nr 1(1) - Najwyższa Izba Kontroli

64
[64]
doszkolenia na kursach dla urzędników Kontroli Państwowej – swoisty pierwowzór
aplikacji kontrolerskiej. Pokłosiem tych kursów były wydane po raz pierwszy
w 1931 r. i po raz drugi w 1937 r. „Wykłady wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli
Zenobjusza Rugiewicza wygłoszone na kursach doszkolenia dla urzędników Kontroli
Państwowej”, stanowiące pierwszy w historii NIK „podręcznik kontrolera”.
Przedstawiając wybór fragmentów tych wykładów, mam świadomość, że
jest to wybór subiektywny. Nie sposób jednak oddać całości poglądów na temat
ówczesnego systemu kontroli państwowej. Mimo to uważny czytelnik z łatwością
dostrzeże wiele elementów spójnych z dzisiejszym zdefiniowaniem roli tego
systemu w demokratycznym państwie oraz z dzisiejszą metodyką kontroli. Cechy
dobrej kontroli, takie jak rzetelność i obiektywizm, podobny do obecnego
sposób przeprowadzania czynności kontrolnych i ich dokumentowania czy standardy
sprawozdawcze, wskazują wyraźnie, że dorobek Najwyższej Izby Kontroli
w budowaniu nowoczesnych standardów kontroli ma głębokie źródło w tradycji.
Z tych względów, w dobie dyskusji o zmianach standardów, warto wrócić
pamięcią do owego dorobku kontroli państwowej i poświęcić choć chwilę refleksji
naszej kontrolerskiej zbiorowej mądrości, która sięga już dziewięćdziesięciu
lat. Czy jest to powód do dumy, czy tylko do zadumy – odpowiedź zostawiam
czytelnikom. Tych, którzy poczują niedosyt mam przyjemność poinformować, że
całość wykładów ukaże się niebawem drukiem w formie reprintu oryginalnego
przedwojennego wydania, znajdującego się obecnie w bibliotece Sejmu RP.
dr Jacek Szczerbiński
dyrektor Departamentu Strategii Kontrolnej NIK
*