nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

More documents

Recommendations

Info

32 Jacek Jagielski [32] się w omawianym czasie kontrola wewnętrzna (resortowa). Unormowania tej kontroli dokonano już w 1948 r. uchwałą Rady Ministrów z 26 kwietnia 1948 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania kontroli wewnętrznej w urzędach, instytucjach i przedsiębiorstwach państwowych oraz jej współpracy z kontrolą państwową i społeczną 20 . Uchwała ta ukształtowała system kontroli wewnętrznej, oparty na następujących założeniach: a) wyodrębnienie w resortach organów kontroli jako osobnego pionu organizacyjnego (na czele z departamentem lub biurem kontroli); b) powiązanie jednostek kontroli organizacyjnie i funkcjonalnie; c) oddzielenie funkcji kontrolnych od funkcji operatywnego zarządu; d) podporządkowanie organów kontroli służbowo tylko ministrowi bądź kierownikowi tej jednostki organizacyjnej, do której były przydzielone. W tym kształcie kontrola resortowa działała do 1952 r. Kontrolę państwową w szerokim sensie wiązać można w tym okresie także z funkcjami kontrolnymi różnych organów kształtującego się aparatu administracyjnego (na przykład organów typu inspekcyjnego czy też organów kontroli w strukturach tworzonej administracji rządowej i samorządu terytorialnego). W pierwszych latach powojennych podjęta została dyskusja nad przywróceniem sądowej kontroli administracji. Punktem wyjścia było posiadanie przez sądownictwo (Naczelny Trybunał Administracyjny) umocowania w Konstytucji marcowej, do której odwoływały się deklaracje nowej władzy. Jednak ten szczególnie istotny fragment kontroli państwowej nie został reaktywowany, aczkolwiek podstawy prawne Naczelnego Trybunału Administracyjnego (rozporządzenie Prezydenta RP z 1932 r.) nie zostały formalnie uchylone. Dla pominięcia instytucji sądownictwa administracyjnego po wojnie decydujące znaczenie miały – jak się wydaje – względy natury ideologicznej i politycznej. Polegały one na kwestionowaniu sprzeczności interesów i praw jednostki i władzy publicznej w państwie socjalistycznym (które miało urzeczywistniać interesy wszystkich członków społeczeństwa), a w konsekwencji prowadziły do podważenia potrzeby poddawania stosunków pomiędzy administracją a jednostką odrębnej władzy sądowej. Stąd do idei sądowej kontroli podchodzono w sposób nader wstrzemięźliwy, a rozpatrywanie ewentualnych sporów między administracją a obywatelem widziano przede wszystkim na płaszczyźnie procedur administracyjnych. Takie podejście do kontroli sądowej ciążyło na poglądach władzy przez wiele lat. Można dodać, że o ile sądownictwo administracyjne w postaci NTA (czy innych instytucji sądownictwa ogólnego) nie zostało reaktywowane, o tyle przez dość długi czas (lata 1946–1974) działało, acz w postaci niezbyt rozbudowanej, 20 MP nr 51, poz. 292.
[33] Instytucje kontroli państwowej w Polsce 33 sądownictwo administracyjne szczególne, a mianowicie sądy ubezpieczeń społecznych. Tworzyły je okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych i Trybunał Ubezpieczeń Społecznych. Lata 1950–1956 Wskazany powyżej przedział czasowy to okres, który przyniósł istotne zmiany w obrazie kontroli państwowej, związane z centralizacją władzy publicznej i nasilaniem się tendencji autorytarnych i antydemokratycznych w płaszczyźnie społeczno-politycznej oraz zawiadywania sprawami publicznymi. Zmiany te odnosiły się przede wszystkim do kontroli sprawowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli. Uchwalona 22 lipca 1952 r. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nie zawarła żadnej wzmianki o NIK, a także o kwestii kontroli państwowej w ogóle. Następnie zaś NIK została zniesiona i zastąpiona – w imię wyimaginowanych postulatów zapewnienia organom naczelnym kontroli bardziej operatywnej – resortem kontroli. Zmiana ta dokonana została ustawą z 22 listopada 1952 r. o kontroli państwowej 21 , która ustanowiła urząd Ministra Kontroli Państwowej, kierującego Ministerstwem Kontroli Państwowej powołanym w miejsce NIK. Kontrola sprawowana przez niego włączona była do systemu aparatu administracyjnego i stanowiła instrument kontrolny wobec niższych ogniw aparatu administracyjnego. Ograniczała się do oceny działalności terenowych organów administracji i jednostek gospodarczych. Nie podlegały jej natomiast organy naczelne i centralne, co de facto prowadziło do całkowitego wyłączenia ich spod obiektywnego działania kontroli. Utworzenie urzędu Ministra Kontroli Państwowej oznaczało wprowadzenie zupełnie innego niż w wypadku NIK modelu realizacji kontroli państwowej. W miejsce kontroli niezależnej od administracji, usytuowanej na zewnątrz aparatu administracyjnego i powiązanej z parlamentem, wykreowana została kontrola stanowiąca jedno z ogniw administracji rządowej, będąca w istocie instrumentem kontrolowania terenowych jednostek gospodarczych, pozostawiająca poza swoim zasięgiem praktycznie całą administrację centralną. W efekcie reforma z 1952 r. zrywała z ugruntowującą się – i mającą ciągłość historyczną – koncepcją oparcia kontroli państwowej na systemie odrębnych, niezależnych organów, działających pod zwierzchnictwem Sejmu. W kontekście ówczesnych warunków ustrojowych i rzeczywistości politycznej omawiana reforma była konsekwencją centralizacji oraz „błędów i wypaczeń” w odniesieniu do kontroli państwowej. Z tych też powodów należałoby ją poddać jednoznacznie krytycznej ocenie. 21 DzU nr 47, poz. 316.
Page 1 and 2: [1] 1 WARSZAWA ROCZNIK LIV - NUMER
Page 3 and 4: [3] 3 Fot. KPRP Lech Kaczyński Pre
Page 5 and 6: [5] 5 Nie należy zapominać, że s
Page 7 and 8: [7] Plan pracy NIK 7 Fot. PAP/Micha
Page 9 and 10: [9] 9 przekonać, ile naprawdę są
Page 11 and 12: [11] Plan pracy NIK 11 Mirosław Se
Page 13 and 14: [13] 13 uproszczenia. Stąd też pr
Page 15 and 16: [15] 15 Jacek Jezierski Prezes Najw
Page 17 and 18: [17] 17 okolicznościami tak znacz
Page 19 and 20: [19] Plan pracy NIK 19 „KONTROLA
Page 21 and 22: [21] 21 Jacek Jagielski KSZTAŁTOWA
Page 23 and 24: [23] Instytucje kontroli państwowe
Page 31: [31] Instytucje kontroli państwowe
Page 45 and 46: [45] Emigracja zarobkowa Polaków 4
Page 47 and 48: [47] NOK w Europie 47 zorganizowane
Page 49 and 50: [49] NOK w Europie 49 w regionie w
Page 51 and 52: [51] NOK w Europie 51 w procesie us
Page 53 and 54: [53] NOK w Europie 53 Ze względów
Page 55 and 56: [55] NOK w Europie 55 Izba Obrachun
Page 57 and 58: [57] NOK w Europie 57 W Czechosłow
Page 59 and 60: [59] NOK w Europie 59 Podsumowując
Page 61 and 62: [61] NOK w Europie 61 przez parlame
Page 63 and 64: [63] Sport niepełnosprawnych 63 Wy
Page 65 and 66: [65] 65 KONTROLA PAŃSTWOWA WYKŁAD
Page 67 and 68: [67] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 83 and 84:
[83] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 85 and 86:
[85] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 87 and 88:
[87] Naruszenie uczciwej konkurencj
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
[91] Refleksje o urzędnikach Izby
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
[97] Listy do redakcji 97 97 Fot. A
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
[103] Wypowiedź Prezesa NIK 103 10
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
[111] Współpraca międzynarodowa
Page 113 and 114:
[113] 113113
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
[121] Kolegium NIK 121 121 - 9 - pr
Page 123 and 124:
[123] 123 123 - 11 - Przechodząc d
Page 125 and 126:
[125] Recenzja 125 125 - 13 - W Poz
Page 127 and 128:
[127] Recenzja 127 127 - 15 - na kt
Page 129 and 130:
[129] Sygnały o książkach 129 12
Page 131 and 132:
[131] 131 145131 - 19 - organów ur
Page 133 and 134:
[133] 133 133 - 21 - lono na odpowi
Page 135 and 136:
[135] 135 135 - 23 - Kolegja Depart
Page 137 and 138:
[137] 137 SPIS TREŚCI Lech Kaczyń
Page 139 and 140:
[139] 139 Lech Kaczyński - Preside
Page 141 and 142:
162 Leon Kobyłecki [141] 141 165 K
show all

nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?