nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

More documents

Recommendations

Info

54 Marzena Paszkowska [54] Jego działalnością kieruje Kontroler i Audytor Generalny, będący najwyższym jednoosobowym organem kontroli państwowej. Jest on niezależny od władzy wykonawczej i sądowniczej, mianowany przez królową na podstawie wniosku skierowanego do Izby Gmin przez premiera, działającego w porozumieniu z przewodniczącym parlamentarnej Komisji ds. Rachunków Publicznych. Nie istnieje prawnie określona kadencja sprawowania funkcji Kontrolera i Audytora Generalnego, który jest urzędnikiem Izby Gmin. Jego odwołanie może nastąpić tylko na wniosek obu izb parlamentu. „Brytyjska narodowa instytucja kontroli państwowej nie mieści się w koncepcji trójpodziału władzy. Jest niezależna od sądownictwa i egzekutywy, nie jest jednak legislatywą, choć uwzględniając, iż Kontroler i Audytor Generalny jest urzędnikiem Izby Gmin, a także biorąc pod uwagę jego związek z Komisją ds. Rachunków Publicznych, można go określić jako organ wspomagający Izbę Gmin w wykonaniu funkcji kontrolnej wobec organów władzy wykonawczej państwa. Kontroler i Audytor Generalny jest naczelnym organem kontroli państwowej, gdyż swoją działalnością obejmuje obszar całego kraju, podejmuje decyzje w sprawie postępowania kontrolnego samodzielnie i ostatecznie, w tym weryfikuje ustalenia kontroli jedynie w postępowaniu prowadzonym przez ten organ. Jest wyodrębniony funkcjonalnie i organizacyjnie, ma najszerszy zakres kompetencji kontrolnych wobec organów władzy wykonawczej” 24 . Naczelne organy kontroli państwowej po I wojnie światowej W tej części artykułu będzie mowa o państwach europejskich, które wprowadziły lub też zreorganizowały kontrolę państwową w nowych realiach po zakończeniu I wojny światowej. Do tej grupy należą między innymi: Niemcy, Austria, Czechosłowacja i Polska 25 . [Polskie instytucje kontroli państwowej zostały przedstawione w artykule prof. Jacka Jagielskiego na s. 21-43 – przyp. red.]. W Niemczech ustawa z 31 grudnia 1922 r., regulująca prawo budżetowe, określiła również organizację Izby Obrachunkowej. Jej pierwowzorem była pruska Gmin, „Kontrola Państwowa” nr 1/1995, s. 151-167; M. Bolek, M. Góra: Narodowy Urząd Kontroli Wielkiej Brytanii – niektóre aspekty działalności kontrolnej i organizacji, „Kontrola Państwowa” nr 2/1996; Z. Dobrowolski: Ciągłość i zmiana…, s. 44 i nast. 24 Z. Dobrowolski: Ciągłość i zmiana…, s. 46. Tzw. rozwiązanie brytyjskie w zakresie kontroli państwowej zostało przyjęte m.in. w Danii, Irlandii. 25 Por. m.in. A. Sylwestrzak: Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 1997; R. Szawłowski: Najwyższe państwowe organy kontroli II Rzeczypospolitej: Najwyższa Izba Kontroli Państwa 1919-1921 i Najwyższa Izba Kontroli 1921-1939, Najwyższa Izba Kontroli na Uchodźstwie 1940-1945/1991, Warszawa 2004; Kontrola państwowa w Polsce. Geneza i rozwój naczelnych organów 1808-1980, oprac. S. Kałużny, J. Szczepaniak, Warszawa 1980.
[55] NOK w Europie 55 Izba Obrachunkowa, utworzona dekretem z 27 marca 1872 r. 26 Ustawodawca niemiecki kontynuował rodzimą tradycję Izby Obrachunkowej jako organu ściśle kontrolnego, bez uprawnień jurysdykcyjnych, na czym polegała zasadnicza różnica w porównaniu z modelem francuskim 27 . W wypadku Republiki Federalnej Niemiec (RFN) kształtowanie się problemu kontroli nastąpiło przez likwidację instytucji byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) i przejęcie w to miejsce postanowień Konstytucji RFN z 1949 r. Federalna Izba Obrachunkowa została powołana artykułem 114 ust. 2 ustawy zasadniczej 28 . Stwierdza się w nim, że Izba oparta jest na niezawisłości sędziowskiej jej członków, bada sprawozdanie pod kątem prawidłowości i gospodarności działalności budżetowej i gospodarczej, składa również – obok rządu federalnego – sprawozdanie ze swej działalności Bundestagowi i Bundesratowi. Współcześnie działalność Federalnej Izby Obrachunkowej reguluje ustawa z 11 lipca 1985 r., stanowiąca, iż Izba, będąc „jednym z najwyższych urzędów federalnych”, jest organem „niezależnym”, podlegającym tylko ustawie. Na czele Izby stoi prezydent i wiceprezydent, mianowani na 12-letnią kadencję. Wybiera ich Bundestag i Bundesrat na wniosek rządu, natomiast samej nominacji dokonuje prezydent RFN, mianujący także innych członków Izby na wniosek prezydenta Federalnej Izby Obrachunkowej. Izba kontroluje gospodarkę finansową rządu federalnego, krajów związkowych oraz przedsiębiorstw państwowych. Przedmiotem inspekcji są dochody i wydatki, ich legalność, wydajność, oszczędność, upoważnienia do zaciągania zobowiązań oraz majątek kontrolowanych jednostek. Oprócz tego Izba może badać działalność innych jednostek pod kątem gospodarności i celowości, o ile wykonują one budżet, gospodarują mieniem państwowym lub otrzymują dotacje. Prywatne przedsiębiorstwa mogą podlegać kontroli tylko wtedy, gdy państwo jest ich akcjonariuszem bądź udziałowcem, a stowarzyszenia lub fundacje – jeśli Federacja lub kraj związkowy jest jego członkiem. Gospodarka finansowa krajów związkowych oraz samorządu terytorialnego kontrolowana jest przez krajowe izby obrachunkowe. Federalna Izba Obrachunkowa i krajowe 26 O historii najwyższych organów kontroli w Prusach do lat siedemdziesiątych XIX w. por. R. Szawłowski: Najwyższe państwowe organy kontroli w Polsce w XIX wieku., s. 200 i nast. 27 Prawo budżetowe z 1922 r. (§ 118) stanowiło: „Izba Obrachunkowa jest najwyższą władzą państwową, samodzielną w stosunku do rządu Rzeszy, a podlegającą tylko prawu”. 28 Por. R. Krawczyk: Federalna Izba Obrachunkowa w Niemczech – porównania i wnioski, „Kontrola Państwowa” nr 5/1992; J. Mazur: Niemiecka ustawa z 1985 r. o Federalnej Izbie Obrachunkowej, „Kontrola Państwowa” nr 4/1993, s. 104-113; H. Siedentkopf: Kontrola administracji przez izby obrachunkowe, [w:] Najwyższe organy kontroli w państwach demokratycznych. Wybór artykułów, Warszawa 1992, s. 102-116; H. Wedel: Status prawny i zadania Federalnej Izby Obrachunkowej Niemiec, „Kontrola Państwowa” nr 5/1999 , s. 114-124;
Page 1 and 2:
[1] 1 WARSZAWA ROCZNIK LIV - NUMER
Page 3 and 4: [3] 3 Fot. KPRP Lech Kaczyński Pre
Page 5 and 6: [5] 5 Nie należy zapominać, że s
Page 7 and 8: [7] Plan pracy NIK 7 Fot. PAP/Micha
Page 9 and 10: [9] 9 przekonać, ile naprawdę są
Page 11 and 12: [11] Plan pracy NIK 11 Mirosław Se
Page 13 and 14: [13] 13 uproszczenia. Stąd też pr
Page 15 and 16: [15] 15 Jacek Jezierski Prezes Najw
Page 17 and 18: [17] 17 okolicznościami tak znacz
Page 19 and 20: [19] Plan pracy NIK 19 „KONTROLA
Page 21 and 22: [21] 21 Jacek Jagielski KSZTAŁTOWA
Page 23 and 24: [23] Instytucje kontroli państwowe
Page 45 and 46: [45] Emigracja zarobkowa Polaków 4
Page 47 and 48: [47] NOK w Europie 47 zorganizowane
Page 49 and 50: [49] NOK w Europie 49 w regionie w
Page 51 and 52: [51] NOK w Europie 51 w procesie us
Page 53: [53] NOK w Europie 53 Ze względów
Page 57 and 58: [57] NOK w Europie 57 W Czechosłow
Page 59 and 60: [59] NOK w Europie 59 Podsumowując
Page 61 and 62: [61] NOK w Europie 61 przez parlame
Page 63 and 64: [63] Sport niepełnosprawnych 63 Wy
Page 65 and 66: [65] 65 KONTROLA PAŃSTWOWA WYKŁAD
Page 67 and 68: [67] Wykłady Zenobjusza Rugiewicza
Page 87 and 88: [87] Naruszenie uczciwej konkurencj
Page 91 and 92: [91] Refleksje o urzędnikach Izby
Page 97 and 98: [97] Listy do redakcji 97 97 Fot. A
Page 103 and 104: [103] Wypowiedź Prezesa NIK 103 10
Page 105 and 106:
[105] Refleksje o urzędnikach Izby
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
[111] Współpraca międzynarodowa
Page 113 and 114:
[113] 113113
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
[121] Kolegium NIK 121 121 - 9 - pr
Page 123 and 124:
[123] 123 123 - 11 - Przechodząc d
Page 125 and 126:
[125] Recenzja 125 125 - 13 - W Poz
Page 127 and 128:
[127] Recenzja 127 127 - 15 - na kt
Page 129 and 130:
[129] Sygnały o książkach 129 12
Page 131 and 132:
[131] 131 145131 - 19 - organów ur
Page 133 and 134:
[133] 133 133 - 21 - lono na odpowi
Page 135 and 136:
[135] 135 135 - 23 - Kolegja Depart
Page 137 and 138:
[137] 137 SPIS TREŚCI Lech Kaczyń
Page 139 and 140:
[139] 139 Lech Kaczyński - Preside
Page 141 and 142:
162 Leon Kobyłecki [141] 141 165 K
show all

nr 1(1) - NajwyÅ¼sza Izba Kontroli

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?