem repatriacji ludności, odbudowa ze zniszczeń wojennych itd.), ale przede wszystkim wprowadzanie nowego ustroju społeczno- -politycznego, gospodarczego i państwowego. Te uwarunkowania rzutowały na kształtowanie się systemu kontroli w ogóle, w tym i kontroli państwowej. Jak już wspomniałem wcześniej, wobec wprowadzenia nowego ustroju opartego na idei państwa socjalistycznego, czerpiącego wzory ze Związku Radzieckiego, bardzo ważnym kierunkiem kontroli stała się kontrola społeczna, wiązana przede wszystkim z systemem rad narodowych. Warunki przebudowy ustrojowej skutkowały też przyjmowaniem swoistych rozwiązań w zakresie kontroli państwowej. Kontrola państwowa w ścisłym sensie znalazła wyraz po raz pierwszy w ustawie z 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych, która stwierdzała, że do czasu zorganizowania Najwyższej Izby Kontroli Państwa uprawnienia Izby przysługiwać będą Prezydium Krajowej Rady Narodowej, realizującemu je za pośrednictwem usytuowanego przy nim Biura Kontroli. Biuro Kontroli i jego terenowe delegatury obliczone były przede wszystkim na czas przejściowy i miały stanowić swoistą formę pośrednią, instytucjonalny pomost między NIK z okresu międzywojennego a wizją kontroli państwowej funkcjonującej w nowych warunkach ustrojowych 18 . Biuro Kontroli – od 1947 r. usytuowane przy Radzie Państwa, która zastąpiła Prezydium KRN – funkcjonowało do 1949 r. W 1949 r., ustawą z 9 marca 1949 r. o kontroli państwowej, reaktywowano Najwyższą Izbę Kontroli 19 . Rozwiązania przyjęte w tej ustawie zasadniczo kontynuowały tradycyjny – datujący się od okresu międzywojennego – model kontroli państwowej (sensu stricto) niezależnej od rządu i usytuowanej przy organach przedstawicielskich. Jest to warte odnotowania tym bardziej, że omawiane rozwiązania prawne funkcjonowały w czasie narastających tendencji centralistycznych i antydemokratycznych w sferze zarządzania sprawami społeczeństwa i państwa. Te uwarunkowania społeczno-ustrojowe i polityczne powodowały, że istniejący kształt kontroli państwowej nie był w pełni wykorzystywany. Obok kontroli państwowej w postaci wyodrębnionej instytucji – najpierw Biura Kontroli, a później NIK – istotnym składnikiem kontroli państwowej stała 18 Por. A. Sylwestrzak: Najwyższa Izba… , op. cit., s. 104. 19 Por. DzU nr 13, poz. 74. Jak uważa A. Sylwestrzak (w: Najwyższa Izba…, s. 122), ustawa ta wraz z odpowiednimi przepisami „Małej konstytucji” stanowiła jednolity system normatywny wyznaczający etap rozwoju NIK do 1952 r.
Page 1 and 2: [1] 1 WARSZAWA ROCZNIK LIV - NUMER
Page 3 and 4: [3] 3 Fot. KPRP Lech Kaczyński Pre
Page 5 and 6: [5] 5 Nie należy zapominać, że s
Page 7 and 8: [7] Plan pracy NIK 7 Fot. PAP/Micha
Page 9 and 10: [9] 9 przekonać, ile naprawdę są
Page 11 and 12: [11] Plan pracy NIK 11 Mirosław Se
Page 13 and 14: [13] 13 uproszczenia. Stąd też pr
Page 15 and 16: [15] 15 Jacek Jezierski Prezes Najw
Page 17 and 18: [17] 17 okolicznościami tak znacz
Page 19 and 20: [19] Plan pracy NIK 19 „KONTROLA
Page 21 and 22: [21] 21 Jacek Jagielski KSZTAŁTOWA
Page 23 and 24: [23] Instytucje kontroli państwowe
Page 29: [29] Instytucje kontroli państwowe
Page 45 and 46: [45] Emigracja zarobkowa Polaków 4
Page 47 and 48: [47] NOK w Europie 47 zorganizowane
Page 49 and 50: [49] NOK w Europie 49 w regionie w
Page 51 and 52: [51] NOK w Europie 51 w procesie us
Page 53 and 54: [53] NOK w Europie 53 Ze względów
Page 55 and 56: [55] NOK w Europie 55 Izba Obrachun
Page 57 and 58: [57] NOK w Europie 57 W Czechosłow
Page 59 and 60: [59] NOK w Europie 59 Podsumowując
Page 61 and 62: [61] NOK w Europie 61 przez parlame
Page 63 and 64: [63] Sport niepełnosprawnych 63 Wy
Page 65 and 66: [65] 65 KONTROLA PAŃSTWOWA WYKŁAD
Page 67 and 68: [67] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 81 and 82:
[81] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
[87] Naruszenie uczciwej konkurencj
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
[91] Refleksje o urzędnikach Izby
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
[97] Listy do redakcji 97 97 Fot. A
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
[103] Wypowiedź Prezesa NIK 103 10
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
[111] Współpraca międzynarodowa
Page 113 and 114:
[113] 113113
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
[121] Kolegium NIK 121 121 - 9 - pr
Page 123 and 124:
[123] 123 123 - 11 - Przechodząc d
Page 125 and 126:
[125] Recenzja 125 125 - 13 - W Poz
Page 127 and 128:
[127] Recenzja 127 127 - 15 - na kt
Page 129 and 130:
[129] Sygnały o książkach 129 12
Page 131 and 132:
[131] 131 145131 - 19 - organów ur
Page 133 and 134:
[133] 133 133 - 21 - lono na odpowi
Page 135 and 136:
[135] 135 135 - 23 - Kolegja Depart
Page 137 and 138:
[137] 137 SPIS TREŚCI Lech Kaczyń
Page 139 and 140:
[139] 139 Lech Kaczyński - Preside
Page 141 and 142:
162 Leon Kobyłecki [141] 141 165 K
show all

nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?