nr 1(1) - Najwyższa Izba Kontroli

70
Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
[70]
z gmachów przewidziano bazy pod kolumny dwóch portyków z betonu, natomiast
bez żadnej potrzeby i korzyści dla trwałości budynku zrobiono bazy granitowe
ciosane. Zwiększyło to zupełnie niecelowo wydatek o 18.000 zł. [...]
[…] Rozpoczęto budowę uznanych za potrzebne warsztatów. Budowa była
przewidziana w budżecie, a więc czynność była legalna. Roboty wykonano prawidłowo
i nie drogo – a więc z należytą oszczędnością. Ale z braku kredytów
w następnych okresach robotę przerwano. Skarb dokonał znacznego wydatku,
a nie ma z tego pożytku. Więc oczywiście wykonana czynność gospodarcza okazała
się niecelową […].
Oczywiście, że zarządzenia finansowo-gospodarcze administracji, które
w skutkach swych były dla Skarbu szkodliwe, nie mogą być przez Kontrolę uznane
za słuszne.
Na tym miejscu należy jeszcze zaznaczyć, że dla istoty rzeczy byłoby obojętne,
gdyby ustawa nie zastrzegała, że spełniając swe zadania „Kontrola bada, czy
czynności gospodarcze władz i urzędów były oszczędne i celowe”. Kontrola Państwowa
i w tym wypadku miałaby obowiązek badać gospodarkę władz i urzędów
pod każdym względem, gdyż art. 9 Konstytucji powołał Najwyższą Izbę Kontroli
do kontroli gospodarki finansowej bez żadnych zastrzeżeń: a więc do kontroli
wszechstronnej […].
Ażeby Kontrola mogła zbadać, względnie sprawdzić, czynności finansowo-
-gospodarcze, musi mieć zapewniony dostęp do aktów, rachunków, ksiąg i dokumentów.
To też Ustawa zastrzega delegatom Kontroli Państwowej prawo ich
badania, a właściwe władze i urzędy obowiązuje dawać delegatom Kontroli Państwowej
potrzebne wyjaśnienia tak ustne, jak i na piśmie. […]
Ustawa nie wyjaśnia, o jakich aktach, dokumentach i dowodach jest mowa.
Ale, oczywiście, delegatom Kontroli, powołanym do badania czynności finansowo-gospodarczych,
mogą być potrzebne tylko dowody i dokumenty dotyczące
tej gospodarki, a nie wszelkie akta o charakterze administracyjnym, nie mające
nic wspólnego z gospodarką finansową. Wyjaśnienia od władz i urzędów można
również żądać tylko w sprawach finansowo-gospodarczych.
Do bardzo poważnych zadań, do których powołuje Kontrolę Państwową
art. 12 ustawy, należy uzgadnianie wszelkiego rodzaju przepisów kasowych i rachunkowych,
wydawanych przez Ministerstwo Skarbu, jak również i przez inne
Ministerstwa, dla różnego rodzaju władz i urzędów państwowych. […]
Nareszcie do zadań Kontroli Państwowej należy badanie zamknięć rachunków
Państwa i przedstawianie uwag o wykonaniu budżetu za poszczególne okresy.
Uwagi te oraz wnioski o udzieleniu lub odmówieniu Rządowi absolutorium
Kontrola Państwowa przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej, Sejmowi